al

Niet te verwarren met: Al, aL, aℓ

Universeel taalgebruik

Woordherkomst en -opbouw

• Samenstelling van “l” (liter) met het voorvoegsel “a” (atto-)

Symbool

al

1. (wiskunde), (eenheid) het symbool voor attoliter, gelijk aan 0,000.000.000.000.000.001 liter

Schrijfwijzen

• aL, aℓ

Verwante begrippen

eenheden van inhoud
ym³ • zm³ • am³ • fm³ • pm³ • nm³ • μm³ • mm³ • cm³ • dm³ • m³ • dam³ • hm³ • km³ • Mm³ • Gm³ • Tm³ • Pm³ • Em³ • Zm³ • Ym³
yl • zl • al • fl • pl • nl • μl • ml • cl • dl • l • dal • hl • kl • Ml • Gl • Tl • Pl • El • Zl • Yl
yL • zL • aL • fL • pL • nL • μL • mL • cL • dL • L • daL • hL • kL • ML • GL • TL • PL • EL • ZL • YL
yℓ • zℓ • aℓ • fℓ • pℓ • nℓ • μℓ • mℓ • cℓ • dℓ • ℓ • daℓ • hℓ • kℓ • Mℓ • Gℓ • Tℓ • Pℓ • Eℓ • Zℓ • Yℓ

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  al    (hulp, bestand)
• IPA: / ɑl / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• al

Woordherkomst en -opbouw

• [A] als onbepaald voornaamwoord voor het eerst aangetroffen in 776

afkomstig van: Middelnederlands: al Oudnederlands: al, ol Germaans: *allaz Indo-Europees: *al-

Verwant in Germaans: West: Fries/Afrikaans: al, Engels: all, Schots: aw, Duits: all, Oudhoogduits, allīhho, Jiddisch: אַלץ (alts) Noord: Zweeds: all, Deens: al, Noors; all, alt, IJslands/Faeröers: allur Oost: Gotisch: alls

• [B] van Italiaans  al vz 
• [C] van Hebreeuws  עַל vz  (al)
• [D] van Arabisch  اَلْ lw  (al-)

Bijwoord

[A] al

1. reeds

   • Hij heeft het al geprobeerd. 

2. versterkend

   • Dat is al te dol! 

3. ~ + deelwoord: terwijl, tijdens

   • Al wandelend kwam hij zijn oude vriend tegen. 

Vertalingen

    1. reeds   

Duits: bereits (de), schon (de) Engels: already (en) Frans: déjà (fr) Hindi: बस (hi) Hongaars: már (hu)

Jiddisch: שוין‎ (yi) Latijn: iam (la) Papiaments: ya Portugees: já (pt) Spaans: ya (es)

Voegwoord

[A] al

1. ook wanneer, ondanks dat

   • Al is hij nog zo moe, hij blijft gewoon doorgaan. 

Spreekwoorden

• al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding

Vertalingen

    ook wanneer   

Duits: auch wenn

Onbepaald voornaamwoord

[A] al

1. geheel

   • Hij probeerde het met al zijn macht. 

Antoniemen

• geen

Hyponiemen

   

al met al bedilal bemoeial beschikal bovenal breekal duivel-doet-al durfal heelal meestal moeial niemendal nogal ook al overal plaagal praatal veelal vergeetal vernielal vooral vraagal weeral weetal zelfs al zoal

Afgeleide begrippen

   

Al Aksamoskee Albehoeder Allen Allerheiligen Allerzielen abd-al-kurimus al dente al fresco al met al al naargelang al te veel al te ver al te zeer al tenai albedil albedrijf albeschik albestuur albestuurder alchemie aldaar aldoor aldra aldus aleenheid aleer algauw algeheel algelijk algemeen algeweldenaar algoed algoedertieren algoedheid alhier alhoewel allang alle alle-terreinfiets allebei allebeide alledaags alledag allegaar allehens allejezus allemaal allemachtig alleman allemenselijk allen aller alles alletwee allicht almaar almacht almachtig almede almee almeteen almogend alom alomvattend aloud alras alrede alreeds alruin altemet altezamen althans altijd altoos alvader alvast alvermogen alvermogend alvlees alvoorzienig alvorens alwaar alweder alweer alwetend alweter alwijs alwijze alziend alzijdig alzo desalniettemin eind goed, al goed et al.

Uitdrukkingen en gezegden

• eind goed, al goed
• al met al
• Al doende leert men

het is niet omdat je geen ervaring in iets hebt, dat je het niet moet proberen; door iets zelf te doen leert men dat het best

• Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel

liegen keert zich tegen je, altijd! - met een leugen schiet iemand niets op omdat de waarheid altijd vroeg of laat naar buiten komt

• Al te goed is buurmans gek

slachtoffer worden van je eigen goedheid / als iemand te goed is maken mensen gauw misbruik van iemand; geholpen hebben maar daar geen bedankje maar aanmerkingen op krijgen

• Al vaak met dat bijltje gehakt hebben

het werk al vaker gedaan hebben en weten hoe het moet

• Al wat de klok slaat

Stoett-1186

• Al zouden de raven het uitbrengen

Stoett-1908

Voorzetsel

[B] al

1. (kookkunst) met (alleen in onderstaande verbindingen)

Typische woordcombinaties

• al dente
• al fresco

Voorzetsel

[C] al

1. (Jiddisch-Hebreeuws) op (alleen in onderstaande verbindingen)

Typische woordcombinaties

• al tenai

Afgeleide begrippen

• alechem
• aleichem

Lidwoord

[D] al

1. de, het (in woorden ontleend aan het Arabisch)

Afgeleide begrippen

met Arabisch al- (zonder verdere afleidingen of verbuigingen)

