voor

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  voor    (hulp, bestand)
• IPA: / vor / (1 lettergreep)
• IPA: /vor/ (klemtoonhomogram) zie Opmerkingen

Woordafbreking

• voor

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

afkomstig van: Middelnederlands: vore Oudnederlands: fora Germaans: *furi-

Verwant in Germaans: West: Engels: for (Angelsaksisch: for), Duits: für, (Oudhoogduits: furi), Fries: foar, foare Noord: Zweeds: för, Deens/Noors: for (Oudnoords: fyrir), IJslands: fyrir

Voorzetsel

voor

1. dichterbij dan (gezien vanaf de spreker of anderszins)

   • Er hangen wolken voor de zon. 

2. aan de voorkant

   • Bob hangt iedere avond uren voor de televisie. 
   • Piet parkeert zijn auto voor de winkel. 

3. eerder komend in de bewegingsrichting

   • Je moet voor de kerk linksaf slaan. 

4. eerder in tijd

   • We moeten boodschappen doen voor sluitingstijd. 

5. eerder in volgorde

   • De K komt voor de L in het alfabet. 

6. eerder in rangorde

   • Toen stond PSV voor Ajax en Feyenoord in de eredivisie. 

7. ten behoeve van, ten gunste van

   • Hij geeft cursussen voor beginners en gevorderden. 
   • Kunt u dit voor mij inpakken? 

   ▸ Het creëren van een slaapplek voor zeven personen viel nog niet mee.

8. eens met, positief tegenover, ten gunste van, pro

   • De meerderheid stemde voor haar benoeming. 

9. wat betreft, met betrekking tot, aangaande

   • Hij is bang voor muizen. 
   • Yolanda kreeg een tien voor taal. 

10. tegen de prijs van, ten bedrage van, tegen

    • Bij ons krijgt u twee bossen rozen voor 10 euro. 
    • Ik ruilde met de buurjongen tien knikkers voor een bal. 

11. in plaats van, ter vervanging van

    • Voor jou tien anderen! schreeuwde de ontevreden werkgever. 

12. lijkend op, beschouwd als

    • De overvallers lieten het slachtoffer voor dood liggen. 
    • Ik hield die man in uniform ten onrechte voor de portier. 

Synoniemen

• [3] eerder dan
• [4] eerder dan
• [5] eerder dan
• [6] hoger dan
• [7] ten behoeve van, (vaak kan dit 'voor' worden weggelaten)
• [8] ten gunste van
• [10] tegen
• [11] in plaats van

Antoniemen

• [1] achter
• [2] achter
• [3] na
• [4] na
• [5] na
• [6] achter
• [8] tegen

Uitdrukkingen en gezegden

• [4] de kost gaat voor de baat uit
• [6] de zaak gaat voor het meisje
• [9] de mens is voor de mens een mens
• [12] wat voor

Spreekwoorden

• voor de hand liggen: zie hand

Vertalingen

    1. dichterbij dan   

Arabisch: أمام  (ar) Chinees: Chinees: 面前 (zh) Duits: vor (de) Engels: in front of (en) Frans: devant (fr) Fries: foar (fy) Ido: avan (io) Italiaans: davanti (it)

Japans: の前に (ja) Latijn: ante (la), prae (la), pro (la) Russisch: ruперед (ru) + instrumentalis (péred) Schots-Gaelisch: air beulaibh (gd) Slowaaks: pred (sk) Spaans: en frente de (es), delante de (es) Tsjechisch: před (cs) Vietnamees: trước (vi)

    2. aan de voorkant   

Pools: przed (pl)

    3. eerder komend in de bewegingrichting   

Pools: przed (pl)

    4. eerder in tijd   

Albanees: para (sq) Angelsaksisch: ǣr (ang) Arabisch: قبل (ar) Armeens: առաջ (hy) Bulgaars: преди (bg) Chinees: 以前  (zh) Deens: før (da) Duits: vor (de), bevor (de) Engels: before (en) Fins: ennen (fi), aikaisemmin (fi) Frans: avant (fr) Fries: foar (fy) Grieks: πριν (el) Hebreeuws: לפני (he) Hindi: से पहले (hi) Hongaars: előtt (hu) IJslands: áður (is), fyrr (is) Interlingua: ante (ia) Italiaans: prima (it), innanzi (it) Japans: の前に (ja)

Koerdisch: berî (ku) Kroatisch: prije (hr) Latijn: ante (la) Maleis: sebelum (ms) Nedersaksisch: beför (nds), fördem (nds), er (nds) Noors: før (no) Perzisch: قبل (fa) Pools: przed (pl) Portugees: antes (pt) Reto-Romaans: avant (rm) Roemeens: înainte (ro) Russisch: перед (ru) + instrumentalis (péred), до (ru), прежде (ru) Sloveens: pred (sl) Spaans: antes (es) Telugu: ముందు (te) Tsjechisch: před (cs) Vietnamees: trước (vi) Zweeds: före (sv), innan (sv)

    5. eerder in volgorde   

Pools: przed (pl)

    7. ten behoeve van, ten gunste van   

Duits: für (de) Engels: for (en)

Frans: pour (fr) Russisch: для (ru)

Voegwoord

voor

1. onderschikkend: voordat, aleer, eerder in tijd dan

   • Voor hij het doorhad, ging het al mis. 
   • Je mag geen auto rijden voor je achttien bent. 

