water

Water in een glas

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  water    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈʋaːtər/

Woordafbreking

• wa·ter

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vloeistof’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901
• via Middelnederlands water, Oudnederlands watar en de Germaanse r/n-stam *wator van de Proto-Indo-Europees-stam *wódr-

Verwant in Germaans: Duits: Wasser Engels: water = Verwant in Romaans: Latijn: unda Frans: onde = Verwant in Grieks: Grieks: ὕδωρ = Verwant in Baltisch: Litouws: vanduo = Verwant in Slavisch: Oudkerkslavisch: вода Russisch: вода Bulgaars: вода Oekraïens: вода Macedonisch: вода = Verwant in Indo-Arisch: Sanskriet: उदन् = Albanees: ujë

1 en 2	enkelvoud	meervoud
naamwoord	water	-
verkleinwoord	-	-

3 tot 7	enkelvoud	meervoud
naamwoord	water	waters wateren
verkleinwoord	watertje	watertjes

Zelfstandig naamwoord

water o

1. (scheikunde) een geurloze, kleurloze en smaakloze vloeistof waarvan de moleculen bestaan uit één atoom zuurstof en twee atomen waterstof (H₂O)

   • Een mens kan geen dag overleven zonder water. 

2. (meteorologie) regenwater; veel voorkomende neerslag

   • Er viel zodanig veel water op korte tijd dat de riolen het niet meer aankonden. 

3. (enkel in het meervoud) stuk zee dat aan (g)een bepaald land toebehoort

   • We bevinden ons nu in internationale wateren. 

4. natuurlijke bedding waarin zich water bevindt
5. vloeistof in het lichaam
6. doorzichtigheid of helderheid van een diamant
7. golvende weerschijn van geweven stoffen
8. obligatie zonder onderpand; leeg aandeel

Synoniemen

• [1] (informeel) eendenbier, gemeentepils
• [2] regen
• [3] territoriale wateren

Hyponiemen

   

Maaswater Noordzeewater Rijnwater Smalwater Zwanenwater aanwateren aardwater achterwater afvalwater afwaswater afwateren aluinwater amandelwater anijswater apollinariswater aquariumwater babbelwater badwater ballastwater barietwater bergwater berkenwater bewateren binnenwater bitterwater bleekwater bluswater bodemwater boezemwater bokwater boorwater borstwater bovenwater brak brak water brakwater breekwater brijnwater bronwater bruiswater buikwater buiswater buitenwater bulkwater burowwater chloorwater cisternwater = condensatiewater condenswater couragewater demiwater dieptewater doodwater dooiwater doopwater douchewater drainwater drangwater drinkwater dropwater duinwater fachingerwater flessenwater fleswater floridawater gaswater gedemineraliseerd water gedestilleerd water gerstewater getijdenwater gootwater gorgelwater gortewater goulardwater grachtenwater grachtwater groefwater grondwater gruwelwater guldenwater haarwater handwater hangwater hartwater hemelwater hoogwater huishoudwater huppelwater hydraatwater ijsbergwater ijswater indianenwater industriewater = inwateren irrigatiewater kalissewater kalkwater kamerwater kaneelwater katerwater kielwater klapperwater kniewater koelwater koffiewater kokoswater koningswater kookwater koolwater kraantjeswater kraanwater kristalwater kustwater kwelwater laagwater laurierwater lavendelwater leewater lefwater leidingwater lekwater lenswater levenswater maanwater mijnwater mineraalwater modderwater mondwater oceaanwater onderwater oogwater oorwater oppervlaktewater opperwater opwater oranjebloesemwater oudewater overwater pekelwater peperwater = plat plat water polderwater polywater pompwater praatwater prikwater proceswater putwater regenwater rein rein water reinwater reukwater rijstewater rijstwater rioolwater rivierwater rozenwater schalkenwater schavuitenwater scheerwater scheiwater schroefwater selterswater seltserwater sierwater slootwater smeltwater smidswater sneeuwwater sodawater soldeerwater spawater spoelwater spraakwater sprengwater sproeiwater spuitwater staalwater sterkwater stokerswater suikerwater tafelwater tamarindewater tapwater taterwater = theewater vaarwater vaaswater vaatwater veenwater venkelwater verwateren viseerwater viswater vlakwater vlekkenwater vloedwater voedingswater vruchtwater vuil vuil water vuurwater waswater wauwelwater wedstrijdwater weekwater welwater wijwater wildwater woelwater zakwater zeenwater zeepwater zeewater zemelwater zoenwater zoet water zoetwater zogwater zout water zoutwater zuurstofwater zuurwater zwaar water zwembadwater zwemwater

Afgeleide begrippen

   

