kop

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kop    (hulp, bestand)
• IPA: /kɔp/

Woordafbreking

• kop

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘drinkgerei’ voor het eerst aangetroffen in 1265
• [A] van Latijn caput, van Indo-Europees *kauput- waarvan ook het Germaanse *xaubiþa- komt (verg. Nederlands: hoofd)
• [B] van Latijn cuppa

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kop	koppen
verkleinwoord	kopje koppie	kopjes koppies

Zelfstandig naamwoord

[A] kop m

1. (zoötomie) hoofd van een dier
2. (informeel), (dysfemisme) hoofd van een mens

   • „Ik heb inmiddels heel wat verlopen koppies zien binnenkomen”, aldus De Boer woensdagmiddag rond vier uur.  

3. (plantkunde) een groep bloemen die aan één steel zitten

   • Bij de supermarkt kochten we een hortensia met 6 koppen 

4. (gereedschap) deel van een spijker, het platte ronde deel waarop men klopt met de hamer
5. de voorkant of bovenkant van van iets

   • de kop van een lucifer, van een zeilschip 

6. (huishouden) voorwerp met een oor om uit te drinken

   • Een kop koffie drinken 

   ▸ Overal ter wereld was de lokale bevolking gastvrij en verwelkomde vermoeide lopers met een warme kop thee of een bed voor de nacht.

7. (typografie) opschrift boven een bericht
8. (numismatiek) de zijde van een geldstuk met de afbeelding van een menselijk hoofd

Opmerkingen

• [1] 'Hoofd' wordt in principe alleen gebruikt voor mensen en paarden.
• [2] In sommige streken van het taalgebied, zoals in Limburg, is 'kop' het gewone woord voor 'hoofd'

Synoniemen

• [1-2] hoofd

Antoniemen

• [4] achterkant
• [8] munt

Hyponiemen

   

Christuskop Vogelkop achterkop adelaarskop apenkop apostelkop arendskop aspergekop atoomkop blaarkop bobbekop boerenkop bolkop boorkop borstelkop boterkop botskop bovenkop brillenkop buffelkop butskop cilinderkop diamantkop dikkop dodekop dolkop domkop donderkop doodskop doorloopkop douchekop drakenkop driftkop dubbelkop duivelskop dwaaskop dwarskop egelskop espressokop ezelkop ezelskop fluimenkop ganzenkop gaperskop geelkop geitenkop gepekop glanskop gluipkop griepkop grijskop haarkop halsoverkop hamerkop hardkop haringkop hazenkop hertenkop heupkop hondenkop jankop januskop jongenskop kaalkop kaaskop kalfskop karakterkop karpatenkop kattenkop keikop kernkop kinderkop klabotskop kletskop klipkop knapkop knikkerkop koeienkop koelekop koffiekop kolomkop krantenkop kraterkop kregelkop kroeskop kroezelkop kruiskop krullenkop kunstkop kuttenkop laurenskop leeskop leeuwenkop lenskop luciferskop maankop mannenkop matkop meetkop moeskop mokkakop moorkop netenkop nieuwskop oliekop onderkop oorlogskop openingskop ossenkop overkop paardenkop pagekop pestkop pijpekop pijpenkop plamuurkop platkop plegiskop pletskop polijstkop potskop preskop pruikenkop puistenkop raketkop rattenkop roggerskop rondkop roodkop rotkop rotorkop satijnvezelkop schaapskop schapenkop scheerkop schollenkop schrijfkop schroefkop schuimkop schurftkop slaapkop slangenkop smoddekop sneeuwkop snorrenkop soepkop spaarkop speldenkop spilkop spinnenkop spionkop spreeuwkop spreikop sproeikop sproetenkop stierenkop stijfkop stomkop studiekop stuipenkop subkop sufkop theekop truttekop tussenkop uilskop varkenskop verdeelkop verzinkkop vezelkop vissenkop vlaskop vogelkop vossenkop warkop weergavekop willeskop wiskop witkop zaagselkop zoekkop zultkop zwartkop zwavelkop zwijnskop

Afgeleide begrippen

   

