toe

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  toe    (hulp, bestand)
• IPA: / tu / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• toe

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘bijwoord van richting’ voor het eerst aangetroffen in 901
• bijwoordelijke vorm van tot

		vnw. bijw.
voorzetselbijwoord		toe
persoonlijk		ertoe
aanwijz.	nabij	hiertoe
	veraf	daartoe
vragend/betrekk.		waartoe

Bijwoord

toe

1. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord.

   ertoe: hij behoort niet tot die groep ->hij behoort er niet toe.

2. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   bijv. toezeggen: ik zeg niets toe.

3. tot ... toe met genitief van een werkwoord

   «... tot bloedens toe.»

   .. totdat men ging bloeden

andere werkwoorden: berstens, rottens, huilens, brakens, bezwijkens, brekens, walgens, lachens, ziens, vindens, bloedens, vervelens, zwichtens, ontbindens, ontbrandens, ontploffens, wordens, stervens, verheugens, bedroevens, bedriegens, blauwwordens, verdrinkens, smorens, ziedens, overstromens, vergaans, vallens, stollens, verblindens, bezwijmens, verachtens, aanbiddens, verkolens, volgens, lijdens, juichens, dodens, luidens

	stellend
onverbogen	toe
verbogen	(alleen predicaat)

Bijvoeglijk naamwoord

toe

1. dicht, gesloten

   • Die deur is toe. 

Hyponiemen

• af en toe, daartoe, ertoe, hiertoe, naartoe, rechttoe, taptoe, waartoe

Afgeleide begrippen

   

recht-toe-recht-aan toe-eigenen toeademen toebedelen toebedenken toebehoren toebereiden toebetrouwen toebidden toebijten toebinden toeblaffen toeblazen toebrengen toebrullen toeclip toedammen toedekken toedelen toedenken toedichten toedienen toedoen toedonderen toedraaien toedracht toedragen toedrijven toedrinken toedrukken = toeduwen toefluisteren toegaan toegang toegedicht toegenegen toegeven toegift toegooien toegroeien toehakken toehalen toehappen toeheiligen toehoren toehouden toehouwen toehuis toejuichen toekaatsen toekennen toekeren toekijken toeknijpen toeknikken toeknopen toekomen toekruid toelachen toelage toelangen = toelaten toeleg toeleggen toeleiden toeleverancier toeleveren toelichten toelonken toelopen toeluisteren toemaat toemaken toemeten toenaam toenadering toenemen toenijpen toepad toepassen toereiken toerekenen toerit toeroepen toerusten toeschieten toeschijnen toeschikken toeschoppen toeschouwen toeschreeuwen toeschrijven = toeschroeien toeschroeven toeschuiven toeslaan toeslag toesluiten toesmijten toesnauwen toesnellen toesnepen toesnijden toespelen toespijs toespitsen toespraak toespreken toespringen toestaan toestand toesteken toestel toestemmen toestoppen toestormen toestoten toestromen toestroom toesturen toetakelen toetasten toetellen toetoepen = toetreden toetrekken toeval toevallen toevaren toeverlaat toevertrouwen toevijzen toevliegen toevloed toevloeien toevloeken toevlucht toevoeder toevoegen toevoer toevoeren toewaaien toewenden toewensen toewerpen toewijden toewijzen toewuiven toezeggen toezenden toezicht toezichter toezien toeziener toezingen toezwaaien

Uitdrukkingen en gezegden

• het gaat er hoeks en kabeljauws aan toe

Tussenwerpsel

toe

1. aansporing

   • Toe maar! 

Gangbaarheid

• Het woord toe staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "toe" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

Voegwoord

toe

1. toen

   «Sestig mense is gister uit die River Club ontruim toe die walle van die Liesbeekrivier in Observatory oorstroom het. »

   Zestig mensen zijn gisteren uit de River Club geëvacueerd, toen de kades van de Liesbeekrivier in Observatory overstroomden.

Engels

enkelvoud	meervoud
toe	toes

Zelfstandig naamwoord

toe

1. (anatomie) teen.

Limburgs

Uitspraak

• IPA: /tuː/ (Etsbergs)

Bijvoeglijk naamwoord

toe

1. dicht

Bijwoord

toe

1. dicht

   «Dooch dien däör toe!»

   Doe dit deur dicht!

Persoonlijk voornaamwoord

toe

1. gemuteerde nominatief van doe.