Synoniemen

• [1] voordat, aleer

Uitdrukkingen en gezegden

• de huid niet verkopen voor de beer geschoten is

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		voor
persoonlijk		ervoor
aanwijz.	nabij	hiervoor
	veraf	daarvoor
vragend/betrekk.		waarvoor

Bijwoord

voor

1. aan de voorkant

   • Zijn huis had voor en achter een grote tuin. 

2. (predicatief) eens, positief

   • Of je nou voor of tegen bent, geef in ieder geval je mening. 

3. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   voorbehandelen: De schilder behandelde het hout voor met beits.

4. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord

   ervoor: Hij gaat er morgen de bak voor in.

Synoniemen

• [1] voorin, vooraan, voorop

Hyponiemen

• daarvoor, dwarsvoor, ervoor, hiervoor, linksvoor, middenvoor, midvoor, rechtsvoor, waarvoor, watervoor, wat voor

Afgeleide begrippen

• Centraal Bureau voor de Statistiek
• Europese Hof voor de Rechten van de Mens
• Instituut voor de Nederlandse Taal
• Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
• Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa

    als voorzetsel, voegwoord of bijwoord

vooraan vooraanzicht vooraf vooral vooraleer voorarm vooravond voorbaat voorbarig voorbedacht voorbeeld voorbehoeden voorbehoud voorbehouden voorbereiden voorbericht voorbidden voorbij voorbips voorbode voorcalculatie voordat voordeel voordeur voordien voordoen voordracht voordragen voordringen voorechtelijk voorflap voorgaan voorgaand voorgalerij voorganger voorgangster voorgebergte voorgelegen voorgerecht voorgeschiedenis voorgeslacht voorgevel voorgeven voorgevoel voorgoed voorgrond voorhamer voorhand voorhebben voorheen voorheffing voorhoede voorhoofd voorhouden voorhuid voorijlen voorin voorjaar voorkamer voorkant voorkennis voorkeur voorklinker voorkomen voorlaatst voorland voorlang voorlangs voorleggen voorletter voorlezen voorlicht voorlichten voorliefde voorliggen voorlijk voorlopen voorloper voorlopig voormalig voorman voormiddag voornaam voornaamwoord voornemen vooronder vooronderstellen vooronderzoek voorontwerp vooroordeel voorop vooropleiding voorouder voorover voorpagina voorpret voorproefje voorproeven voorprogrammeren voorraad voorrang voorrecht voorrijden voorronde voorruit voorschieten voorschool voorschoot voorschot voorschotelen voorschrift voorschrijven voorslaan voorsnijden voorspan voorspannen voorspant voorspel voorspelden voorspelen voorspellen voorspoed voorspook voorspreken voorsprong voorst voorstaan voorstad voorstag voorstel voorstellen voorstemmen voorsteven voorstoel voort voortand voorteken voortekenen voortent voortijdig voortouw voortreden voortreffen voortrekken voortrekker voortuin vooruit voorvader voorval voorvallen voorverpakt voorversterker voorverwarmen voorvork voorwaar voorwaarde voorwaarts voorwas voorwassen voorwenden voorwerk voorwerken voorwerp voorwerpen voorwetenschap voorwiel voorwoord voorzaat voorzanger voorzeggen voorzet voorzetten voorzichtig voorzien voorzijde voorzitten voorzorg vorenpakker vorig

Uitdrukkingen en gezegden

   