Kopland achtkoppig dolkoppig driekoppig duizendkoppig eenkoppig elfkoppig geelkopgier kaalkopibis kaalkopooievaar kop op kop van Jut kop van Jut zijn kop-en-kloten kop-en-schotel kop-hals-rompboerderij kop-staartaanrijding kop-staartbotsing kop-staartvonnis kop-van-jut kopbal kopblad kopboom kopborststuk kopbout kopbrekens kopbreker kopduel kopgolf kopgroep kophout kopkans kopklas kopklep kopklepper kopkluiven kopkracht kopkussen koplamp koplast koplat kopletter koplicht koploos koploper kopman kopmuur kopnagel koppakking koppencilinder koppengeld koppenlopen koppenmaker koppensnellen koppentaks koppentrommel koppenverband koppespin koppetje koppig koppijn koppositie koppoter koppotig kopregel koprol koprollen kops kopschijf kopschild kopschopper kopschot kopschroef kopschudden kopschuw kopseizen kopshout kopslag kopspecialist kopspeld kopspiegellamp kopspijker kopspoor kopstand kopstation kopstem kopsterkte kopstoot kopstudie kopstuk koptechniek koptekst koptelefoon koptransplantatie kopvalling kopvlees kopvoorn kopvoren kopvrouw kopwerk kopziekte kopzijde kopzorg meerkoppig moeskopperij negenkoppig rondkoppig tienkoppig twaalfkoppig tweekoppig twintigkoppig veelkoppig vierkoppig vijfkoppig vijftienkoppig zeskoppig zestienkoppig zevenkoppig zwartekoppenziekte zwartkoppig

Uitdrukkingen en gezegden

• [2] Op/Aan kop liggen

Aan de leiding staan, de eerste zijn (vaak bij een wedstrijd)

• [2] Iets de kop indrukken

Iets onderdrukken, de verdere ontwikkeling belemmeren

• [2] Kop op!

Laat je niet ontmoedigen!

• [2] Iemand een kopje kleiner maken

Iemand het leven benemen

• [3] De spijker op de kop slaan

Gelijk hebben, het bij het rechte eind hebben

• [5] De kop in de wind gooien

Koppig en/of onwillig reageren

• Als een kip zonder kop

Zonder beraad, onbesuisd

• De kous op de kop krijgen/Met de kous op de kop thuiskomen

Niet krijgen waar men op had gehoopt

• De spijker op de kop slaan

Het goede antwoord geven of oplossing vinden op het goede moment

• Een bord voor de kop hebben

Onbeschaamd zijn eigen gang gaan

• Op de kop af

Precies, exact

• Op de kop tikken

Voor een goede prijs iets kopen

• Spijkers met koppen slaan

Eindelijk een stap vooruit maken in het proces

• Vis begint aan de kop te stinken

Een organisatie of bedrijf gaat ten onder door slecht bestuur

Vertalingen

    1. hoofd van een dier   

Duits: Kopf (de) m Engels: head (en) Frans: tête (fr) v Grieks: κεφάλι (el) o

Italiaans: testa (it) v Kara (leu): bengina Spaans: cabeza (es) v Zweeds: huvud (sv) o

    2. hoofd van een mens   

Duits: Kopf (de) m, Haupt (de) o Engels: head (en) Frans: tête (fr) v Grieks: κεφάλι (el) o

Italiaans: testa (it) v Kara (leu): bengina Spaans: cabeza (es) v Zweeds: huvud (sv) o

    8. zijde van een geldstuk met een afgebeeld hoofd   

Duits: Kopf (de) m Engels: heads (en) Frans: face (fr) v

Italiaans: testa (it) v Spaans: cara (es) v Zweeds: krona (sv) g

[1] Een kopje met koffie.

Zelfstandig naamwoord

[B] kop m

1. bakje om te drinken
2. (bouwkunde) de korte kant van een baksteen.

Hyponiemen

• [1] theekop

Vertalingen

    1. porseleinen recipiënt met oor, om uit te drinken   

Duits: Tasse (de) v Engels: cup (en) Frans: tasse (fr) v

Pennsylvania-Duits: Koppche (pdc) o Spaans: taza (es) v Zweeds: kopp (sv) g

    1. de korte kant van een baksteen   

Duits: Kopfseite (de) v

Werkwoord

vervoeging van
koppen

kop

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van koppen
   

   • Ik kop. 

2. gebiedende wijs van koppen
   

   • Kop! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van koppen
   

   • Kop je? 

Gangbaarheid

• Het woord kop staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "kop" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Deens

Zelfstandig naamwoord

kop

1. kop

Verwijzingen

• kop in:
  Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
  Den Dankse Ordbog
  op website:ordnet.dk

Slowaaks

Zelfstandig naamwoord

kop m

1. schop, trap

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /kɔp/
• Geluid:  kop    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• kop

Zelfstandig naamwoord

kop monbezield

1. schop, trap

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	kop	kopy
genitief	kopu	kopů
datief	kopu	kopům
accusatief	kop	kopy
vocatief	kope	kopy
locatief	kopu	kopech
instrumentalis	kopem	kopy

Synoniemen

• kopnutí o

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Zelfstandig naamwoord

kop

1. genitief meervoud van kopa

Werkwoord

kop

1. informeel tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van het imperfectieve werkwoord kopit