over

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  over    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈovər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• over

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 901

afkomstig van: Middelnederlands: over Oudnederlands: over, ouir Germaans: *uber Indo-Europees: *upér, *supér

Verwant in Germaans: West: Engels: over (Angelsaksisch: ofer), Duits: ober, über, (Oudhoogduits: obar, ubiri), Fries: oer (Oudfries: over) Noord: Zweeds: över, (Oudnoords: yfir), IJslands: yfir, Faeröers: yvir Oost: Gotisch: ufar

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		over
persoonlijk		erover
aanwijz.	nabij	hierover
	veraf	daarover
vragend/betrekk.		waarover

Bijwoord

over

1. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord.

   • Het bad liep over. 

2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord

   • Die bal ging er niet over. 

3. voorbij, gedaan

   • Hun vriendschap was voorgoed over. 
   • Het duurde zeer lang tot zijn kater over was. 

4. nog resterend

   • Hoeveel voedsel is er nog over? 
   • De kledij die over was van de uitverkoop, werd aan goede doelen geschonken. 

5. meer dan nodig

   • Ze hadden kansen te over, maar toch verloren ze. 

Afgeleide begrippen

    5. meer dan nodig

overacteren overacteur overbekend overbelast overbelasten overbelicht overbelichten overbevolken overbevolking overbevolkt overbezorgd overbieden overcompenseren overcompleet overdaad overdosering overdosis overdrijven overduidelijk overeten overgelukkig overgevoelig overgewicht overgroot overhaast overheerlijk overijverig overjarig overladen overlast overmaat overmacht overmatig overmoed overproductie overschatten overschot oversekst oversized overspannen oververhit oververhitten oververmoeid oververmoeien oververtegenwoordigd oververzadigd oververzadigen overvloed overvol overvreten overwicht

Vertalingen

    1. voorbij, gedaan   

Bulgaars: завършено (bg), свършено (bg) Engels: over (en)

Frans: fini (fr)

    2. nog resterend   

Bulgaars: останало (bg) Engels: left (en)

Zweeds: kvar (sv)

[2] De hond springt over de hindernis.

Voorzetsel

over

1. wat betreft

   • Ik schrijf een boek over mijn leven. 
   • Hij vertelt een zeer interessant verhaal over zijn avonturen. 

2. op of langs de oppervlakte van

   • De maaidorser rijdt over het landbouwlandschap. 
   • De losgeslagen hond sprong over het hek. 

3. na verloop van

   • Over twee maand wordt ze zestien jaar. 
   • Deze yoghurt wordt over drie dagen slecht. 

4. via, langs

   • Ik rijd over Luxemburg naar de Alpen. 
   • Als men naar Marseille wil, moet men over Lyon. 

5. naar de andere kant van

   • Om de overkant te bereiken moet men over die brug heen. 
   • De reis over het meer duurt slechts enkele tientallen minuten. 

6. meer dan

   • Zij is ver over de dertig jaar oud. 
   • Vele basketbalspelers zijn over de twee meter lang. 

Uitdrukkingen en gezegden

   

