oog

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

oog

[1] Een oog.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  oog    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /oχ/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ox/
  • (Limburg): /oːx/

Woordafbreking

• oog

Woordherkomst en -opbouw

afkomstig van: Middelnederlands: oghe Oudnederlands: ōga Germaans: *augô Indo-Europees: *h₃ekʷ-

Verwant in Germaans: West: Engels: eye (Angelsaksisch: ēaġe), Duits: Auge, (Oudhoogduits: ouga), Fries: each, ug, ooge (Oudfries: āge) Noord: Zweeds: öga, Deens, øje, Noors/IJslands: auga, (Nynorsk: øye, Oudnoords: auga), Faeröers: eyga Oost: Gotisch: augo

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	oog	ogen
verkleinwoord	oogje	oogjes

Zelfstandig naamwoord

oog o

1. (anatomie) een gezichtsorgaan van een mens of dier voor het waarnemen van lichtprikkels

   Zijn oog functioneert niet correct meer.

2. een blik die men op iets richt

   Alle ogen waren op die man gericht.

3. elk van de putjes op dobbel- en dominostenen die de waarde ervan aangeven

   De ogen van de dobbelsteen waren licht beschadigd.

4. een oogvormige opening van sommige voorwerpen

   Er zat een draad door het oog van een naald.

5. een hoefijzervormig ringetje aan kledingstukken waarin een haakje wordt bevestigd
6. een uitgevloeide druppel vet op soep
7. de knop van een plant
8. plek op een aardappel waar bij het uitlopen een worteltje kan ontstaan
9. oogvormig versiersel op de staart van pauwen en op de vleugels van sommige vlinders
10. het centrum van een cycloon waar windstilte heerst

    Zijn huis was middenin het oog van de cycloon gepositioneerd.

11. alleen in toponiemen: eiland

Hyponiemen

   

Rottumeroog Schiermonnikoog adelaarsoog afstemoog ankeroog arendsoog argusoog baanoog bijoog blaasoog bontoog bruinoog cameraoog eenoog eksteroog facetoog facettenoog ganzenoog gazelleoog geestesoog geitenoog glasoog goudoog groenoog grootoog hazenoog judasoog kalfsoog katoog kattenoog kennersoog kerkzesoog kinderoog knipoog koeoog kolfoog koloog kraaloog kraanoog kunstoog laseroog lasoog leepoog leioog linkeroog lodderoog moederoog nairobi-oog negenoog nesteloog ossenoog pauwenoog puiloog puntoog rechteroog roodoog runderoog scheeloog schroefoog sleepoog speurdersoog spleetoog tijgeroog timmermansoog traanoog uilenoog vaderoog valkenoog varkensoog veteroog vieroog visoog vrouwenoog weeroog witoog

Afgeleide begrippen

   

blauwogig eenogig grootogig hologig ogen ogenbadje ogenblik ogendienaar ogendienst ogendokter ogendraaier ogendracht ogengloed ogenklaar ogenlicht ogenmeloen ogenpaar ogenschijn ogenschouw ogentroost ogenveld ogenzalf ogenzwart oog-handcoördinatie oogaandoening oogafwijking oogappel oogarts oogas oogbadje oogbal oogbeschermer oogbindsel oogbol oogbout oogbuis oogcontact oogcorrectie oogdruk oogdruppels ooggetuige oogglas ooghaar oogheelkunde ooghoek oogholte ooghoogte oogjuweel oogkamer oogkas oogklep oogkleur oogkliniek oogknip oogkwaal ooglap ooglens ooglid ooglijder ooglijk oogluikend oogmeester oogmeetkunde oogmerk oogmeting oogontsteking oogopener oogoperatie oogopslag oogpijn oogpinker oogpotlood oogprothese oogpunt oogrand oogring oogrok oogruis oogschaduw oogscheel oogschelp oogscherm oogschroef oogspecialist oogspiegel oogspier oogsplits oogster oogstraal oogstrelend oogtalen oogtand oogverblindend oogverblinding oogvijs oogvlek oogvlies oogvocht oogvoeler oogvormig oogwater oogwenk oogwimper oogwit oogzak oogzalf oogzenuw oogzieke oogziekenhuis oogziekte scheefogig scheelogig spleetogig vlakogig

Spreekwoorden

Met het blote oog waarneembaar.

