ik: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 25 jun 2018 16:59

Nederlands

Uitspraak

Geluid: ik (hulp, bestand)
IPA: / ɪk / (1 lettergreep)
SAMPA: /Ik/

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘persoonlijk voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in 776 ^[1]

afkomstig van:

Middelnederlands: ic

Oudnederlands: ik

Germaans: *ek, *ik

Indo-Europees: *éǵh₂-

=

Verwant in Germaans:

West: Engels: I (Angelsaksisch: ih, ic, iċ), Duits: ich, (Oudhoogduits: ih), Fries: ik (Oudfries: ik)

Noord: Zweeds: jag, Deens/Noors: jeg (Nynorsk: eg, Oudnoords: ek, jak), IJslands: eg, ég, Faeröers: eg, jeg

Oost: Gotisch: ik ^[2]

Persoonlijk voornaamwoord

ik eerste persoon enkelvoud

nominatief (onderwerp), verwijst naar de spreker of schrijver.
- Ik zing dit lied voor jou.

Citaten

Ik kwam, ik zag, ik overwon

Spreekwoorden

Ik kwam, ik zag, ik overwon

Vertalingen

1. nominatief

Afrikaans: ek ^(af)
Albanees: unë ^(sq)
Arabisch: أَنَا ^(ar)
Baskisch: ni ^(eu)
Bosnisch: ja ^(bs)
Catalaans: jo ^(ca)
Cherokee: ᎠᏯ ^(chr) (aya)
Chinees: 我 ^(zh)
Deens: jeg ^(da)
Duits: ich ^(de)
Egyptisch: ỉnk
Engels: I ^(en)
Esperanto: mi ^(eo)
Filipijns: ako
Fins: minä ^(fi)
Frans: je ^(fr)
Fries: ik ^(fy)
Georgisch: მე ^(ka)
Grieks: εγώ ^(el) (echó)
Guarani: che ^(gn)
Hebreeuws: אני ^(he)
Hindi: मैं ^(hi)
Hongaars: én ^(hu)
Ido: me ^(io)
Iers: mé ^(ga)
IJslands: ég ^(is)
Indonesisch: saya ^(id) (formal), aku ^(id), gua/gue (slang)
Interlingua: io ^(ia)
Italiaans: io ^(it)
Japans: 私 ^(ja) (わたし; わたくし) (formeel), 僕 ^(ja) (ぼく) (dichtbij, meestal m), 俺 ^(ja) (おれ) (slang, m)
Jiddisch: איך ^(yi)
Kiribatisch: i
Kituba: mono
Koreaans: 나 ^(ko)
Latijn: ego ^(la)
Limburgs: ich ^(li)

Litouws: aš ^(lt)
Lojban: pami ^(jbo)
Mantsjoe: bi
Mari: мый
Nauruaans: à ^(na), aña ^(na)
Nedersaksisch: ik ^(nds), eck ^(nds), ek ^(nds), ick ^(nds)
Noors: jeg ^(no)
Nynorsk: eg ⁽ⁿⁿ⁾
Oekraïens: я ^(uk) (ja)
Oudgrieks: ἐγώ
Perzisch: مَن ^(fa)
Papiaments: mi
Pools: ja ^(pl)
Portugees: eu ^(pt)
Reto-Romaans: jau ^(rm)
Roemeens: eu ^(ro)
Russisch: я ^(ru) (ja)
Shuar: wi
Slowaaks: ja ^(sk)
Spaans: yo ^(es)
Taroko: yako
Thai: ผม ^(th) m (), ดิฉัน ^(th) v (), ฉัน ^(th) (informeel)
Tok Pisin: mi ^(tpi)
Tsjechisch: já ^(cs)
Tupinambá: ixé, xe
Turks: ben ^(tr)
Tuvaluaans: au
Vietnamees: mình ^(vi) /tớ ^(vi) (informeel/vertrouwelijk), tôi ^(vi) (beleefd/formeel), ta ^(vi) /tao ^(vi) (tegen ondergeschikte(n)), tegen familie (hangt af van de relatie tot de persoon tegen wie men spreekt): ông ^(vi) (als grootvader), bà ^(vi) (als grootmoeder), cha ^(vi) /bố ^(vi) (vader), mẹ ^(vi) (moeder), anh ^(vi) (oudere broer), chị ^(vi) (oudere zus), em ^(vi) (jongere broer/zus), bác ^(vi) (oom oudere broer van moeder of vader), chú ^(vi) (oom jongere broer van vader), cậu ^(vi) (oom broer van moeder), dượng ^(vi) (aangetrouwde oom), bác gái ^(vi) (tante oudere zus van moeder of vader), cô ^(vi) (tante jongere zus van vader), dì ^(vi) (tante jongere zus van moeder), thím ^(vi) (tante aangetrouwd aan jongere broer van vader), mợ ^(vi) (aangetrouwde tante langs moeders kant), cháu ^(vi) (neef/nicht tegen oom/tante)
Volapük: ob ^(vo)
Zweeds: jag ^(sv)

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als zelfstandig naamwoord}

Zelfstandig naamwoord

ik o ^[3]

ego, de eigenlijke zelfstandige persoon

Afgeleide begrippen

ik-figuur, ik-roman, ik-tijdperk, ik-verteller, ik-vorm, ik-zucht, ikheid, ikzelf

Vertalingen

1.

