trekken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  trekken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈtrɛkə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• trek·ken

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands trecken, in de betekenis van ‘naar zich toe halen, naar een andere plaats gaan’ aangetroffen vanaf 1240

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
trekken /'trɛkə(n)/	trok /trɔk/	getrokken /ɣə'trɔkə(n)/
klasse 3	volledig

Werkwoord

trekken

1. overgankelijk voor het zwaartepunt van een voorwerp een kracht uitoefenen in een richting die ervan wegvoert

   • Hij trok zijn gevallen fiets uit de modder. 

2. overgankelijk een lijn aanbrengen

   • Door twee punten kan een rechte lijn getrokken worden. 

3. ergatief een lange tocht uitvoeren

   • Deze vogels trekken 's winters naar Zuid-Afrika. 

   ▸ Van lieverlede werd hij echter beschouwd als de 'vriend der kinderen'. In Nederland leest men over het St. Nicolaasfeest voor het eerst in het jaar 1360. De koorknaapjes in Dordrecht kregen er vrij voor. In optocht trokken zij door de stad en bedelden, met een smekend gebaar, hun bisschopsgeld bij elkaar. Maar in de zeventiende eeuw werd dit verboden!

   ▸ Net als ik vond ze het heilzaam om er af en toe alleen op uit te trekken.

4. overgankelijkaandacht opwekken, lokken

   • Deze tentoonstelling trok erg veel publiek. 

   ▸ Hij had in Mammoth Lakes tijdelijk de trail verlaten om zijn vriendin een weekje op te zoeken, maar was kennelijk niet meer teruggekomen. Het off-trail-leven trekt kennelijk harder aan je dan je zou denken.

   ▸ Studenten en promovendi met veel kennis van onder meer kritieke grondstoffen zijn hard nodig voor de energietransitie, zegt men ook buiten de muren van de VU. De ongeveer tachtig bachelor- en masterstudenten die de studie in Amsterdam jaarlijks trekt, zijn harder nodig dan ooit, klinkt het. Ook bijvoorbeeld voor de opslag van CO2 onder de grond en kustbescherming is hun kennis nodig.

5. overgankelijk bestanddelen uit plantaardig of dierlijk weefsel door onderdompeling in heet water daarin overbrengen

   • Ik vind thee niet lekker als je die zo lang laat trekken. 
   • Van die kluif kunnen we nog bouillon trekken. 

6. (spreektaal), (seksualiteit) masturberen, rukken [2]

Synoniemen

• [4]: aantrekken, interesseren

Hyponiemen

   

aantrekken aftrekken bekkentrekken betrekken bijeentrekken bijtrekken binnentrekken dichttrekken dieptrekken doortrekken ganstrekken gelijktrekken heentrekken hertrekken intrekken kromtrekken langstrekken leegtrekken lijntrekken lostrekken meetrekken natrekken neertrekken omhoogtrekken omtrekken omvertrekken ondertrekken onttrekken opentrekken optrekken overtrekken partijtrekken rechttrekken rondtrekken samentrekken scheeftrekken stuiptrekken terugtrekken toetrekken touwtrekken uittrekken vaneentrekken vasttrekken veentrekken vertrekken voltrekken voorbijtrekken voortrekken voorttrekken wegtrekken worteltrekken

Afgeleide begrippen

   

aandachtstrekker aandachttrekker aandachttrekkerij flessentrekkerij getrek trekautomaat trekbal trekband trekbank trekbeen trekbeugel trekboer trekbrief trekdier trekdraad trekdrop trekduif trekegel trekgat trekgeld trekhaak trekharmonica trekhond trekhout trekijzer trekkabel trekkas trekkast trekkebenen trekkenwand trekker trekkies trekking trekkoffie trekkoord trekkracht trekleder treklijn trekmachine trekmes trekmuts treknagel treknet trekonderbreker trekorgel trekpaard trekpad trekplaat trekpleister trekpop trekpot trekproef trekroute trekrus trekschakelaar trekschuit treksel trekslot treksluiting trekspanning trekspier treksprinkhaan trekstaaf trekstang treksterkte trekstoot trekstraal trektafel trektang trektijd trektocht trektouw trekvaart trekvastheid trekveer trekvermogen trekvis trekvlinder trekvogel trekvrij trekweg trekwerk trekzaag trekzak trekzalf trekzeel trekzeug

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] foto trekken
• [1] het niet lang meer trekken
• [1] het niet trekken
• [2] je plan trekken
  zelf een eigen aanpak kiezen
• [1] op niets trekken
• [1] op niks trekken
• [1] over de streep trekken
  overtuigen
• [4] trekken op

Vertalingen

    1. op een voorwerp een kracht uitoefenen in een richting die ervan wegvoert   

Deens: trække (da) Duits: ziehen (de) Engels: pull (en), drag (en), haul (en) Frans: tirer (fr)

Noors: røske (no) Nynorsk: røske (nn) Spaans: tirar (es)

    2. een lijn aanbrengen   

Deens: trække (da) Duits: ziehen (de)

Engels: draw (en)

    3. een lange tocht uitvoeren   

Deens: trække (da) Duits: ziehen (de)

Engels: migrate (en)

    4. aandacht opwekken   

Duits: anlocken (de), anziehen (de)

Engels: attract (en)

    iemand over de streep trekken   

Duits: jemand überzeugen (de)

Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

    nog te sorteren   

Afrikaans: trek (af) Catalaans: tirar (ca), estirar (ca), treure (ca), tirar (ca) Engels: tug (en), draught (en), drawl (en), tow (en), twitch (en), fire (en), shoot (en) Esperanto: tiri (eo), pafi (eo) Faeröers: draga (fo), hála (fo), skjóta (fo) Fins: vetää (fi) Fries: tsjen (fy), sjitte (fy) Grieks: τραβώ (el)

Italiaans: tirare (it) Papiaments: hala, trèk Pools: strzelać (pl) Portugees: sacar (pt), puxar (pt), tirar (pt), atirar (pt), disparar (pt) Roemeens: împuşca (ro) Turks: çekmek (tr) Zweeds: dra (sv), draga (sv), hala (sv)

Zelfstandig naamwoord

de trekken mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord trek

Gangbaarheid

• Het woord trekken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "trekken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Gronings

Werkwoord

trekken

1. trekken; een lijn aanbrengen

Nedersaksisch

Werkwoord

trekken

1. trekken; een lijn aanbrengen