• Zichtbaar zonder optische hulpmiddelen.
• oog om oog, tand om tand

Oog om oog, tand om tand.

• Rechtvaardiging van een wraakactie.

Iemand met schele ogen aankijken.

• Jaloers zijn op iemand.

Iemand zand in de ogen strooien.

• Iemand misleiden.

Twee ogen zien meer dan één.

• Wat de één niet ziet, valt wellicht de ander op.

Een oogje hebben op iemand.

• Verliefd zijn op iemand.

Iets voor ogen houden.

• Ergens steeds aan denken.

Iets met lede ogen aanzien.

• Iets met spijt aanzien.

Het oog van de meester maakt het paard vet.

• Toezicht zorgt ervoor dat de zaken goed gedijen.

Onder vier ogen.

• Zonder de aanwezigheid van derden.

Een oogje in het zeil houden.

• Ergens wakend op toezien.

Iets onder ogen zien.

• Zich iets realiseren.

Zo op het oog.

• Afgaand op een oppervlakkige indruk.

Door het oog van de naald gekropen.

• Door een wonder aan de dood ontsnapt.

Vertalingen

    1. een gezichtsorgaan van een mens of dier voor het waarnemen van lichtprikkels   

Afrikaans: oog (af) Albanees: sy (sq) Arabisch: عين (ar) Aragonees: güello (an) m Asturisch: güeyu (ast) m Atayal: loziq, ro-i, rao-i, raoyăk Azeri: göz (az) Baskisch: begi (eu) Bemba (Zambia): íli-insó Bretons: lagad (br) Bulgaars: око (bg) Catalaans: ull (ca) Chinees: 眼睛 (zh) Corsicaans: ochjo (co) m Deens: øje (da) o Duits: Auge (de) o Egyptisch: ỉrt Engels: eye (en) Esperanto: okulo (eo) Estisch: silm (et) Fins: silmä (fi) Frans: œil (fr) m Fries: each (fy) Galicisch: ollo (gl) Grieks: μάτι (el) Guarani: esa (gn) Hongaars: szem (hu) IJslands: auga (is) Ido: okulo (io) Indonesisch: mata (id) Interlingua: oculo (ia) Inuktitut: Inuktitut: ᐃᔨ (iu) Latijns: iji (iu) Inupiak: iri (ik) Italiaans: occhio (it) Japans: 目 (ja) め (ja) (me) Jiddisch: אױג (yi) Kazachs: көз (kk) Kirgizisch: көз (ky)

Kiribatisch: mata Koerdisch: çav (ku) m Koreaans: 눈 (ko) Kroatisch: oko (hr) Latijn: oculus (la) Lets: acs (lv) Minangkabaus: mato Nauruaans: eme (na) Noordelijk Sami: čalbmi Noors: øye (no) o Nynorsk: auge (nn) o, auga (nn) Occitaans: uèlh (oc) Oekraïens: око (uk) Papiamento: wowo Perzisch: چشم (fa) Pools: oko (pl) Portugees: olho (pt) Quechua: ñawi (qu) Roemeens: ochi (ro) Russisch: глаз (ru) Servisch: око (sr) Siciliaans: occhiu (scn) Sloveens: oko (sl) Slowaaks: oko (sk) Spaans: ojo (es) Swahili: jicho (sw) Swazi: lî-só (ss) Taroko: dóríq, dourŭk Tibetaans: མིག་ (bo), སྤྱན་ (bo) Tsjechisch: oko (cs) Tupinambá: esá Turks: göz (tr) Tuvaluaans: mata Vietnamees: mắt (vi) Volapük: log (vo) Welsh: llygad (cy) Wit-Russisch: вока (be) Yucateeks: ich Xhosa: iliso 5 Zweeds: öga (sv)

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Werkwoord

vervoeging van
ogen

oog

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ogen
   

   Ik oog.

2. gebiedende wijs van ogen
   

   Oog!

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ogen
   

   Oog je?

Afrikaans

Uitspraak

• IPA: /uə̯χ/

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	oog	oë

Zelfstandig naamwoord

oog

1. (anatomie) oog