zak

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zak    (hulp, bestand)
• IPA: / zɑk / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• zak

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘scheldwoord: onaangename vent’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1961
• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘verpakkingsmiddel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1100

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zak	zakken
verkleinwoord	zakje	zakjes

Zelfstandig naamwoord

zak m

1. slap omhulsel dat aan een kant een (soms afsluitbare) opening heeft om er iets in te stoppen of uit te halen

   • Stop die oude rommel maar in een zak. 

   ▸ Met knorrende maag verwarmde ik een zak vriesdroge spaghetti bolognese op mijn JetBoil Minimo gaspit.

   ▸ Het eten stopte ik in aparte zip-lock zakjes.

2. een plek in kleding waarin kleine spullen kunnen worden meegedragen

   • Waarom hou je dat potlood de hele tijd in je hand, waarom stop je het niet in je zak? 

3. (vulgair) onaangename of onnozele vent (wellicht een verkorting van klootzak)

   • De meeste kinderen vinden hun vader een ouwe zak (hij durft het woord lul niet te gebruiken, want zijn krant heeft nog taboes, zegt hij).  (Hitweek, 14/01/1966)

Verwante begrippen

• verpakking

Hyponiemen

   

aalszak aardzak aaszak achterzak afvalzak ballastzak balzak beddenzak bedelzak bewaarzak binnenzak bivakzak bloemzak bokszak bonenzak borstzak boterhamzak braadzak broekzak broodzak bultzak cementzak collectezak dekenzak dikzak doedelzak dooierzak draagzak drafzak drankzak droogzak dropzak frietzak geldzak gelukzak gft-zak goedzak gonjezak gortzak goudzak graanzak grontenzak gruntenzak guitzak haarzak hagelzak haverzak hobbezak hoekzak hoogtezak hooizak hoppezak hopzak huisvuilzak ijszak infuuszak jan-in-de-zak jaszak jutezak kafzak keelzak kerkenzak kerkzak kiemzak kledingzak klootzak knapzak knikkerzak kolenzak kontzak kookzak koolzak kruikenzak kuitzak kurkenzak lachzak lakenzak lamzak lapzak leugenzak lijkenzak lijkzak linkerzak luchtzak luiszak meelzak moezelzak mottenzak muzak notariszak onweerszak oogzak opbergzak opruimzak pafzak papzak patattenzak pennenzak peperzak piepzak pijpzak pittenzak plastic zak plastieken zak plaszak platzak pleitzak plompzak plunjezak pmd-zak poepzak poetszak postzak puddingzak puntzak rapzak rechterzak reiszak rokzak rotzak rugzak scheefzak schoofzak schuurzak slaapzak slapzak snoepzak sokkenzak spekzak spierzak spiezak sponzenzak sportzak spuitzak steekzak stofzak stofzuigerzak stootzak strontzak strozak suikerzak tabakszak toiletzak traanzak trappelzak trekzak turnzak urinezak vestjeszak vestzak vetzak vleugelzak vlooienzak voerzak voetenzak voetzak vortzak vreetzak vruchtzak vuilniszak vuilzak wangzak warmwaterzak waszak waterzak wijnzak windzak wolzak zaaizak zandzak zeurzak zijzak zitzak zoetwaterzak zoutzak zuurzak zwemzak

Afgeleide begrippen

   

slaag-zakregeling zakagenda zakasbak zakatlas zakband zakbeamer zakbijbel zakboek zakboekje zakbreuk zakcent zakcentje zakcommunicator zakcomputer zakdoek zakdrager zakduit zakeditie zaketui zakflacon zakformaat zakgeld zakhorloge zakjapanner zakkam zakkenband zakkendrager zakkengeld zakkengoed zakkenlinnen zakkenlopen zakkenrollen zakkenvullen zakkenwasser zakkerig zakkig zaklamp zaklantaarn zaklantaren zakloop zaklopen zakmes zakmodel zakmotor zakmuis zakpaal zakpat zakpijp zakpistool zakput zakrekenmachine zakschaakspel zakschaar zakschaartje zaksluiting zakspiegel zakspin zakspringen zaktelefoon zakuitgave zakuurwerk zakviool zakvormig zakwater zakwoordenboek

Uitdrukkingen en gezegden

• De zak krijgen
• een kat in de zak kopen
• Iemand de zak geven

iemand ontslaan

• In zak en as zitten

niet meer weten wat te doen in een troosteloze situatie

• In zijn zak hebben

iemand goed kennen ofwel: iets helemaal begrijpen ofwel: iets voor mekaar hebben

• In zijn zak steken

geen antwoord meer weten ofwel: het met een antwoord moeten doen

• Met pak en zak (gaan)

met veel bagage gaan

• [2] niets in de handen, niets in de zakken
• uit de zak kloppen

afhandig maken, stelen

∗ De andere manier was om taxichauffeurs geld uit de zak te kloppen bij de flipperkasten in de cafés in Vastastan.

