paard

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  paard    (hulp, bestand)
• IPA: / part /; /paːrt/

Woordafbreking

• paard

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het me Latijn, in de betekenis van ‘hoefdier’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1266
• Via de Middelnederlandse vormen paert en perert van het Latijnse paraveredus

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	paard	paarden
verkleinwoord	paardje	paardjes

Zelfstandig naamwoord

paard o

1. (zoogdieren) gedomesticeerd hoefdier uit de familie der paardachtigen Equidae dat als rijdier en als trekdier gebruikt wordt
2. (sport) turntoestel op vier poten en met twee handvatten om op te voltigeren of zonder handvatten om overheen te springen
3. (schaak) schaakstuk dat over de andere stukken heen kan bewegen
4. (techniek) het deel van het mechanisme van een korenmolen, dat de afstand tussen de molenstenen regelt
5. (astrologie) één van de tekens van de Chinese dierenriem
6. (scheepvaart) een touw om op te staan, onder de ra van een dwarsgetuigd zeilschip
7. (gereedschap) schraag om hout op te zagen

• 

  [3]: Paard[1]: Paard

• 

  [2]: Paard

• 

  [3]: Paard

• 

  [4]: Paard

• 

  [6]: Paard

Gelijkklinkende woorden

• paart

Synoniemen

• [1] (wetenschappelijk) equus caballus, knol, ros

Hyperoniemen

• [1] hoefdier

Hyponiemen

• [1] hengst, merrie, ruin, schimmel, appelschimmel, vos, moor, veulen, circuspaard, drafpaard, dressuurpaard, fokpaard, halfbloedpaard, jaagpaard, koudbloedpaard, legerpaard, manegepaard, renpaard, rijpaard, springpaard, trekpaard, warmbloedpaard, werkpaard, zadelpaard

Hyponiemen

   

achterpaard apostelpaard bijpaard boerenpaard damespaard dienstpaard drafpaard dwergpaard fjordenpaard fokpaard geluipaard geselpaard graanpaard grasmodderpaard handpaard herenpaard hertenpaard hobbelpaard houpaard huurpaard jaagpaard jachtluipaard kameelpaard kanspaard karnpaard karrenpaard koerspaard koetspaard koudbloedpaard kwelpaard luipaard luxepaard manegepaard modderpaard molenpaard muilpaard natiepaard nijlpaard oorlogspaard paradepaard ploegpaard postpaard prairiepaard przewalskipaard racepaard renpaard rijpaard rolpaard springpaard staalpaard stamboekpaard stokpaard trekpaard tuigpaard visserspaard warmbloedpaard werkpaard zadelpaard zeeluipaard zeepaard

Afgeleide begrippen

   

paardenarts paardenbek paardenbeslag paardenbiefstuk paardenbij paardenbijter paardenbloem paardenboon paardenbreedte paardendek paardendeken paardendistel paardendressuur paardenfluisteraar paardenfokkerij paardengebit paardengras paardenhalster paardenhoef paardenhoefklaver paardenhoofdstel paardenhorzel paardenkastanje paardenkathedraal paardenkoers paardenkop paardenkracht paardenmelk paardenmiddel paardenmolen paardenmossel paardenposterij paardenprocessie paardenrace paardenradijs paardenras paardenremedie paardenrenbaan paardenrennen paardenrookvlees paardenslachterij paardenslager paardensport paardensprong paardenstaart paardenstal paardentotalisator paardentoto paardentrailer paardentram paardentuig paardenvijg paardenvlees paardenvoet paardenzadel paardenzeik paardenziekte paardenzuring paarderij paardhert paardrijden paardsprong

Verwante begrippen

• schoft, vervoermiddel

Verwante begrippen

• [1] arabier, draver, fokhengst, fokmerrie, halfbloed, hoefsmid, koudbloed, manege, renstal, rijschool, ruiter, stoeterij, volbloed, zadelmaker
• [2] bok

Uitdrukkingen en gezegden

   

Paarden die haver verdienen krijgen ze niet. de mensen die het hardste werken, krijgen het minste geld Een schurftig paard vreest de roskam. iemand die aan iets schuldig is, heeft liever niet dat datgene onderzocht wordt Het paard achter de wagen spannen Iets nutteloos doen of verkeerd aanpakken Het paard ruikt de stal. opschieten om gauw thuis te komen Het paard van Troje binnen halen Ongemerkt de vijand binnen halen Het beste paard struikelt (ook) wel eens. ook de beste maakt wel eens een fout Het beste paard van stal wordt overgeslagen. grappige uitspraak wanneer iemand overgeslagen wordt Het beste paard van stal zijn De geliefste en beste zijn in een gezelschap Het hinkende paard komt achteraan. wanneer het werk is gedaan komt de rekening ofwel: na mooie dingen komen vaak de minder fijne dingen Het oog van de meester maakt het paard vet. het werk gebeurt beter als de baas toezicht houdt Iemand te paard helpen Iemand een goede baan helpen krijgen Je moet een gegeven paard niet in de mond/bek kijken. je moet niet te kritisch zijn over cadeaus, of koopjes Jong te paard, oud te voet. als je in je jeugd erg wordt verwend, krijg je het later erg moeilijk Man en paard noemen eerlijk zeggen wie het is Men moet een paard de rug niet stuk rijden. men moet niet te veel eisen van een ander Op het verkeerde paard wedden Ergens ten onrechte op rekenen Over het paard tillen verwend en geprezen zijn Trekken aan een dood paard. een hopeloze zaak die alleen maar energie kost en uiteindelijk niets oplevert. Vertrouwen komt te voet en gaat/vertrekt te paard. door een enkele stommiteit kan men vertrouwen of een reputatie die men jarenlang heeft opgebouwd in een keer teniet doen. Waar het paard aangebonden is, moet het vreten. men moet zich naar de omstandigheden schikken Werken als een paard Zeer hard werken de prins op het witte paard de ideale man om mee te trouwen een dood paard aan een boom (vast)binden te voorzichtig zijn een oud paard van stal halen wat men vroeger al eens heeft laten horen nog eens ten beste geven het paard achter de wagen spannen de zaak totaal verkeerd aanpakken honger hebben als een paard zeer grote honger hebben op het verkeerde paard wedden een slechte beslissing nemen over het paard getild worden te zeer geprezen worden zodat men verwaand wordt {{expr|zo sterk als een paard|heel sterk, oersterk, ijzersterk

