es
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
![]() |
Nederlands
Uitspraak
Woordafbreking
- es
Woordherkomst en -opbouw
- [A] erfwoord via Middelnederlands essche / asch van Oudnederlands eski / aska, in de betekenis van ‘loofboom’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 860 [1]
- [C.3] samentrekking van e (4) met het achtervoegsel -es
enkelvoud | meervoud | |
---|---|---|
naamwoord | es | essen |
verkleinwoord | esje | esjes |
Zelfstandig naamwoord
[A] es m
- (bloemplanten) bepaald soort loofboom Fraxinus excelsior
, die inheems is in de Benelux en tot 40 meter hoog kan worden
- ▸ De meest markante boom in Noordwest Overijssel is een es, die te vinden is in Dwarsgracht.[2]
- benaming voor bomen uit het geslacht Fraxinus
- Het hout van een es is taai en stevig, maar niet erg geschikt voor de open lucht.
- ▸ Van die variëteiten biedt Goudzwaard een overzicht dat Wikipedia of het assortiment van kwekers ver te boven gaat. Drie typen Amerikaanse es. Twee typen smalbladige es. Tien typen gewone es, van de ‘Allgold’ tot de ‘Westhof’s Glorie’. En dan nog de manna-es, de zachte es en de fluweel-es.[3]
Synoniemen
Verwante begrippen
- amandelwilg
- berijpte wilg
- beuk
- bittere wilg
- boskers
- boswilg
- Duitse dot
- eetappel
- esp
- Europese vogelkers
- fladderiep
- gele kornoelje
- geoorde wilg
- gewone es
- gewone esdoorn
- gewone vogelkers
- gladde iep
- grauwe abeel
- grauwe wilg
- grootbladige linde
- haagbeuk
- Hollandse linde
- hulst
- katwilg
- kleinbladige linde
- kraakwilg
- kronkelwilg
- laurierwilg
- mispel
- ratelpopulier
- rode kornoelje
- ruwe berk
- ruwe iep
- schietwilg
- Spaanse aak
- sporkeboom
- sporkehout
- steeliep
- veldesdoorn
- vuilboom
- waterwilg
- wegedoorn
- wilde appel
- wilde lijsterbes
- wilde peer
- wintereik
- winterlinde
- witte els
- zachte berk
- zoete kers
- zomereik
- zomerlinde
- zwarte els
- zwarte populier
- zwarte wilg +
Afgeleide begrippen
Vertalingen
1. bepaald soort loofboom Fraxinus excelsior
Zelfstandig naamwoord
[B] es o
- (muziekinstrument) metalen buisje van de fagot waarop het dubbelriet geplaatst wordt.
Vertalingen
1. metalen buisje van de fagot
Zelfstandig naamwoord
- (muziek) met een halve toon verlaagde toon "e"
- De toon “es” klinkt in de getempereerde stemming gelijk aan de tonen “dis” en “fes”.
- (muziek) de grondtoon (tonica) van de “es-mineurtoonladder”, tevens een korte aanduiding van die toonladder
- Op de notenbalk van een etude in es, staan zes mollen als voortekens.
- (muziek) de grondtoon van het “es-mineurakkoord”, de kleine drieklank op de eerste trap (tonica-akkoord) van de kleinetertstoonladder op die toon
- De drie tonen van het es-mineurakkoord (symbool: E♭m) in grondligging, zijn: es - ges - bes.
- (landbouw) verhoogde akker (eng, enk).