Vertalingen

    1. slappe, vormeloze tas   

Afrikaans: sak (af) Armeens: պարկ (hy) Bulgaars: чувал (bg) m Deens: sæk (da) g Duits: Sack (de) m Engels: sack (en), bag (en) Faeröers: sekkur (fo) m Fins: säkki (fi) Frans: sac (fr) m Grieks: σάκκος (el) m Hongaars: zsák (hu) Italiaans: sacco (it) m Japans: 袋 (ja) Koreaans: 자루 (ko) Kroatisch: vreća (hr) v

Latijn: saccus (la) m, culeus (la) m Noors: sekk (no) m, pose (no) m Oekraïens: мішок (uk) m Papiaments: saku Pools: worek (pl) m Portugees: saco (pt) m, saca (pt) v Russisch: мешок (ru) m Servisch: врећа (sr) v Sloveens: torba (sl) Slowaaks: vrece (sk) v Spaans: bolsa (es) v, bolso (es) m, saco (es) m Tsjechisch: pytel (cs) m Turks: cep (tr), çuval (tr) Zweeds: säck (sv) g

    2. een plek in kleding waarin kleine spullen kunnen worden meegedragen   

Afrikaans: sak (af) Albanees: xhep (sq) m Ambonees Maleis: saku Arabisch: جيب (ar) m Bretons: godell (br) v Catalaans: butxaca (ca) Chamorro: botsa (ch) Chinees: 口袋 (zh) Deens: lomme (da) Duits: Tasche (de) v Engels: pocket (en) Esperanto: poŝo (eo) Faeröers: lummi (fo), fikka (fo) Fins: tasku (fi) Frans: poche (fr) v Fries: bûse (fy) Grieks: βαλάντιο (el) o, τσέπη (el) v, θυλάκιο (el) o Haïtiaans Creools: pòch Hebreeuws: כיס (he) m Hongaars: zseb (hu) Ido: posho (io) IJslands: vasi (is) Indonesisch: saku (id), kantong (id) Italiaans: tasca (it) v Japans: ポケット (ja), 懐中 (ja)

Koerdisch: گیرفان (ku), girfan (ku) Koreaans: 호주머니 (ko) Lets: kabata (lv) v Noord-Sotho: pôtla ; sakana Noors: lomme (no) Occitaans: pòcha (oc) Papiaments: sacu Pools: kieszeń (pl) v Portugees: bolso (pt) m, algibeira (pt), bolsa (pt) Quechua: uña (qu) Reto-Romaans: giaglioffa (rm) Roemeens: buzunar (ro) o Romani: cêpa Russisch: карман (ru) m Schots-Gaelisch: pòcaid (gd) v, pòca (gd) m Sloveens: žep (sl) m Spaans: bolsillo (es) m, bolsa (es) v Tagalog: bulsá (tl), bulsa (tl) Tataars: kesä (tt) Tok Pisin: bak (tpi) Tsjechisch: kapsa (cs) v Turks: cep (tr) Volapük: sakäd (vo) Zweeds: ficka (sv) g

    de zak geven (zie ook ontslaan)   

Duits: feuern (de) Engels: sack (en)

Frans: saquer (fr) Spaans: saquar (es)

Werkwoord

vervoeging van
zakken

zak

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zakken
   

   • Ik zak. 

2. gebiedende wijs van zakken
   

   • Zak! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zakken
   

   • Zak je? 

Gangbaarheid

• Het woord zak staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "zak" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

zak

1. zak

Afgeleide begrippen

• jaszak
• zakdoek

Veluws

Zelfstandig naamwoord

zak

1. zak

Afgeleide begrippen

• jaszak
• zakdoek