Waterberg Waterman Watersnoodramp Watervliet afwatering heetwaterbron heetwaterketel heetwaterkraan heetwaterproef koudwaterkraan koudwaterleiding koudwatervrees te water laten uitwatering wateraandrang wateraanvoer wateraardbei waterachtig wateractiviteit waterader waterafstotend waterafvoer wateralarm waterambassadeur waterambulance waterappel waterarm wateratleet waterauto waterbaan waterbaars waterbad waterbak waterbalans waterballast waterballet waterballon waterbank waterbasis waterbasketbal waterbassin waterbed waterbedeling waterbedrijf waterbehandeling waterbeheer waterbeheerder waterbeheersing waterbehoefte waterbekken waterbel waterbeleid waterbergend waterberging waterbesparend waterbesparing waterbestendig waterbeweging waterbewoner waterbewust waterbezoedeling waterbies waterbinder waterbioloog waterblaas waterblad waterblauw waterbloei waterbloem waterblok waterboarden waterboarding waterbodem waterboiler waterbok waterbom waterboom waterboot waterbord waterborg waterbouw waterbouwer waterbouwwerk waterbreuk waterbrief waterbron waterbrood waterbuffel waterbuffer waterbuik waterbuis waterburcht waterbus watercapaciteit watercentrale waterchinees watercipres watercirculatie watercloset waterconferentie watercooker watercrisis watercultuur watercyclus waterdam waterdamp waterdeel waterdeskundige waterdicht waterdichter waterdief waterdiepte waterdier waterdijk waterdoorlatend waterdoorlatendheid waterdorp waterdorpel waterdrager waterdrieblad waterdrinker waterdroppel waterdruk waterdrup waterdruppel waterdruppelaar waterduivel waterdun waterecht watereconomie wateremmer wateren waterenergie waterenergiecentrale watereppe waterequivalent waterfabriek waterfactuur waterfiets waterfietsen = waterfilter waterfitter waterfles waterfluit waterfluitje waterfort waterfront watergaasvlieg watergal watergang watergas watergat watergebied watergebint watergebonden watergebrek watergebruik watergeest watergehalte watergeil watergekoeld watergel watergentiaan watergetij watergetijde watergeus watergevecht watergevoel watergeweld watergezwel watergladheid waterglas waterglijbaan watergod watergodin watergolf watergolven watergoot watergordijn watergraaf watergraafsmeer watergracht watergras watergruwel waterhaas waterhalen waterhaler waterhalfrond waterhardheid waterhennep waterhoefblad waterhoen waterhoentje waterhoeveelheid waterhol waterhond waterhoofd waterhoogte waterhoos waterhoudend waterhuis waterhuishouding waterhyacint waterig waterijs waterijsje waterijsvogel waterinjectie waterinname waterinsect waterinsijpeling waterinstallatie waterintoxicatie waterjet waterjojo waterjuffer waterkaart waterkan waterkanker waterkanon waterkans waterkant waterkaraf waterkastanje waterkasteel waterkavel waterkerend waterkering waterkers waterketel waterketen waterkever waterkieken waterkip waterkippetje waterklerk waterkleurig waterklok waterknie waterknoop waterkoeler waterkoeling waterkoker waterkolom waterkonijn waterkou waterkoud waterkraan waterkracht waterkringloop waterkroos waterkruid waterkruik waterkruiskruid waterkunstgrasveld waterkussen waterkuur waterkwaliteit waterlaag waterlaars waterlaboratorium waterland waterlanders waterleiding waterlek waterlekkage waterlelie waterleven waterleverancier waterlijm waterlijn waterlijst waterlinie waterlobelia waterloop waterloos waterloot waterlossing waterlozing waterluis = watermaal watermaatschappij watermachine watermaker watermanagement watermanager watermanometer watermantel watermarkt watermassa watermassage watermatras watermeetkunde watermeloen watermerk watermeter watermeulen watermijn watermilieu waterminister waterminnend watermol watermolecule watermolecuul watermolen watermonster watermot watermunt watermuur waternavel waternet waterneutraal waternevel waternimf waterniveau waternood waternoot waterontharder waterontharding wateropaal wateropbrengst wateroplosbaar wateropnemend wateropossum wateroppervlak wateroppervlakte waterorgel wateroverlast waterpark waterpartij waterpas waterpeil waterpeilglas waterpeper waterpers waterpest waterpieper waterpijp waterpijpketel waterpiraat waterpissebed waterpistool waterplaats waterplant waterplas waterpoel waterpokken waterpolitie waterpolo waterpoloster waterpoloën waterpoloër waterpomp waterpoort waterporie waterpostelein waterpot waterpret waterprijs waterprik waterprobleem waterproblematiek waterproductiviteit waterproef waterproject waterproof waterpunge waterput waterraaf waterrad waterraket waterral waterramp waterranonkel waterrat waterrecht waterrecreant waterrecreatie waterrekening waterremmend waterreservoir waterresistent waterreus waterrietzanger waterrijk waterrot watersalamander waterschaarste waterschade waterschap waterscheerling waterscheiding waterscheut waterschildpad waterschip waterschoen waterschorpioen waterschot waterschout waterschouw waterschroef waterschuit waterschuw waterscooter waterscout watersector watershiatsu watershow waterski waterskiester waterskiën waterskiër waterslag waterslak waterslang waterslot watersnip watersnood watersnoodramp watersnuffel waterspanning = waterspeeltuin waterspel waterspiegel waterspin waterspinazie waterspitsmuis waterspoeling waterspoor watersport watersporten watersporter waterspreeuw watersprong waterspuit waterspuwer waterstaat waterstad waterstand waterstation watersteen waterstel waterstoep waterstof waterstokerij waterstraal waterstroom watersysteem watertaal watertafel watertanden watertank watertap watertappunt watertaxi watertekort watertemperatuur watertocht watertoerisme watertoerist watertoets watertoevoer watertol watertor watertoren watertorkruid watertransport watertrappelen watertrappen watertrens watertuin waterturbine wateruurwerk waterval watervang watervaraan watervaren watervast watervat watervegetatie waterveiligheid waterveld waterverbinding waterverbruik waterverdeling waterverdrag waterverdunbaar waterverf watervergiftiging waterverkeer waterverontreiniging waterverplaatsing waterverspilling waterverval waterverven waterverversing watervervuiling waterverwarmer waterverzachter watervilla waterviolier watervis watervitalisator watervlak watervlakte watervleermuis watervlek watervliegtuig watervlies watervlo watervloed watervlug watervoerend watervoetafdruk watervogel watervoor watervoorraad watervoorziening watervrees watervrij waterwaag waterwants waterweegbree waterweerstand waterweg waterwereld waterwerend waterwerk waterwerper waterwijk waterwild waterwilg waterwinbedrijf waterwingebied waterwinkel waterwinning waterwinplaats waterwolf waterwolk waterwonen waterwoning waterwoonwijk waterwrat waterzak waterzaken waterzeil waterziek waterzo waterzon waterzonnetje waterzooi waterzucht waterzuiverend waterzuivering waterzuiveringstablet waterzuring waterzwaluw waterzwijn wildwaterbaan wildwaterkanoën wildwaterrivier wildwatervaren