Synoniemen
- [1] dis (in gelijkzwevende stemming)
- [2] es-kleinetertstoonladder, es-klein, es-mineurtoonladder, es-mineur
- [3] es-klein, es-kleinakkoord, es-mineur, es-mineurakkoord, E♭m
Antoniemen
- [1] eïs (in gelijkzwevende stemming)
- [2] Es, Es-groot, Es-majeur, Es-grotetertstoonladder
- [3] Es, Es-groot, Es-majeurakkoord, E♭
Verwante begrippen
Vertalingen
2. es-kleinetertstoonladder
3. es-mineurgrondakkoord
4. een verhoogde akker
Gangbaarheid
- Het woord es staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "es" herkend door:
88 % | van de Nederlanders; |
90 % | van de Vlamingen.[4] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
- [1] es in het Nederlands Soortenregister N
- [1] es op Wikidata
- [1] es op "Wilde planten in Nederland en België" ♣
- [2] es in het Nederlands Soortenregister N
- [2] es op Wikidata
Verwijzingen
- ↑ "es" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑
Weblink bron “Es in Dwarsgracht staat op drie in 'bomen top 10 Overijssel'” (2 oktober 2017) op meppelercourant.nl
- ↑
Weblink bron
Hester van Santen“Loflied op loofbomen is het ideale bladerboek” (29 juni 2013) op nrc.nl - ↑
Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be
Catalaans
Persoonlijk voornaamwoord
- zich, zichzelf (lijdend en meewerkend voorwerp, vóór het werkwoord)
Duits
Uitspraak
enkelvoud | meervoud | |||
---|---|---|---|---|
mannelijk | vrouwelijk | onzijdig | ||
nominatief | er | sie | es | sie |
genitief | seiner | ihrer | seiner | ihrer |
datief | ihm | ihr | ihm | ihnen |
accusatief | ihn | sie | es | sie |
Woordafbreking
- es
Persoonlijk voornaamwoord
es
- het (nominatief onzijdig enkelvoud van de derde persoon)
- het (accusatief onzijdig enkelvoud van de derde persoon)
- er
- «Gibt es noch etwas zu tun?»
- Is er nog iets te doen?
- «Gibt es noch etwas zu tun?»
Zelfstandig naamwoord
es o
- (muziek) de toon ”es”
- (muziek) es: korte aanduiding van de toonaard “es-mineur”
- «Eine Sonate in es.»
- Een sonate in es kleine terts.
- «Eine Sonate in es.»
Antoniemen
- [2] Es, Es-Dur, Es-Dur-Tonleiter
Afgeleide begrippen
- [2] es-Moll, es-Moll-Tonleiter
Verwante begrippen
Frans
Werkwoord
es
- tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van être
Indonesisch
Uitspraak
- IPA: /ɜs/
Woordherkomst en -opbouw
- uit het Nederlands "ijs"
Zelfstandig naamwoord
es
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Italiaans
Afkorting
es
- afkorting van esempio
Latijn
Werkwoord
vervoeging van |
---|
ĕsse |
ĕs
- actief indicatief praesens, tweede persoon enkelvoud van ĕsse
- «Homōne malus es?»
- Ben jij een slecht mens?
- «Homōne malus es?»
- actief imperatief praesens, tweede persoon enkelvoud van ĕsse
- «Es patiēns!»
- Wees geduldig!
- «Es patiēns!»
Werkwoord
vervoeging van |
---|
ēsse |
ēs
- actief indicatief praesens, tweede persoon enkelvoud van ēsse
Lets
1e persoon naamval |
enkelvoud |
meervoud |
---|---|---|
nominatief | es | mēs |
genitief | manis | mūsu |
datief | man | mums |
accusatief | mani | mūs |
instrumentalis | mani | mums |
locatief | manī | mūsos |
Persoonlijk voornaamwoord
es
Limburgs
Uitspraak
- IPA: /æs/ (Etsbergs)
Voegwoord
es
- als, wanneer
- gebruikt in vergelijkingen om verschil in egaliteit te weergeven
- «Det book is baeter es det drejbeildj d'r-z ven.»
- Het boek is beter dan de film ervan.
- «Det book is baeter es det drejbeildj d'r-z ven.»
- gebruikt in vergelijkingen om egaliteit weergeven
- «Dae sjriever is es good es dae-n angere.»
- Die schrijver is zo goed als die andere.
- «Dae sjriever is es good es dae-n angere.»
Voorzetsel
enkelvoud | meervoud | ||
---|---|---|---|
bepaald | geheel | es(se) | es(ser) |
gemut. | - | - | |
onbepaald | geheel | es | es |
gemut. | - | - |
es
- als (in de hoedanigheid van)
- «Ich raoj öch dit aan es vröndj.»
- Ik raad u dit aan als vriend.
- «Weer koze dem aan es zètsmaeker.»
- Men koos hem als voorzitter.
- «Ich raoj öch dit aan es vröndj.»