Vertalingen

    1. hoefdier   

Afrikaans: perd (af) Albanees: kali (sq) Angelsaksisch: hors (ang) o, eoh (ang) o Arabisch: خيل ,حصان ,فرس Baskisch: zaldi (eu) Bosnisch: konj (bs) m Bretons: marc’h (br) Boeginees: ᨈᨗᨈᨗᨂᨛ, ᨀᨓᨒᨘ, ᨕᨎᨑ Bulgaars: кон (bg) m Catalaans: cavall (ca) Cebuano: kabayo Cherokee: ᏐᏈᎵ (chr) (soquili) Chinees: 馬 (zh), 马 (zh) (mǎ) Deens: hest (da) g Duits: Pferd (de) o Engels: horse (en) Esperanto: ĉevalo (eo) Estisch: hobu (et), hobune (et) Faeröers: hestur (fo), ross (fo) Fins: hevonen (fi) Frans: cheval (fr) m Fries: hynder (fy) Friulisch: cjaval Galicisch: cabalo (gl) m Grieks: άλογο (el) (alogo) Guarani: kavaju (gn) Hebreeuws: סוס (he) (Sous) m Hongaars: ló (hu) Ido: kavalo (io) Indonesisch: kuda (id) IJslands: hestur (is) (hross) m Interlingua: cavallo (ia) m Iers: capall (ga), each (ga) Italiaans: cavallo (it) m Japans: 馬 (ja) (うま (ja), ウマ (ja), uma) Koreaans: 말 (ko) (mal) Kroatisch: konj (hr) m Koerdisch: hesp (ku) m, bergîl (ku) m, bor (ku) m Lets: zirgs (lv) Limburgs: paerd (li) o Litouws: arklys (lt)

Ladinisch: ciaval Latijn: equus (la) m, caballus (la) m Nedersorbisch: koń (dsb) Makassaars: ᨍᨑ Macedonisch: коњ (mk) (konj) m Maltees: żiemel (mt) Mantsjoe: morin Minangkabaus: kudo Noors: hest (no) m Nynorsk: hest (nn) m O'odham: kaviyu (ood) Occitaans: caval (oc) Oekraïens: кінь (uk) (kin') Perzisch: اسب (fa) (asb) Pools: koń (pl) m Portugees: cavalo (pt) m Roemeens: cal (ro) Romani: grast, harmasari m, grasni v Russisch: лошадь (ru) v, конь (ru) m (lošad', kon') Sami: heasta Sardisch: cubaddu (sc), acchettu (sc), coallu (sc) Schots-Gaelisch: each (gd) Servisch: Cyrillisch: коњ (sr) m Westers: konj (sr) m Slowaaks: kôň (sk) m Sloveens: konj (sl) m Spaans: caballo (es) m, caballa (es) v Tibetaans: རྟ་ (bo) (rta) Tagalog: kabayo (tl) Tsjechisch: kůň (cs) Turks: at (tr), beygir (tr) Urdu: گهوڑا (ur) Oppersorbisch: kóń (hsb) Vietnamees: ngựa (vi) Waals: tchvå (wa) m Welsh: ceffyl (cy) Wit-Russisch: конь (be) (kon') Xhosa: ihashe 5 Zweeds: häst (sv) g

    2. turntoestel   

Afrikaans: perd (af) Duits: Pferd (de) o Engels: pommel horse (en) Frans: cheval d'arçons (fr) m

Pools: koń (pl) m Portugees: cavalo (pt) m Spaans: potro (es) m

    3. schaakstuk   

Afrikaans: perd (af) Bosnisch: konj (bs) m, skakač (bs) m Deens: springer (da) Duits: Springer (de) m Engels: knight (en) Esperanto: kavaliro (eo) Frans: cavalier (fr) m Grieks: ίππος (el) Italiaans: cavallo (it) m Japans: ナイト (ja) Kroatisch: konj (hr) m, skakač (hr) m

Noors: springer (no) Pools: skoczek (pl) Portugees: cavalo (pt) m Roemeens: cal (ro) Servisch: Cyrillisch: коњ (sr) m, скакач (sr) m Westers: konj (sr) m, skakač (sr) m Sloveens: konj (sl) m, skakač (sl) m Spaans: caballo (es) m Zweeds: springare (sv) g, häst (sv) g

    6. touw onder een ra om op te staan   

Duits: Fußpeerd (de) o

Engels: footrope (en)

Gangbaarheid

• Het woord paard staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'paard' herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.