[6] over 50 jaar Over de balk gooien onnodig geld uitgeven voor zaken die niet nodig zijn Over de brug komen veel geld moeten betalen Over de hoge schoenen lopen te ver gaan of niet realistisch zijn Over de kling jagen Iemand doden Over de schreef gaan een ernstige fout maken Over de tong gaan over iemand worden vervelende dingen steeds gezegd Over één kam scheren gelijk (hetzelfde) behandelen Over het paard tillen verwend en geprezen zijn Over koetjes en kalfjes praten over allerlei onbelangrijke dingen praten Over lijken gaan alles voor iets over hebben ofwel: alle goede en foute mogelijkheden gebruiken om het doel maar te halen Over smaak valt niet te twisten. iedereen heeft een eigen smaak, een eigen persoonlijke voorkeur, niets mis mee Over veel schijven lopen veel mensen die ergens zich mee bemoeien Over zijn eigen schaduw heen springen (er niet) over uit kunnen Alles over één kam scheren Als er een schaap over de dam is, volgen er meer. als er de eerste stap is gezet is het voor een ander niet moeilijk meer om die ook te maken en volgt de rest vanzelf Als men over de duivel spreekt, dan trapt men hem op zijn staart. het over iemand hebben en die dan plots tegen het lijf lopen, of iets gebeurt terwijl je het er net over had De gal loopt over boos worden De hand over zijn hart strijken De staf over iets/iemand breken iets/iemand afkeuren De vogel over het net laten vliegen goede kansen niet aangrijpen Een balletje (over iets) opgooien een onderwerp voorzichtig noemen, in de hoop dat anderen er dan ook over gaan praten Een boekje over iemand/iets opendoen de slechte dingen van iemand vertellen Er geen gras over laten groeien direct iets doen Er kan geen luis over zijn lever lopen of hij reageert. Hij is lichtgeraakt. Ergens een nachtje over willen slapen eerst nog goed willen nadenken Fiolen van toorn over iemand uitstorten Aan iemand duidelijk laten blijken dat je kwaad op diegene bent Geen man over boord zijn iets is niet zo erg, het had veel erger gekund Gods water over Gods akker laten lopen geen voorzorgsmaatregelen nemen, maar alles laten komen zoals het komt Hand over hand toenemen iets wordt steeds erger Hem loopt een luis over de lever. Hij wordt boos. Het leven gaat niet altijd over rozen. het is niet altijd zo mooi, iedereen heeft wel eens tegenvallers Het vogeltje over het touwtje laten wippen Iemand over de hekel halen allerlei slechte dingen vertellen over iemand Iemand het vel over de oren halen iemand te veel laten betalen Iets over een andere boeg gooien/wenden op een andere manier iets proberen Iets over het hoofd zien iets vergeten of ontbreken Iets over z'n kant laten gaan ergens niets van aantrekken Iets niet over zijn hart kunnen krijgen ergens niet toe kunnen komen of ergens op gesteld zijn Komt men over de hond, dan komt men ook (wel) over de staart. als men het moeilijkste gehad heeft is de rest eenvoudiger te doen Met de prins over de Maas geweest zijn Veel meegemaakt hebben Niet over één nacht ijs gaan voorzichtig te werk gaan Niet over rozen gaan er zijn nogal wat moeilijkheden. Vel over been zijn erg mager zijn Over het voetlicht Waar het hart vol van is, loopt/vloeit de mond van over. over dingen die iemand bezig houdt praat men erg graag ofwel: wat je belangrijk vindt of waar je veel aan denkt, daar praat je ook veel over hand over hand toenemen steeds erger worden niet te spreken zijn over iets ergens erg op tegen zijn, boos zijn over iets

Hyponiemen

   

achterover all-over beentje-over bovenover buitenover cross-over crossing-over daarover erover flap-over flip-over fly-over game over haalover haasje-over hierover klaar-over make-over pootje-over pullover rechtover slip-over stop-over tegenover terover turn-over voice-over voorover waarover waartegenover walk-over

Afgeleide begrippen

   