Engels: I ^(en)

Spaans: ego ^(es) m, yo ^(es) m

Gangbaarheid

Het woord ik staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ik" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[4]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Fries

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik	my	wy	ús
2^e persoon fam.	do	dy	jimme	jimme
2^e persoon beleefd	jo	jo
3^e persoon (mannelijk)	hy	him	hja, sy	har, harren
3^e persoon (vrouwelijk)	hja, sy	har
3^e persoon (onzijdig)	it	it

Persoonlijk voornaamwoord

ik

eerste persoon enkelvoud onderwerpsvorm: ik

Gotisch

	enkelvoud	tweevoud	meervoud
nominatief	ik	wit	weis
accusatief	mik	ugkis	uns/unsis
genitief	meina	ugkis	unsara
datief	mis	*ugkara	uns/unsis

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik (nominatief van de eerste persoon enkelvoud)

Kaqchikel

Zelfstandig naamwoord

ik

zon

Nedersaksisch

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederduits ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; eerste persoon enkelvoud nominatief, verwijst naar de spreker of schrijver.

Schrijfwijzen

Verwante begrippen

mien (bezittelijk: mijn, m'n); mi (meewerkend of lijdend voorwerp: mij, me); wi (meervoud: wij, we).
hee
iej
ons
um
zee

Citaten

Ik keem, ik keek, ik wun

Spreekwoorden

Ik keem, ik keek, ik wun

Tobiaans

Zelfstandig naamwoord

ik

vis

Twents

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; eerste persoon enkelvoud nominatief, verwijst naar de spreker of schrijver.

Verwante begrippen

Veluws

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; eerste persoon enkelvoud nominatief, verwijst naar de spreker of schrijver.

[p{{{1}}}-1] "ik" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[qik-2] website: Etymologiebank.nl

