opdoemen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  opdoemen    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• op·doe·men

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘aan de horizon zichtbaar worden’ voor het eerst aangetroffen in 1696
• samenstelling van  op bw  en  doemen ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
opdoemen	doemde op	opgedoemd
zwak -d	volledig

Werkwoord

opdoemen

1. ergatief (vanuit het duister of de mist) geleidelijk zichtbaar worden

   • Ik herinnerde me wat ze in de auto tegen vader had gezegd toen de naakte bergen van Nordland waren opgedoemd. 
   • Hij kwam daardoor maar langzaam vooruit en was dan ook erg blij toen hij plotseling, in het donker van de nacht, een grote witte steen zag opdoemen.  
   • Tachtig jaar geleden gaf Jozef Stalin het bevel tot een massale zuivering van de sovjet-samenleving. Hij zag een oorlog opdoemen en wilde preventief de 'vijfde colonne' in eigen land opruimen. Deze Grote Terreur duurde ruim een jaar. Ongeveer anderhalf miljoen mensen werden gearresteerd, 700.000 burgers ter dood veroordeeld  

   ▸ Terwijl ze veel te hard door de straten van Almere-Buiten reed, doemde een veelvoud aan scenario's op.

Gangbaarheid

• Het woord opdoemen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "opdoemen" herkend door:

95 %	van de Nederlanders;
89 %	van de Vlamingen.