op

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  op    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈɔp/

Woordafbreking

• op

Woordherkomst en -opbouw

afkomstig van: Middelnederlands: op Oudnederlands: up Germaans: *upp-

Verwant in Germaans: West: Engels: up (Angelsaksisch: upp), Oudhoogduits: ūf, Fries: op (Oudfries: up, uppa) Noord: Zweeds: upp, Deens op, Noors: opp, (Oudnoords: upp)

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		op
persoonlijk		erop
aanwijz.	nabij	hierop
	veraf	daarop
vragend/betrekk.		waarop

Bijwoord

op

de bijwoordelijke vorm van het voorzetsel op, met dezelfde betekenisssen:

1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord.

   De temperatuur liep op.

2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord

   Die naam staat er al jaren op.

3. omhoog
4. op weg: een gedeelte van een taak is volbracht

   Hij was al heel aardig op weg met het schrijven van zijn nieuwe roman.

Afgeleide begrippen

• 1. samengestelde werkwoorden:

  oplopen, opkijken, opstijgen

	stellend
onverbogen	op
verbogen	(alleen predicaat)

Bijvoeglijk naamwoord

op

1. volledig verbruikt:

   Het eten is op.

2. uitgeput, zonder energie

   Na die dag wandelen in de bergen was hij echt op.

3. uit bed

   Was je al op of bel ik je uit bed?

Voorzetsel

op

1. aan de bovenkant aanrakend, rustend op: brood op tafel, een schip op zee, letters op een bordje
2. in de buurt van: dicht op elkaar
3. gelijktijdig met: op dat moment
4. op enig moment gedurende: op een dag
5. dragend als schoeisel: op blote voeten, op voetbalschoenen
6. met gebruik van: Deze auto rijdt op diesel
7. per (als bepaling van verhouding): 15 op de 100, de auto rijdt 1 op 10. mijl op zeven

   Negen op de tien Belgen sorteert zijn afval en twee op drie koopt energiezuinige producten.

8. met een specifieke waarde: de thermometer staat op 10 graden
9. op de manier: op de rem rijden, zich op zijn gemak voelen

Opmerkingen

• op een moement, maar: in een periode

Anagrammen

• po

Uitdrukkingen en gezegden

• tot op heden
• twee handen op één buik
• zich op de hals halen
• als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel
• de kat op het spek binden
• lik op stuk
• op zijn Grieks
• dol op, zich storten op
• op tijd, op touw zetten, op zoek, tot op heden
• op korte termijn

• op termijn

Hyponiemen

   

achterop bergop bovenop buitenop daarop dol op doodop dubbelop erbovenop eronderop erop ertegenop fokop hangop hardop herop hierop hogerop klimop lierop luidop onderop rechtop schrokop slokop tegenop vanop verderop volop voorop waarop zich storten op

Afgeleide begrippen

   

een-op-een lik-op-stukbeleid mond-op-mondbeademing op tijd op touw zetten op zoek op-en-neer op-en-top opbaggeren opbakken opbaren opbellen opbergen opbeuren opbiechten opbieden opblazen opblijven opbloeien opbod opbollen opborrelen opbouw opbouwen opbraken opbranden opbreken opbrengen opbruisen opdagen opdat opdelen opdienen opdoeken opdoemen opdoen opdonderen opdraaien opdragen opdraven opdreunen opdrijven opdringen opdrinken opdrogen opdrukken opduiken opdweilen opeen opeens opeisen opeten opfleuren opflikkeren opfrissen opgaan opgave opgebruiken opgelegd opgesmukt opgeven opgewekt opgraven opgroeien ophalen ophangen opharken opheffen ophelderen ophemelen ophijsen ophitsen ophoepelen ophoesten ophokken ophopen ophouden opjagen opjutten opkijken opklaren opklimmen opkloppen opknappen opkomen opkopen opkrikken opkuisen opkweken oplaag oplaaien opladen oplader oplage opleggen opleiden opletten opleuken opleven opleveren oplichten oploeven oplopen oplossen opmaat opmaken opmars opmerken opmeten opnemen opneuker opnieuw opofferen oponthoud oppakken oppassen oppeuzelen oppijpen oppikken oppoetsen oppotten oprakelen oprapen oprecht oprichten oprijden oprijzen oprit oproepen oproer oproeren oprollen oprotten opruien opruimen opscheppen opschieten opschorsen opschorten opschrift opschrijven opschudden opschuiven opschutten opslaan opslag opslokken opslorpen opsluiten opsmukken opsnuiven opsommen opspelden opspelen opsporen opspraak opspringen opspuiten opstaan opstal opstand opstappen opstarten opsteken opstellen opstijgen opstootje opstuiven opsturen optellen optillen optocht optreden optrekken optuigen optyfen opvallen opvangen opvaren opvatten opvissen opvliegen opvliegend opvoeden opvoeren opvolgen opvouwen opvragen opvreten opvrijen opvrolijken opwaarderen opwaarts opwarmen opwassen opwegen opwekken opwerpen opwinden opwindend opwrijven opzagen opzeggen opzetten opzicht opzichter opzichtig opzien opzij opzoeken opzwellen tot op heden zwart-op-wit

Vertalingen

    1. aan de bovenkant aanrakend, rustend op   

Engels: on (en) Frans: sur (fr) Ido: sur (io)

Oudnoords: á Russisch: на (ru) + prepositioneel (na) Vietnamees: trên (vi), ở trên (vi)

Vertalingen

    3. omhoog   

Engels: up (en)

Vietnamees: lên (vi)

    op korte termijn   

Duits: kurzfristig (de)

    op termijn   

Duits: irgendwann (de)

Deens

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ˈʌb /

Woordafbreking

• op

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoorse woord upp.

Bijwoord

op

1. op
2. boven
3. omhoog
4. naar

Afgeleide begrippen

• fyr op
• holde op
• op til ... års
• rippe op i såret