[3] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[4] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{=nld=}}
 {{freq|1}}
-{{-nlpronom-pers-}}kakka
+{{-nlpronom-pers-}}
-{{-pron-}} ik poep heel veeeeeeeeeeeel
+{{-pron-}}
 *{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
 *{{WikiW|IPA}}: {{IPA-nl-standaard|ɪk}}
@@ Regel 84: / Regel 84: @@
 * {{ron}}: {{trad|ro|eu}}
 * {{rus}}: {{trad|ru|я}} (ja)
-* {{slk}}: {{trad|sk|ja}}* {{tpi}}: {{trad|tpi|mi}}
+* {{jiv}}: {{trad|jiv|wi}}
+* {{slk}}: {{trad|sk|ja}}
+* {{spa}}: {{trad|es|yo}}
+* {{trv}}: {{trad|trv|yako}}
+* {{tha}}: {{trad|th|ผม}} {{m}} (), {{trad|th|ดิฉัน}} {{f}} (), {{trad|th|ฉัน}} (informeel)
+* {{tpi}}: {{trad|tpi|mi}}
 * {{ces}}: {{trad|cs|já}}
-* {{tpn}}: {{trad
+* {{tpn}}: {{trad|tpn|ixé}}, {{trad|tpn|xe}}
+* {{tur}}: {{trad|tr|ben}}
+* {{tvl}}: {{trad|tvl|au}}
+* {{vie}}: {{trad|vi|mình}} /{{trad|vi|tớ}} (informeel/vertrouwelijk), {{trad|vi|tôi}} (beleefd/formeel), {{trad|vi|ta}} /{{trad|vi|tao}} (tegen ondergeschikte(n)), tegen familie (hangt af van de relatie tot de persoon tegen wie men spreekt): {{trad|vi|ông}} (als grootvader), {{trad|vi|bà}} (als grootmoeder), {{trad|vi|cha}} /{{trad|vi|bố}} (vader), {{trad|vi|mẹ}} (moeder), {{trad|vi|anh}} (oudere broer), {{trad|vi|chị}} (oudere zus), {{trad|vi|em}} (jongere broer/zus), {{trad|vi|bác}} (oom oudere broer van moeder of vader), {{trad|vi|chú}} (oom jongere broer van vader), {{trad|vi|cậu}} (oom broer van moeder), {{trad|vi|dượng}} (aangetrouwde oom), {{trad|vi|bác gái}} (tante oudere zus van moeder of vader), {{trad|vi|cô}} (tante jongere zus van vader), {{trad|vi|dì}} (tante jongere zus van moeder), {{trad|vi|thím}} (tante aangetrouwd aan jongere broer van vader), {{trad|vi|mợ}} (aangetrouwde tante langs moeders kant), {{trad|vi|cháu}} (neef/nicht tegen oom/tante)
+* {{vol}}: {{trad|vo|ob}}
+* {{swe}}: {{trad|sv|jag}}
+{{trans-bottom}}
+{{-nlnoun-|{{pn}}|[[ikken]]|[[ikje]]|[[ikjes]]}}
+{{niet-GB|zn}}
+{{-noun-|nld}}
+'''{{pn}}''' {{n}} {{wnt-r|M027161}}
+#[[ego]], de eigenlijke zelfstandige persoon
+{{-drv-}}
+* [[ik-figuur]], [[ik-roman]], [[ik-tijdperk]], [[ik-verteller]], [[ik-vorm]], [[ik-zucht]], [[ikheid]], [[ikzelf]]
+{{-trans-}}
+{{trans-top|}}
+*{{eng}}: {{trad|en|I}}
+{{trans-mid}}
+*{{spa}}: {{trad|es|ego}} {{m}}, {{trad|es|yo}} {{m}}
+{{trans-bottom}}
+{{-preval-}}
+{{wel-GB}}
+{{crr13|N=100|V=100}}
+{{-info-}}
+{{refs}}
+{{=fry=}}
+{{fy-pronom-pers}}
+{{-pronom-pers-|fry}}
+'''ik'''
+#eerste persoon enkelvoud onderwerpsvorm: [[#Nederlands|ik]]
+<br clear="all">
+{{=got=}}
+{{-gotpronom-pers-1-}}
+{{-pronom-pers-|got}}
+'''{{pn}}'''
+#[[#Nederlands|ik]] (nominatief van de eerste persoon enkelvoud)
+{{=cak=}}
+{{-noun-|cak}}
+'''{{pn}}'''
+#[[zon]]
+{{=nds=}}
+{{-pron-}}
+* {{WikiW|IPA}}: {{IPA|/ɪk/|nds}}
+{{-syll-}}
+* ik
+{{-etym-}}
+* Afgeleid van het Middelnederduits {{Q|ik|gml}}
+{{-pronom-pers-|nds}}
+'''{{pn}}'''
+# {{Q|ik|nld}}; eerste [[persoon]] [[enkelvoud]] {{nv.nom}}, verwijst naar de [[spreker]] of [[schrijver]].
+{{-writ-}}
+* [[eck]]
+* [[ek]]
+* [[ick]]
+{{-rel-}}
+* [[mien]] ''([[bezittelijk]]: [[mijn]], [[m'n]]);'' [[mi]] ''([[meewerkend voorwerp|meewerkend]] of [[lijdend voorwerp]]: [[mij]], [[me]]);'' [[wi]] ''([[meervoud]]: [[wij]], [[we]]).''
+* [[hee]]
+* [[iej]]
+* [[ons]]
+* [[um]]
+* [[zee]]
+{{-quot-}}
+''Ik keem, ik keek, ik wun''
+{{-prov-}}
+''Ik keem, ik keek, ik wun''
+{{=tox=}}
+{{-noun-|tox}}
+'''{{pn}}'''
+#[[vis]]
+{{=twd=}}
+{{-pronom-pers-|twd}}
+'''{{pn}}'''
+# {{Q|ik|nld}}; eerste [[persoon]] [[enkelvoud]] {{nv.nom}}, verwijst naar de [[spreker]] of [[schrijver]].
+{{-rel-}}
+* [[hee]]
+* [[iej]]
+* [[ons]]
+* [[um]]
+* [[zee]]
+{{=vel=}}
+{{-pronom-pers-|vel}}
+'''{{pn}}'''
+# {{Q|ik|nld}}; eerste [[persoon]] [[enkelvoud]] {{nv.nom}}, verwijst naar de [[spreker]] of [[schrijver]].

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik 'k	mij me	wij we	ons
2^e persoon (informeel)	jij je	jou je	jullie	jullie
2^e persoon (formeel)	u	u	u	u
2^e persoon (regionaal)	gij ge	u	gij ge	u
3^e persoon (mannelijk)	hij ie	hem 'm	zij ze	(dat.) hun (acc.) hen ze
3^e persoon (vrouwelijk)	zij ze	haar 'r, d'r
3^e persoon (onzijdig)	het 't	het 't
	Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm