ik

Nederlands

Uitspraak

Geluid: ik (hulp, bestand)
IPA: / ɪk / (1 lettergreep)

Woordherkomst en -opbouw

erfwoord in de betekenis van ‘persoonlijk voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in 776 ^[1] ^[2] ^[3]

afkomstig van:

Middelnederlands: ic

Oudnederlands: ik

Germaans: *ek, *ik

Indo-Europees: *éǵh₂-

Verwant in Germaans:

West: Engels: I (Angelsaksisch: ih, ic, iċ), Duits: ich, (Oudhoogduits: ih), Fries: ik (Oudfries: ik)

Noord: Zweeds: jag, Deens/Noors: jeg (Nynorsk: eg, Oudnoords: ek, jak), IJslands: eg, ég, Faeröers: eg, jeg

Oost: Gotisch: ik ^[4]

Persoonlijk voornaamwoord

ik eerste persoon enkelvoud

nominatief (onderwerp), verwijst naar de spreker of schrijver met uitsluiting van anderen
- Ik zing dit lied voor jou.
▸ Hij kreeg hierdoor te maken met onder meer doodsbedreigingen en bommeldingen op de faculteit. In 2009 blikte de criminoloog in gesprek met het Leids Universitair Weekblad Mare terug op die periode. "Ik schermde zo goed mogelijk mijn gezin af, maar dat lukte natuurlijk slecht." Zo kreeg hij ook telefonisch bedreigingen en werd er poep door de brievenbus gegooid.^[5]

▸ "Dat wordt straks wel even wennen", zegt machinist Jos van der Veen tegen RTV Noord. Hij had gisteravond zijn laatste rit naar het "oude hoofdstation"". "Ik vind het mooi om een stukje spoorweggeschiedenis mee te maken, zowel aan het einde van iets of het begin van iets. Nu mag ik het einde meemaken, hartstikke leuk."^[6]

Uitdrukkingen en gezegden

Citaten

Ik denk, dus ik ben. (bron: Descartes )
Ik kwam, ik zag, ik overwon / Ik kwam, zag en overwon

Vertalingen

1. nominatief

Afrikaans: ek ^(af)
Albanees: unë ^(sq)
Arabisch: أَنَا ^(ar)
Baskisch: ni ^(eu)
Bosnisch: ja ^(bs)
Catalaans: jo ^(ca)
Cherokee: ᎠᏯ ^(chr) (aya)
Chinees: 我 ^(zh)
Deens: jeg ^(da)
Duits: ich ^(de)
Egyptisch: ỉnk
Engels: I ^(en)
Esperanto: mi ^(eo)
Filipijns: ako
Fins: minä ^(fi)
Frans: je ^(fr)
Fries: ik ^(fy)
Georgisch: მე ^(ka)
Gotisch: 𐌹̈𐌺 ^(got) (ik)
Grieks: εγώ ^(el) (echó)
Guarani: che ^(gn)
Hebreeuws: אני ^(he)
Hindi: मैं ^(hi)
Hongaars: én ^(hu)
Ido: me ^(io)
Iers: mé ^(ga)
IJslands: ég ^(is)
Indonesisch: saya ^(id) (formal), aku ^(id), gua/gue (slang)
Interlingua: io ^(ia)
Italiaans: io ^(it)
Japans: 私 ^(ja) (わたし; わたくし) (formeel), 僕 ^(ja) (ぼく) (dichtbij, meestal m), 俺 ^(ja) (おれ) (slang, m)
Jiddisch: איך ^(yi)
Kiribatisch: i
Kituba: mono
Koreaans: 나 ^(ko)
Latijn: ego ^(la)
Limburgs: ich ^(li)

Litouws: aš ^(lt)
Lojban: pami ^(jbo)
Mantsjoe: bi
Mari: мый
Nauruaans: à ^(na), aña ^(na)
Nedersaksisch: -'k ^(nds), eck ^(nds), ek ^(nds), ick ^(nds), ik ^(nds), ikk ^(nds)
Noors: jeg ^(no)
Nynorsk: eg ⁽ⁿⁿ⁾
Oekraïens: я ^(uk) (ja)
Oudgrieks: ἐγώ
Perzisch: مَن ^(fa)
Papiaments: mi
Pools: ja ^(pl)
Portugees: eu ^(pt)
Reto-Romaans: jau ^(rm)
Roemeens: eu ^(ro)
Russisch: я ^(ru) (ja)
Shuar: wi
Slowaaks: ja ^(sk)
Spaans: yo ^(es)
Taroko: yako
Thai: ผม ^(th) m (), ดิฉัน ^(th) v (), ฉัน ^(th) (informeel)
Tok Pisin: mi ^(tpi)
Tsjechisch: já ^(cs)
Tupinambá: ixé, xe
Turks: ben ^(tr)
Tuvaluaans: au
Vietnamees: mình ^(vi) /tớ ^(vi) (informeel/vertrouwelijk), tôi ^(vi) (beleefd/formeel), ta ^(vi) /tao ^(vi) (tegen ondergeschikte(n)), tegen familie (hangt af van de relatie tot de persoon tegen wie men spreekt): ông ^(vi) (als grootvader), bà ^(vi) (als grootmoeder), cha ^(vi) /bố ^(vi) (vader), mẹ ^(vi) (moeder), anh ^(vi) (oudere broer), chị ^(vi) (oudere zus), em ^(vi) (jongere broer/zus), bác ^(vi) (oom oudere broer van moeder of vader), chú ^(vi) (oom jongere broer van vader), cậu ^(vi) (oom broer van moeder), dượng ^(vi) (aangetrouwde oom), bác gái ^(vi) (tante oudere zus van moeder of vader), cô ^(vi) (tante jongere zus van vader), dì ^(vi) (tante jongere zus van moeder), thím ^(vi) (tante aangetrouwd aan jongere broer van vader), mợ ^(vi) (aangetrouwde tante langs moeders kant), cháu ^(vi) (neef/nicht tegen oom/tante)
Volapük: ob ^(vo)
Zweeds: jag ^(sv)

