rood

 

1. rood, primaire kleur

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  rood    (hulp, bestand)
• IPA: / rot / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /rot/
  • (Vlaanderen, Brabant): /rot/
  • (Limburg): /rod/

Woordafbreking

• rood

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘kleurnaam’ voor het eerst aangetroffen in 1156
• Van het Oudnederlandse rōt

[1]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	rood	-
verkleinwoord	-	-

[2]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	rood	roden
verkleinwoord	roodje	roodjes

Zelfstandig naamwoord

rood

1. o (kleur) primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm

   • Rood is de kleur met de meeste emotionele lading. 

2. v/m (valkerij) een vogel die nog niet gemuit heeft en zijn jeugdkleed nog heeft

Hyperoniemen

• regenboogkleur

Hyponiemen

   

aardbeirood avondrood beigerood bietenrood bleekrood bloedrood bordeauxrood briljantrood bruinrood cadmiumrood dieprood donkerrood framboosrood granaatrood hardrood hoogrood Indisch rood infrarood kardinaalrood karmijnrood karmozijnrood kersenrood kersrood knalrood koperrood koraalrood lippenrood morgenrood oranjerood oriëntrood oxiderood paarsrood parelmoerdonkerrood parelmoerlichtrood poleerrood polijstrood purperrood robijnrood rozenrood rozerood saffraanrood schaamrood scharlakenrood signaalrood steenrood tomaatrood verkeersrood violetrood vuurrood wijnrood zalmrood zuiver rood zuiverrood zwartrood

Afgeleide begrippen

   

Rode Kruisauto Rode Zee Roodkapje Roodkerk rode biet rode ibis rode wijn rode wolf rood peperboompje roodaarde roodachtig roodalg roodbaard roodbaars roodblaar roodblond roodbont roodborst roodborstje roodbruin roodfigurig roodfilter roodforel roodgeel roodgekleurd roodgeschorst roodgieter roodgloeiend roodhals roodharig roodheid roodhout roodhuid roodkapje roodkop roodkoper roodkoraal roodkorst roodkrijt roodlak roodlakens roodlakenvelder roodlila roodlof roodloof roodmerk roodmus roodnek roodneus roodolie roodolm roodoog roodoranje roodpaars roodpoot roodschaar roodschimmel roodsel roodspecht roodstaart roodsteen roodtijger roodverschuiving roodverven roodvis roodvonk roodvos roodvuur roodwild roodzwenkgras

Anagrammen

• door, oord

Vertalingen

    1. een primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm.   

Bulgaars: червен (bg) m Duits: Rot (de) o Frans: rouge (fr) m Galicisch: vermello (gl) m Engels: red (en)

Italiaans: rosso (it) Pools: czerwień (pl) v Spaans: rojo (es) m Waals: rodje (wa)

    2. een vogel die nog niet gemuit heeft en zijn jeugdkleed nog heeft   

Engels: sore (en) (hawk)

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	rood	roder, (rooier)	roodst
verbogen	rode, (rooie)	rodere, (rooiere)	roodste
partitief	roods	roders, (rooiers)	-

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) de kleur rood hebbend

   • Na dat geren zien jullie allemaal rood, maar Jan is wel het roodst. 

   ▸ Waarom Sinterklaas een nieuwe rode mantel kreeg

   ▸ Eén jongen die me direct opviel door zijn gigantische rode baard vertelde me dat hij een houthakker uit Tennessee was.

2. (metonymisch) (politiek) met betrekking tot het socialisme of communisme (als symbolisme van revoluties, voor het eerst aangetroffen tijdens de Franse Revolutie, verwijzend naar de radicale Jakobijnse aanhangers)

Vertalingen

    1. de kleur rood hebbend   

Afrikaans: rooi (af) Asturisch: colloráu (ast) Atayal: matanah, talah Bulgaars: червен (bg) m, червена (bg) v, червено (bg) o, червени (bg) mv Catalaans: roig (ca), vermell (ca) Cherokee: ᎤᏙᏒᏃᎡᎯ (chr) (udosǝnoehi) Cornisch: rüth (kw) Deens: rød (da) Duits: rot (de) Engels: red (en) Esperanto: ruĝa (eo) Estisch: punane (et) Frans: rouge (fr) Fries: read (fy) Galicisch: vermello (gl), rubio (gl) Grieks: κόκκινος (el) (kókkinos) Indonesisch: merah (id) Italiaans: rosso (it) Klallam: ɬqayč̕ (clm) Limburgs: roead (li) Minangkabaus: sirah Nedersaksisch: räot (nds), raud (nds), raut (nds), rood (nds), root (nds) Noors: rød (no)

Nynorsk: raud (nn) Occitaans: roge (oc) Oppersorbisch: čerwjeny (hsb) Oudnoords: rauðr Oekraïens: червоний (uk) m (červónyĭ) , рудий (uk) m (rudýĭ) (haarkleur) Papiaments: kòrá Pools: czerwony (pl) m Portugees: vermelho (pt) Quechua: puka (qu) Reto-Romaans: cotschen (rm) Roemeens: roşu (ro) m, roşie (ro) v Russisch: красный (ru) Sloveens: rdeč (sl) Slowaaks: červený (sk) Spaans: rojo (es) Taroko: mbánah, matanach Tsjechisch: červený (cs) Turks: kırmızı (tr), al (tr) Unami: mach (unm) ; machke Waals: rodje (wa) Welsh: coch (cy) Zweeds: röd (sv)

Gangbaarheid

• Het woord rood staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "rood" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Kleuren in het Nederlands (nld) (de kleuren zijn slechts indicatief) (zie ook: RAL-kleuren)

Achterhoeks

Zelfstandig naamwoord

rood

1. (kleur) rood; primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Beiers

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Schrijfwijzen

• roud

Nedersaksisch

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	rood	roden
verkleinwoord

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-West-Germaanse *raud

Zelfstandig naamwoord

rood

1. (kleur) rood; primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Schrijfwijzen

• räot
• raud
• raut
• root

Oost-Fries

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Schrijfwijzen

• root

Sallands

Zelfstandig naamwoord

rood

1. (kleur) rood; primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Saterfries

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Proto-West-Germaanse *raud, via het Oudfriese rād

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Typische woordcombinaties

• rood Täk

Twents

Zelfstandig naamwoord

rood

1. (kleur) rood; primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend

Veluws

Zelfstandig naamwoord

rood

1. (kleur) rood; primaire kleur zoals die van licht met een golflengte tussen de ca. 620 en 740 nm

Bijvoeglijk naamwoord

rood

1. (kleur) rood; de kleur rood hebbend