Typische woordcombinaties

boven water kokend water koud water = liter water lucht/water-warmtepomp onder water = schoon water stromend water = warm water zout water

Verwante begrippen

• sneeuw, ijs

Uitdrukkingen en gezegden

    water

[1]: bang zijn zich aan koud water te branden overdreven voorzichtig te werk gaan [1]: boven water komen bovenkomen [1]: Het water loopt hem in de mond. Hij heeft er heel veel trek in. [1]: water naar de zee dragen onnodig werk verrichten [1]: water bij de wijn doen meer verdragen, toegeven, door de vingers zien [1]: water en vuur gezworen vijanden [1]: water zien branden zeer verwonderd kijken [1]: zij lijken op elkaar als twee druppels water zij zijn niet te onderscheiden [1]: leven als een vis(je) in het water onbekommerd, onbezorgd leven [1]: zich als een vis in het water voelen zich volledig thuis, op z'n gemak voelen [1]: in zulk water vangt men zulke vissen van zo'n volk kun je zulke dingen verwachten van dergelijke daden kan men zulke gevolgen verwachten [1]: waar de dijk het laagst is, loopt het water het eerst over rampen treffen de armen het eerst [1]: het water loopt altijd naar zee waar wat is, komt altijd wat bij [1]: het water komt al aan de lippen de nood is hoog = [1]: het hoofd boven water houden zich staande houden [1]: Gods water over Gods akker laten lopen zich om niets bekommeren in troebel water vissen [1]: Hij is van alle wateren gewassen. Hij is zeer sluw. [1]: hij is weer boven water gekomen hij is weer teruggekomen / hij heeft weer teruggevonden (na lange afwezigheid) [1]: het is boven water gehaald het is weer gevonden / opgespoord [1]: het is in het water gevallen het is mislukt [1]: het water treedt buiten zijn oevers er vindt een overstroming plaats [1]: onder water staan overstroomd zijn [1]: van het zuiverste water in hoogste graad [1]: zo vlug als water beweeglijk [1]: op water en brood zitten in de gevangenis zitten [1]: een storm in een glas water veel ophef maken over iets dat de moeite niet waard is [1]: het water opgaan gaan varen [1]: water maken (scheepvaart) lek zijn (scheepvaart) water inlatend [1]: te water laten een schip van de kant af in het water zetten [1]: water lozen urineren

Vertalingen

Zie vertalingen

    boven water komen   

Duits: auftauchen (de)

Werkwoord

vervoeging van
wateren

water

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wateren
   

   • Ik water. 