Voor Pampus liggen dronken of bewusteloos zijn Voor anker gaan ergens gaan wonen en langer verblijven Voor dag en dauw (zijn) heel vroeg Voor de bakker zijn voor elkaar zijn, in orde zijn Voor de bui binnen zijn voordat het slecht werd genoeg verdiend hebben Voor de draad ermee! Voor de kat z'n viool Voor de mast zitten Voor de vuist weg (spreken) zonder voorbereiden iets moeten vertellen Voor een appel en een ei iets hebben gekocht/verkocht iets voor een veel te lage prijs hebben gekocht of verkocht Voor een prikje kopen voor een zeer lage prijs kopen Voor galg en rad opgroeien vanaf de jeugd een levenspad volgen dat later waarschijnlijk naar criminaliteit leidt Voor geen kleintje vervaard zijn veel durven Voor het inkoppen hebben een eenvoudige kans om in een discussie een punt te maken dankzij een voorzet van een ander Voor het lapje gaan zeer voorspoedig gaan zonder problemen Voor het voetlicht / over het voetlicht Voor hetere vuren gestaan hebben wel moeilijkere dingen gedaan hebben Voor iemand door het vuur gaan elkaar altijd helpen Voor iemand in de bres springen iemand helpen Voor iemand in het krijt treden iemand helpen en verdedigen Voor iemand of iets zijn petje afnemen ergens respect voor hebben Voor iets moeten bloeden de gevolgen moeten dragen Voor niets gaat de zon op. alles kost geld en moeite, behalve datgene wat van de zon komt Voor pampus liggen Voor schut staan een blunder begaan voor de ogen van anderen (en schamen) Voor spek en bonen meedoen zonder winst of kost laten meedoen ofwel: meedoen maar door de andere deelnemers niet serieus worden genomen Voor stoelen en banken praten maar weinigen die naar iemands verhaal luisteren voor de hand liggen vanzelfsprekend zijn voor iets gaan Alleen de zon gaat voor niets op. voor welvaart moet gewerkt worden, niks is gratis Als sneeuw voor de zon verdwijnen ergens niets van over blijven Bang voor zijn hachje zijn weinig durven en bang zijn om gevaar te lopen Bos hout voor de deur Dat is te gek voor woorden. Dat gaat het voorstellingsvermogen te boven. De kastanjes voor iemand uit het vuur halen Iemand anders het gevaarlijke werk laten doen De kost gaat voor de baat uit. eerst moeten er kosten worden gemaakt alvorens men er iets aan verdienen kan Een appeltje voor de dorst zijn geld bewaard hebben om later in moeilijke tijden toch geld te hebben Een bord voor je kop hebben Een doekje voor het bloeden (zijn) een ontoereikende, slechts symbolische maatregel of ofwel: een smoesje zijn, niet de waarheid Een gewaarschuwd mens telt voor twee. iemand die vooraf weet wat er fout kan gaan moet zich er maar op voorbereiden Een lans breken voor iemand het voor iemand opnemen ofwel: voor iemand de best doen diegene ergens mee te helpen iets te verkrijgen Een streepje voor hebben meer mogen dan een ander, minder gauw straf krijgen Een zwak voor iets of iemand hebben iets/iemand leuk of aardig vinden Eieren voor je geld kiezen. met minder genoegen nemen dan men eerder wilde Ergens voor in de wieg gelegd zijn de gave(n) hebben om een bepaald iets goed te doen Ergens voor opdraaien het werk van een ander doen Ergens de vingers voor durven opsteken ergens zeker van weten dat het een eerlijke zaak is Ergens een lans voor breken Ergens een stokje voor steken iets verhinderen Ergens mee voor de draad komen zeggen wat de precieze bedoeling is Ergens oog voor hebben ergens de waarde van inzien of aandacht voor hebben Ergens zijn neus voor optrekken zich te goed vinden om iets te doen Ergens/er de hand voor in het vuur steken heel erg zeker weten dat iets zo is, iets overtuigend garanderen Geen blad voor de mond nemen precies zeggen hoe er over iets gedacht wordt Geen knip voor de neus waard zijn zijn vak niet kennen en er geen verstand van hebben Geen twee deuntjes voor één cent zingen geen zin hebben hetzelfde nog een keer te herhalen Goed en bloed voor iets offeren Groen en geel voor de ogen worden duizelen en/of erg van schrikken Heitje voor een karweitje Het beste beentje voor zetten je uiterste best doen Het is te zot voor woorden. Hoogmoed komt voor de val. iemand die erg trots is of hoogmoedig, krijgt gauw de bijbehorende ellende Iemand voor de gek houden. Iemand voor het hoofd stoten iemand beledigen Iemand voor het lapje houden iemand iets wijs maken of voor de gek houden Iemand voor vol aanzien echt naar iemand luisteren wanneer iemand meepraat Iemand een rad voor de ogen draaien iemand op gemene wijze bedriegen Iemand geen knollen voor citroenen verkopen iemand niet gemakkelijk kunnen bedriegen Iemand het gras voor de voeten wegmaaien alles al zeggen wat een ander eigenlijk zelf had willen zeggen Iemand iets voor de voeten werpen iemand beschuldigen van iets Iemand verantwoordelijk houden voor iets. Iets voor de boeg hebben nog een reis te maken hebben of nog iets te doen hebben Iets voor een appel en een ei verkopen voor een erg lage prijs verkopen Iets voor ogen houden Ergens steeds aan denken Iets voor zich houden. Iets voor zoete koek slikken Iets zomaar geloven Je moet de huid van de beer niet verkopen voor hij geschoten is. men viert best de overwinning niet alvorens er gewonnen is Komt voor de bakker Men moet de dag niet prijzen voor het avond is. pas als alles gedaan is kun je zeggen of het goed ging Met het water voor de dokter komen zeggen wat je bedoelt Niet voor de poes zijn Niet gemakkelijk zijn Niet voor één gat te vangen zijn voor alles wel een oplossing weten of weten te vinden Niet voor rede / reden vatbaar Paarlen voor de zwijnen werpen iets moois en kostbaars geven aan iemand die de waarde er niet van inziet Pal staan (voor iets) Onbeweeglijk stilstaan ofwel: niet twijfelen aan de eigen mening Parels voor de zwijnen Stank voor dank krijgen voor het gedane werk geen dankjewel krijgen, zelfs commentaar Stenen voor brood geven iets geven waar de ander niets aan heeft Te dom zijn om voor de du(i)vel te dansen heel erg dom zijn Veel waar voor weinig geld met heel aantrekkelijke eigenschappen, gelet op de lage prijs Vogeltjes die zo vroeg zingen zijn voor de poes. wanneer iemand te snel van iets genieten wil, komen er vaak bedrogen vanaf Weten wat voor vlees je in de kuip hebt Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje. je kunt nooit boven de stand komen waarin je geboren bent. Arm geboren, zal wel arm blijven Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in. je kan het slachtoffer worden van je eigen snode plannen Wit voor hebben Zijn ogen voor iets sluiten doen alsof iets er niet is Zo klaar als een klontje voor iemand zijn Het helemaal begrijpen als de dood voor iets zijn ergens heel bang voor zijn als een blok voor iemand vallen de neus ergens voor ophalen iets minderwaardig vinden iemand voor het blok zetten zijn hand niet omdraaien voor zonder enige moeite doen

