voorkomen

Nederlands

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• Geluid:  vóórkomen    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈvorkomə(n) / (3 lettergrepen); /'vɔːr.ko.mə(n)/
• Geluid:  voorkómen    (hulp, bestand)
  • IPA: / vorˈkomə(n) / (3 lettergrepen); /vɔːr.'ko.mə(n)/

Woordafbreking

• voor·ko·men

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  voor bw  en  komen ww 
  • "voorkómen" als voltooid deelwoord: vervoeging van voorkomen: de stam met de uitgang -en, zonder ge- vanwege voorvoegsel (is gelijk aan de onbepaalde wijs)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
voorkomen /'vɔːr.ˌko.mə(n)/	kwam voor /ˌkʋɑm 'vɔːr/	voorgekomen /'vɔːr.ɣə.ˌko.mə(n)/
klasse 4	volledig

Werkwoord

vóórkomen

1. inergatief met regelmaat ergens te vinden zijn

   • Kluten en futen komen in Nederland voor. 

   ▸ Antimateriehypernuclei: Antihyperhelium-4 bestaat uit een mix van antimaterieversies van protonen, neutronen en deeltjes die hyperonen worden genoemd. Hyperonen zijn op zichzelf al exotisch, omdat ze een of meer quarks van het ‘vreemde’ type bevatten. Deze ‘vreemdheid’ is moeilijk te vinden en moeilijk te maken. Daarom begrijpen onderzoekers nog steeds niet helemaal hoe hyperonen zich gedragen in de natuur, waar ze vermoedelijk voorkomen in exotische omgevingen zoals het binnenste van neutronensterren, zegt Dönigus. Bovendien blijven er vragen bestaan over hoe antimaterieversies van deze en andere deeltjes op elkaar reageren.

2. ergatief voor het gerecht verschijnen

   • Deze zaak komt voor op 2 mei. 

3. ergatief soms gebeuren

   • Het komt zelden voor dat je nog een reiswagen tegenkomt. 

   ▸ De Deense Appels hadden de offensieve stap gemaakt naar een soort criminaliteit dat voor zover men wist niet voorkwam in Zweden.

4. koppelwerkwoord, onpersoonlijk dunken, toeschijnen

   • Het kwam hem onwaarschijnlijk voor dat dat waar was. 

Vertalingen

    1. met regelmaat ergens te vinden zijn   

Duits: vorkommen (de) Engels: occur (en) Pools: występować (pl)

    2. voor het gerecht verschijnen   

Duits: erscheinen (de) Engels: appear (en) (in court) Pools: (over een persoon) pojawiać się (pl) (przed sądem); (over een zaak) odbywać się (pl)

    3. soms gebeuren   

Duits: geschehen (de) Engels: happen (en) Pools: dziać się (pl)

    4. dunken, toeschijnen   

Duits: scheinen (de), dünken (de) Engels: seem (en) Pools: wydawać się (pl)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	voorkomen	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het vóórkomen o

1. hoe men eruitziet

   • Zijn voorkomen is altijd erg verzorgd. 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
voorkomen /vɔːr.'ko.mə(n)/	voorkwam /vɔːr.'kʋɑm/	voorkomen /vɔːr.'ko.mə(n)/
klasse 4	volledig

Werkwoord

voorkómen

1. overgankelijk ervoor zorgen dat iets niet gebeurt.

   • Voorkómen is beter dan genezen. 

   ▸ Met bestralen kunnen we voorkomen dat je slecht gaat zien.

   ▸ Het islamitische Haga Lyceum probeerde de publicatie van het uiterst kritische inspectierapport voor de zomer al te voorkomen, maar ook toen ving de school bot.

   ▸ Om te voorkomen dat ik blaren zou krijgen had ik een dubbele laag sokken aangedaan (Darn Tough en Injinji teensokken).

vervoeging van:	voorkomen…
geen verbogen vorm

voorkómen

1. voltooid deelwoord van voorkomen

Uitdrukkingen en gezegden

• besmetting voorkomen

Vertalingen

    1. ervoor zorgen dat iets niet gebeurt   

Duits: abwenden (de), vermeiden (de), vorbeugen (de) Engels: prevent (en) Frans: prévenir (fr), éviter (fr)

Noors: avverge (no) Nynorsk: avverje (nn) Pools: zapobiegać (pl)

    de besmetting voorkomen   

Duits: der Ansteckung vorbeugen Pools: Voltooid aspect zapobiegać skażeniu, Onvoltooid aspect zapobiec skażeniu

Gangbaarheid

• Het woord voorkomen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "voorkomen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.