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als zelfstandig naamwoord}

Zelfstandig naamwoord

het ik o

ego, de eigenlijke zelfstandige persoon

Afgeleide begrippen

ik-figuur, ik-roman, ik-tijdperk, ik-verteller, ik-vorm, ik-zucht, ikheid, ikzelf

Vertalingen

1.

Engels: I ^(en)

Spaans: ego ^(es) m, yo ^(es) m

Gangbaarheid

Het woord ik staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ik" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[7]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ ik op website: Etymologiebank.nl
↑ "ik" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ ik op website: Etymologiebank.nl
↑ Weblink bron “Criminoloog Wouter Buikhuisen (91) overleden” (10 mei 2025), NOS
↑ Weblink bron “Station Groningen ruim twee maanden dicht vanwege verbouwing” (10 mei 2025), NOS
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Achterhoeks

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; eerste persoon enkelvoud nominatief

Verwante begrippen

Fries

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudfriese ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon enkelvoud onderwerpsvorm

Verwijzingen

Wurdboek fan de Fryske taal - Instituut voor de Nederlandse taal

Gotisch

	enkelvoud	tweevoud	meervoud
nominatief	ik	wit	weis
accusatief	mik	ugkis	uns/unsis
genitief	meina	ugkis	unsara
datief	mis	*ugkara	uns/unsis

Uitspraak

IPA: ɪk/

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

𐌹̈𐌺

Kaqchikel

Zelfstandig naamwoord

ik

zon

Middelengels

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Angelsaksische ic

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

i
I
ic
icche
ich

ike
j
jch
y

Overerving en ontlening

Engels: I, ich, ik
Schots: A, I, ik

Middelnederduits

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudsaksische ic / ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

ek

Overerving en ontlening

Nedersaksisch: 'ck, eck, ek, ick, icke, ik, ikk, ikə, 'k, -'k, öck
Plautdietsch: ekj, etj

Nedersaksisch

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederduits ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon enkelvoud nominatief, verwijst naar de spreker of schrijver.

Schrijfwijzen

Verwante begrippen

mien (bezittelijk: mijn, m'n); mey, mi, mik, my (meewerkend of lijdend voorwerp: mij, me); wi (meervoud: wij, we).
dow / du / iej / i'j
hee / hie / hi'j, um

Citaten

Ik keem, ik keek, ik wun

Spreekwoorden

Ik keem, ik keek, ik wun

Noord-Fries

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudfriese ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

ick

Oost-Fries

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Oudfries

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *ek / *ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Overerving en ontlening

Oudnederlands

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *ek / *ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Oudsaksisch

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *ek / *ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

ic

Overerving en ontlening

Middelnederduits: ek, ik
- Nedersaksisch: 'ck, eck, ek, ick, icke, ik, ikk, ikə, 'k, -'k, öck
- Plautdietsch: ekj, etj

Schots

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelengelse ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud
«Wha did that? – Ik!»
Wie heeft dat gedaan?! – Ikke!

Schrijfwijzen

A
I

Verwante begrippen

Tobiaans

Zelfstandig naamwoord

ik

vis

Twents

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud, verwijst naar de spreker of schrijver.

Verwante begrippen

Veluws

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud, verwijst naar de spreker of schrijver.

Westfaals

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

(Münsterlands) ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

West-Vlaams

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederlandse ic

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Anagrammen

ki

[1] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[qik1-2] website: Etymologiebank.nl

[p{{{1}}}-3] "ik" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[qik-4] website: Etymologiebank.nl

[Criminoloog_Wouter_Buikhuisen_(91)_overleden-5] Weblink bron “Criminoloog Wouter Buikhuisen (91) overleden” (10 mei 2025), NOS

[Station_Groningen_ruim_twee_maanden_dicht_vanwege_verbouwing-6] Weblink bron “Station Groningen ruim twee maanden dicht vanwege verbouwing” (10 mei 2025), NOS

[7] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik 'k	mij me	wij we	ons
2^e persoon (informeel)	jij je	jou je	jullie	jullie
2^e persoon (formeel)	u	u	u	u
2^e persoon (regionaal)	gij ge	u	gij ge	u
3^e persoon (mannelijk)	hij ie	hem 'm	zij ze	(dat.) hun (acc.) hen ze
3^e persoon (vrouwelijk)	zij ze	haar 'r, d'r
3^e persoon (onzijdig)	het 't	het 't
	Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik	my	wy	ús
2^e persoon fam.	do	dy	jimme	jimme
2^e persoon beleefd	jo	jo
3^e persoon (mannelijk)	hy	him	hja, sy	har, harren
3^e persoon (vrouwelijk)	hja, sy	har
3^e persoon (onzijdig)	it	it