2. gebiedende wijs van wateren
   

   • Water! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wateren
   

   • Water je? 

Gangbaarheid

• Het woord water staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "water" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Achterhoeks

Zelfstandig naamwoord

water

1. (scheikunde) water; een geurloze, kleurloze en smaakloze vloeistof waarvan de moleculen bestaan uit één atoom zuurstof en twee atomen waterstof (H₂O)

Afrikaans

Uitspraak

• IPA

  /ˈvɑːtər/

  geluid

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	water	waters

Zelfstandig naamwoord

water

1. water

Bislama

Zelfstandig naamwoord

water

1. water

Drents

Zelfstandig naamwoord

water

1. (scheikunde) water; een geurloze, kleurloze en smaakloze vloeistof waarvan de moleculen bestaan uit één atoom zuurstof en twee atomen waterstof (H₂O)

Engels

Uitspraak

• Geluid:  water    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈwɔːtə(ɹ)/ (UK)
• Geluid:  water    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈwɔtɚ/ (US)

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudengelse wæter

Naar frequentie	364

enkelvoud	meervoud
water	waters

Zelfstandig naamwoord

water

1. (scheikunde) water

Uitdrukkingen en gezegden

1. «Still waters run deep»

   stille wateren hebben diepe gronden

   «the waste of waters»

   troosteloze watervlakte

   «That story doesn't hold water.»

   Dat verhaal houdt geen steek.

vervoeging
onbepaalde wijs	to  water
he/she/it	waters
verleden tijd	watered
voltooid deelwoord	watered
onvoltooid deelwoord	watering
gebiedende wijs	water

Werkwoord

water

1. besproeien, besprenkelen.

   «Sally watered the roses.»

   Sally besproeide de rozen.

2. water geven.

   «I need to go water the cattle.»

   Ik moet het vee water gaan geven.

3. wateren, urineren.

   «He watered against the wall.»

   Hij plaste tegen de muur.

4. tranen

   «Chopping onions makes my eyes water»

   Van uien te snijden gaan mijn ogen tranen.

Uitdrukkingen en gezegden

in hot water

1. (figuurlijk) in verdrukking

   «Bikini brand Farron Swim in hot water over missing orders »

   Bikinimerk Farron Swim in verdrukking over ontbrekende bestellingen

to be in hot water

1. (figuurlijk) in verdrukking zijn

to get in hot water

1. (figuurlijk) in verdrukking komen

to get into hot water

1. (figuurlijk) in nauwe schoentjes brengen / in verdrukking brengen

Frans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Zelfstandig naamwoord

water m mv

1. (spreektaal) toilet

Limburgs

Uitspraak

• IPA: /waːtɐ(r)/ (Etsbergs)

Zelfstandig naamwoord

water o

1. water

Verbuiging

	enkelvoud				meervoud
	geheel	gemuteerd	verkleind	gemuteerd verkleind	geheel	gemuteerd	verkleind	gemuteerd verkleind
nominatief	water	-	waeterke	-	waeter	-	waeterkes	-
genitief	waters	-	waeterkes	-	waeter	-	waeterkes	-
locatief	wateres	-	watereske	-	waterese	-	watereskes	-
datief	watere	-	waeterke	-	waeter	-	waeterkes	-
accusatief	water	-	waeterke	-	waeter	-	waeterkes	-

Middelnederduits

Woordherkomst en -opbouw

• van Oudsaksisch watar

Zelfstandig naamwoord

water o

1. water

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• van Oudnederlands watar

Zelfstandig naamwoord

water o

1. water

Nedersaksisch

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudsaksische watar

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	water	waters
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

water o

1. (scheikunde) water; een geurloze, kleurloze en smaakloze vloeistof waarvan de moleculen bestaan uit één atoom zuurstof en twee atomen waterstof (H₂O)

Schrijfwijzen

Water wäter waeter waoiter waoter = woater Woter wotter wouter

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Twents

Zelfstandig naamwoord

water

1. (scheikunde) water; een geurloze, kleurloze en smaakloze vloeistof waarvan de moleculen bestaan uit één atoom zuurstof en twee atomen waterstof (H₂O)

Veluws

Zelfstandig naamwoord

water

1. (scheikunde) water; een geurloze, kleurloze en smaakloze vloeistof waarvan de moleculen bestaan uit één atoom zuurstof en twee atomen waterstof (H₂O)

Schrijfwijzen

• wäter
• waoiter
• waoter