uittrekken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  uittrekken    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈœytrɛkə(n)/

Woordafbreking

• uit·trek·ken

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  uit bw  en  trekken 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
uittrekken	trok uit	uitgetrokken
klasse 3	volledig

Werkwoord

uittrekken

1. overgankelijk van je lichaam af halen, kleding afleggen

   • Hij had zijn jas uitgetrokken. 

   ▸ Er viel as van mijn sigaret op mijn pantalon terwijl ik de naam van die stad uitsprak. Hij had het gezien en voordat ik kon protesteren, had hij een van zijn witte handschoenen uitgetrokken en wijdde hij zich met volledige aandacht aan het werkje om mijn broekspijp daarmee af te kloppen. Hij had magere, donkere handen.

   ▸ De naad in mijn onderbroek veroorzaakte zoveel pijn dat ik hem uittrok en die avond op het kampvuur ritueel verbrandde.

2. overgankelijk uit iets anders trekken

   • Om die splinter uit te trekken kun je beter een pincet gebruiken. 

3. overgankelijk een kort overzicht maken van

   • Hij had voor zijn examen een hele reeks boeken uitgetrokken. 

4. overgankelijk er tijd of geld voor beschikbaar stellen

   • Er werd een week voor uitgetrokken. 

   ▸ Von der Leyen sloot zich daarbij aan. De voorzitter van de Europese Commissie kondigde aan dat de EU voor de periode 2025-2027 500 miljoen euro uittrekt om Europa aantrekkelijk te maken voor onderzoekers. "Wetenschap staat ter discussie. Investeringen in vrij en open onderzoek staan ter discussie. Dat is een enorme vergissing. Wetenschap is de sleutel tot onze toekomst in Europa."

5. overgankelijk lostrekken, wegtrekken
6. ergatief weggaan uit

   • Ze waren dat land uitgetrokken. 

Synoniemen

• [1]: ontkleden, uitdoen, uitkleden
• [2]: extraheren, onttrekken

Vertalingen

    1. van je lichaam af halen   

Duits: ausziehen (de), entkleiden (de)

    2. uit iets anders trekken   

Duits: herausziehen (de)

    3. een kort overzicht maken van   

Duits: einen Auszug machen, ein Exzerpt machen

    4. er tijd of geld voor beschikbaar stellen   

Duits: bereitstellen (de), (Geld) flüssig machen

    5. lostrekken, wegtrekken   

Duits: losziehen (de), wegziehen (de)

    6. weggaan uit   

Duits: verlassen (de), weggehen (de) aus

Gangbaarheid

• Het woord uittrekken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "uittrekken" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
97 %	van de Vlamingen.