Opmerkingen
- Na het voorzetsel es kan nooit een onbepaald lidwoord ('n, 'ne, e, etc) volgen. Het is echter wel mogelijk dat er een bepaald lidwoord (g-, etc) kan volgen.
Nynorsk
Uitspraak
Woordafbreking
- es
Werkwoord
[A]: es
- tegenwoordige tijd aantonende wijs bedrijvende vorm van ase
Opmerkingen
Pennsylvania-Duits
Uitspraak
beklemtoond | onbeklemtoond | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
enkelvoud | meervoud | enkelvoud | meervoud | |||||||||
nominatief | datief | accusatief | nominatief | datief | accusatief | nominatief | datief | accusatief | nominatief | datief | accusatief | |
1e persoon | ich | mir | mich | mir | uns | uns | ich | mer | mich | mer | uns | uns |
2e persoon |
du | dir | dich | dihr ihr nihr |
eich | eich | d de |
der | dich | der er ner |
eich | eich |
3e persoon (mannelijk) |
aer | ihm | ihn | sie | ihne | sie | er | em | en | sie | ne | sie |
3e persoon (vrouwelijk) |
sie | ihre | sie | se | re | se | ||||||
3e persoon (onzijdig) |
es | ihm | es | 's | em | 's |
Woordafbreking
- es
Lidwoord
es, o
- het
- «Es Wedder wechselt oft un geschwindt.»
- Het weer verandert vaak en snel.
- «Es Wedder wechselt oft un geschwindt.»
Schrijfwijzen
Verwante begrippen
Opmerkingen
Persoonlijk voornaamwoord
es, o
- het (nominatief onzijdig enkelvoud van de derde persoon)
Opmerkingen
Spaans
Werkwoord
vervoeging van |
---|
ser |
es
- derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd (presente) van ser
Tsjechisch
Uitspraak
- IPA: /ɛs/
Woordafbreking
- es
Zelfstandig naamwoord
es
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 2
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 1 lettergreep in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Erfwoord in het Nederlands
- Achtervoegsel -es in het Nederlands
- Zelfstandig naamwoord in het Nederlands
- Bloemplanten in het Nederlands
- Muziekinstrument in het Nederlands
- Muziek in het Nederlands
- Landbouw in het Nederlands
- Woordenlijst Nederlandse Taal
- Prevalentie Nederland 88 %
- Prevalentie Vlaanderen 90 %
- Woorden in het Catalaans
- Persoonlijk voornaamwoord in het Catalaans
- Woorden in het Duits
- Woorden in het Duits van lengte 2
- Woorden in het Duits met audioweergave
- Woorden in het Duits met IPA-weergave
- Persoonlijk voornaamwoord in het Duits
- Zelfstandig naamwoord in het Duits
- Muziek in het Duits
- Woorden in het Frans
- Woorden in het Frans van lengte 2
- Werkwoordsvorm in het Frans
- Woorden in het Indonesisch
- Woorden in het Indonesisch met IPA-weergave
- Zelfstandig naamwoord in het Indonesisch
- Woorden in het Italiaans
- Woorden in het Italiaans van lengte 2
- Woorden in het Latijn
- Werkwoordsvorm in het Latijn
- Woorden in het Lets
- Persoonlijk voornaamwoord in het Lets
- Woorden in het Limburgs
- Woorden in het Limburgs met IPA-weergave
- Voegwoord in het Limburgs
- Voorzetsel in het Limburgs
- Woorden in het Nynorsk
- Woorden in het Nynorsk van lengte 2
- Woorden in het Nynorsk met audioweergave
- Woorden in het Nynorsk met IPA-weergave
- Werkwoordsvorm in het Nynorsk
- Woorden in het Pennsylvania-Duits
- Woorden in het Pennsylvania-Duits van lengte 2
- Woorden in het Pennsylvania-Duits met audioweergave
- Persoonlijk voornaamwoord in het Pennsylvania-Duits
- Lidwoord in het Pennsylvania-Duits
- Woorden in het Spaans
- Woorden in het Spaans van lengte 2
- Werkwoordsvorm in het Spaans
- Woorden in het Tsjechisch
- Woorden in het Tsjechisch met IPA-weergave
- Zelfstandig naamwoord in het Tsjechisch
- Zelfstandignaamwoordsvorm in het Tsjechisch