• Al Ak·sa·mos·kee
• Al Qaida
• Aldabra
• Algiers
• Allah
• Altair
• alambiek
• albatros
• alcantara
• alchemie
• alcohol
• alfalfa
• algazel
• algebra
• algoritme
• alhidade
• alkali
• alkanna
• almanak

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	al	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het al o

1. heelal

Gangbaarheid

• Het woord al staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "al" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Achterhoeks

Bijwoord

al

1. al; reeds

Afrikaans

Uitspraak

• IPA: /ɑɫ/

Woordafbreking

• al

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Nederlandse al

Bijwoord

al

1. al; reeds

Synoniemen

• reeds

Zelfstandig naamwoord

al

1. heelal

Synoniemen

• heelal

Voornaamwoord

al

1. heel, geheel
2. alle, elk

Angelsaksisch

Uitspraak

• IPA: /ɑːl/

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Germaanse *ailą

Zelfstandig naamwoord

āl o

1. vuur

Afgeleide begrippen

• ālfæt
• ālgeweorc
• onāl

Engels

enkelvoud	meervoud
al	als

Zelfstandig naamwoord

al

1. (bloemplanten) Morinda citrifolia  noni of Indische moerbei

Frans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Woordherkomst en -opbouw

• verlan van là

Bijwoord

al

1. (spreektaal) er, daar

   «Il est al Momo?»

   Is Momo er?

Fries

Voornaamwoord

al

1. alle

Afgeleide begrippen

• hielal

Verwijzingen

• Wurdboek fan de Fryske taal - Instituut voor de Nederlandse taal

Bijwoord

al

1. al; reeds

Verwijzingen

• Wurdboek fan de Fryske taal - Instituut voor de Nederlandse taal

Limburgs

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /aɫ/ (Etsbergs)

Bijwoord

al

1. (Hooglimburgs) al
2. (Hooglimburgs) alles
3. (Hooglimburgs) helemaal

Zelfstandig naamwoord

al o

1. (Hooglimburgs) heelal, universum

Verbuiging

	enkelvoud				meervoud
	geheel	gemuteerd	verkleind	gemuteerd verkleind	geheel	gemuteerd	verkleind	gemuteerd verkleind
nominatief	al	-	-	-	-	-	-	-
genitief	als	-	-	-	-	-	-	-
locatief	alles	-	-	-	-	-	-	-
datief	alle(m)	-	-	-	-	-	-	-
accusatief	al	-	-	-	-	-	-	-

Luxemburgs

Uitspraak

• IPA: /aːl/
• Geluid:  al    (hulp, bestand)

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudhoogduitse ald

Bijvoeglijk naamwoord

al

1. oud

Antoniemen

• jonk
• frësch

Michoacan-Nahuatl

Zelfstandig naamwoord

al

1. (drinken) water; kleurloze vloeistof

Middelengels

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Angelsaksische eall

Bijwoord

al

1. geheel, volledig

Voornaamwoord

al

1. alle, elke

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudnederlandse al / ol

Voornaamwoord

al

1. alle

Verwijzingen

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Bijwoord

al

1. compleet, volledig

Verwijzingen

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Voegwoord

al

1. ondanks

Overerving en ontlening

• Nederlands: al
  • Afrikaans: al
• Limburgs: al
• West-Vlaams: al, ol

Verwijzingen

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Nedersaksisch

Bijwoord

al

1. al; reeds

Schrijfwijzen

• aal
• all

Oost-Fries

Bijwoord

al

1. al; reeds

Oudhoogduits

Uitspraak

• IPA: /al/

Woordafbreking

• al

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Germaanse *allaz

Bijvoeglijk naamwoord

al

1. alle
2. elk
3. geheel

Overerving en ontlening

• Middelhoogduits: al
  • Duits: all
  • Jiddisch: אַלץ‎‎ (alts‎)

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Germaanse *ēlaz

Zelfstandig naamwoord

al o

1. (straalvinnigen) paling, aal; een langwerpige vis

Schrijfwijzen

• āl

Overerving en ontlening

• Middelhoogduits: āl
  • Duits: Aal
  • Luxemburgs: Éil
  • Riograndenser Hunsrückisch: Ool

Oudnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Germaanse *allaz

Bijvoeglijk naamwoord

al

1. alle

Schrijfwijzen

• ol

Overerving en ontlening

• Middelnederlands: al
  • Nederlands: al
    • Afrikaans: al
  • Limburgs: al
  • West-Vlaams: al, ol

Verwijzingen

• Oudnederlandse woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Bijwoord

al

1. geheel, volledig

Verwijzingen

• Oudnederlandse woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Oudsaksisch

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Germaanse *allaz

Bijvoeglijk naamwoord

al

1. alle

Overerving en ontlening

• Middelnederduits: al, alle
  • Nedersaksisch: all, alle, olle

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-Germaanse *ēlaz

Zelfstandig naamwoord

al m

1. (straalvinnigen) aal, paling; een langwerpige vis

Schrijfwijzen

• āl

Pools

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Duitse Aal

Zelfstandig naamwoord

al m

1. (straalvinnigen) (dialect: Silezisch) aal

Synoniemen

• węgorz

Saterfries

Bijwoord

al

1. al; reeds

Spaans

Woordherkomst en -opbouw

Samenvoeging van a en el.

Voorzetsel

al

1. aan de

   «Doy el libro al vecino.»

   Ik geef het boek aan de buurman.

Turks

Bijvoeglijk naamwoord

al

1. rood
2. blozend

West-Vlaams

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Middelnederlandse al

Bijwoord

al

1. al

Schrijfwijzen

• ol

Zweeds

Zelfstandig naamwoord

al

1. els