Overijssel halsoverkop over-overmorgen overacterend overal overall overbegrazing overblazen overblijven overblijvend overbluffen overbodig overboeken overboord overbrengen overbruggen overbuigen overbuur overbuurjongen overbuurkind overbuurman overbuurvrouw overcapaciteit overdag overdek overdekken overdekt overdenken overdicht overdiep overdoen overdonderen overdragen overdruk overdrukken overdruks overdwars overeen overeind overgaan overgang overgave overgeven overgieten overgooier overgordijn overgroeien overgrootmoeder overgrootouder overgrootvader overhaal overhaasten overhalen overhand overhandigen overhangen overhangend overhead overhebben overheen overheersen overheersend overheid overhellen overhemd overhevelen overhoeks overhoop overhoren overhouden overig overjas overkant overkappen overkijken overklassen overkluizen overkoepelen overkoken overkomen overkomst overkopen overlaat overlap overlappen overlaten overleg overleggen overleven overlevende overleveren overlezen overlijden overloop overlopen overmaken overman overmannen overmeesteren overmorgen overnachten overnemen overnemer overnieuw overnoemen overovermorgen overpeinzen overplaatsen overpompen overreageren overreiken overrijden overrijps overroepen overrompelen overrulen overschaduwen overschakelen overschenken overschepen overschieten overschilderen overschoen overscholing overschoot overschreeuwen overschrijden overschrijven overslaan overslaand overslag overslapen overspel overspelen overspoelen overspraak overspringen oversprong overstaan overstaand overstag overstand overstap overstappen oversteek overstek oversteken overstekend overstelpen overstemmen overstijgen overstromen overstuur overtekenen overtocht overtollig overtreden overtreffen overtreffend overtrek overtrekken overtroeven overtrouwen overtuigen overtuigend overtypen overuur overvaart overval overvallen overvaren overvleugelen overvliegen overvloeien overvoeren overvragen overwaaien overwaard overwaarde overwaarderen overweg overwegen overwegend overweldigen overwelven overwerk overwerken overwinnen overwinteren overwoekeren overzee overzet overzetten overzicht overzien overzij overzijde veroveren

Vertalingen

    1. wat betreft   

Bulgaars: отнася се (bg) Engels: about (en) Frans: au sujet de (fr)

Russisch: о (ru) + prepositioneel (o) Vietnamees: về (vi) Zweeds: om (sv)

    2. op of langs de oppervlakte van   

Bulgaars: върху (bg), по (bg) Engels: over (en), across (en) Frans: par-dessus (fr)

Latijn: trans (la) Vietnamees: qua (vi)

    3. na verloop van   

Bulgaars: след (bg), подир (bg) Engels: in (en)

Frans: dans (fr)

    4. via, langs   

Engels: via (en) Frans: par (fr)

Zweeds: över (sv)

    5. naar de andere kant van   

Bulgaars: отсреща (bg) Engels: over (en)

Frans: de l'autre côté (fr)

    6. meer dan   

Bulgaars: след (bg) Duits: über (de) Engels: over (en) Frans: plus que (fr)

Noors: over (no) Nynorsk: over (nn) Zweeds: över (sv)

    over 50 jaar   

Duits: in 50 Jahren

Gangbaarheid

• Het woord over staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'over' herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Nedersaksisch

Voorzetsel

over

1. over

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ɔʋəɾ /

Woordafbreking

• o·ver

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoorse woord yfir

Naar frequentie	103

Bijwoord

over

1. boven

   «Jeg bor i etasjen over.»

   Ik woon boven.

2. over

Voorzetsel

over

1. boven

   «Skiltet henger over døra.»

   Het bord hangt boven de deur.

   «Bygda ligger 500 meter over havet.»

   Het dorp ligt op 500 meter boven de zeespiegel.

2. over [6] (tijdelijk)

   «Jeg har over 14 års erfaring som diskjockey.»

   Ik heb over veertien jaar ervaring als een disc jockey.

Afgeleide begrippen

• over-
• overall

Uitdrukkingen en gezegden

• [1]: prikken over i-en

het puntje op de i

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ɔʋəɾ /

Woordafbreking

• o·ver

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoorse woord yfir

Bijwoord

over

1. boven
2. over [6] (tijdelijk)

Voorzetsel

over

1. boven

   «Han bur to etasjar over meg.»

   Hij woont twee verdiepingen boven mij.

   «Temperaturen er over 20 °.»

   De temperatuur is boven de 20 graden.

2. over

Afgeleide begrippen

• over-
• overall