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	voor	voors
verkleinwoord	-	-

• dames gaan voor

Zelfstandig naamwoord

voor o

1. positief argument of positieve kant

   • Het tegen kreeg meer aandacht dan het voor. 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	voor	voren
verkleinwoord	voortje	voortjes

voor v/m

1. (landbouw) lange, smalle en ondiepe insnijding in een akker, gewoonlijk door een ploeg aangebracht

   • Hij zaaide graan in de voren. 
   • Er waren diepe voren in de grond te zien, alsof een reus met een enorm groot mes de aarde had opengesneden om eens te kijken wat erin zat.  

Synoniemen

• vore (uitspraakvariant)

Hyponiemen

• watervoor

Afgeleide begrippen

• vorenpakker

Vertalingen

    1. ploegsnede   

Arabisch: ثَلْم‎ (ar) (ṯalm) m Catalaans: solc (da) m, rega (ca) v Deens: fure (da) g Duits: Furche (de) v Engels: furrow (en) Frans: sillon (fr) m Fries: fuorge (fy) Grieks: αυλάκι (el) (avláki) o Italiaans: solco (it) m

Luxemburgs: Fuer (lb) v Nederduits: Föör (nds) v Noors: fure (nb) m Perzisch: شیار (fa) (šiyâr) Pools: bruzda (pl) v Portugees: sulco (pt) m, rego (pt) m Spaans: surco (es) m Thai: ร่อง (th) (rông) Zweeds: fåra (sv)

Opmerkingen

• "Voor" kan geen klemtoon krijgen wanneer het als voorzetsel of bijwoord geen plaats, tijd of stellingname aangeeft, maar meer een abstracte betrekking (Voorzetsel [7], [9]-[11] en Bijwoord [4]). De klemtoon kan de tegenstelling met een ander zinsdeel te laten zien, of het verschil met een andere betekenis van "voor". Met klemtoon is de schrijfwijze vóór, dus met klemtoontekens op beide o's.

• Je moet vóór het huis parkeren, niet ernaast.
• Hij houdt niet zo van vliegreizen, maar toen we naar Bali konden, was hij vóór.
• Je moet de tekst controleren vóór je hem publiceert.
• Zij wou een verlovingsring vóór haar verjaardag (= op een tijdstip eerder dan haar verjaardag)

Zij wou een verlovingsring voor haar verjaardag (= als cadeau met haar verjaardag)

• Hij ging er vóór liggen. (= hij keerde zich ertegen)

Hij ging er voor liggen. (= hij nam daartoe een liggende houding aan)

Hij ging ervoor liggen. (= hij legde zich aan de voorkant daarvan neer)

Gangbaarheid

• Het woord voor staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "voor" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.