tot

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  tot    (hulp, bestand)
• IPA: / tɔt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• tot

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 901

afkomstig van: Middelnederlands: tote Oudnederlands: tuote

Verwant in Germaans: Fries: tot (Oudfries: tot)

Voorzetsel

tot

1. het punt dat benaderd wordt; zodra dit punt bereikt wordt eindigt de actie

Je moet deze weg tot de volgende kruising volgen.

Tot hier en niet verder!

2. het tijdstip waarop de actie eindigt

We repeteren tot half acht.

Ik zoek door tot het moment dat ik het gevonden heb.

De kantine blijft tot nader order gesloten.

Angela is tot en met het einde op het feest gebleven.

3. het resultaat

We verbouwen die oude boerenschuur tot vakantiehuis.

Het gebruik van dit medicijn kan tot hartkloppingen leiden.

Die dame is benoemd tot burgemeester in een kleine stad.

Het gaat met Diederik van kwaad tot erger.

4. als, dienend tot, (provisorisch) in de functie van

Tot uw dienst!

Hij nam zijn vinger tot pen en schreef een gedicht in het zand.

Ik was al laat, en tot overmaat van ramp bleek mijn band lek.

5. bij het afscheid om aan te geven wanneer men elkaar weer ziet of hoort

Tot ziens!

Tot morgen!

Tot later!

tot ... toe

6. het punt dat bereikt wordt,, letterlijk (in plaats of tijd) of overdrachtelijk

Tot nu toe gaat alles goed.

De overvaller sloeg hem tot bloedens toe.

De zeurpiet klaagde tot vervelens toe over de kwaliteit van de koffie.

tot ... van

7. het gevoel dat iets bij iemand oproept

Tot mijn verrassing ben ik dit jaar uitgenodigd voor het boekenbal.

[ mijn verrassing = verrassing van mij ]

Tot woede van het publiek werd de wedstrijd gestaakt.

tot genoegen van tot hilariteit van tot ontzetting van tot plezier van tot schrik van

tot teleurstelling van tot verbazing van tot verdriet van tot vermaak van tot verrassing van

tot vertier van tot verveling van tot vreugde van tot woede van

Hyponiemen

• met betrekking tot

Afgeleide begrippen

• man-tot-mangevecht, mond-tot-mondreclame, tot op heden, tot wederhoren, totdat

Verwante begrippen

• voorzetselbijwoord: toe

Uitdrukkingen en gezegden

   

tot weerziens tot ziens Tot de jaren des onderscheids komen oud genoeg zijn om zelf te weten/mogen wat wel en niet mag Tot de tanden gewapend zijn met allerlei soorten wapens voorzien zijn Tot het gaatje gaan volhouden Tot in de pruimentijd Tot in de puntjes regelen alles nauwkeurig regelen Tot moes slaan iets helemaal kapot slaan Tot nader order / tot nader orde Als de berg niet tot Mohammed komt, zal Mohammed tot de berg gaan. genoegen nemen met wat er beschikbaar/mogelijk is Botertje tot de boom Het water komt tot de lippen in groot gevaar, in hoge nood Iemand tot op zijn hemd uitkleden alles van iemand afnemen ofwel: een te hoge prijs laten betalen Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag kunt doen. doelt op actie, wees niet lui of gemakzuchtig, ga door en wel nu. ofwel: door nu het werk al te doen geeft het later een rustiger gevoel Van a tot z van begin tot eind Van eeuwigheid tot amen duren iets duurt heel erg lang, er komt maar geen einde aan Van haver tot gort volledig, door en door Van haver tot gort (kennen) volledig, door en door kennen Van hier tot gunter Van kwaad tot erger komen/vervallen Steeds erger worden tot stand komen tot stand brengen tot dusver

Vertalingen

    tot dusver   

Duits: bisher (de), bis jetzt

Voegwoord

tot

1. geeft onderschikkend de voorwaarde waaronder de actie in de hoofdzin eindigt

   • We wandelen verder tot het regent. 

Synoniemen

• [1] totdat

Spreekwoorden

• De kruik gaat zo lang te water tot hij barst

• De kruik gaat zolang te water, tot zij breekt.

men kan gevaarlijke dingen blijven doen totdat het misgaat.

Vertalingen

    1. het punt dat benaderd wordt   

Duits: bis (de) Noors: til (no) Nynorsk: til (nn)

Papiaments: te Pools: do (pl)

Gangbaarheid

• Het woord tot staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "tot" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Catalaans

Bijvoeglijk naamwoord

tot

1. alle, al de/het

Voornaamwoord

1. alles

Duits

• IPA: /toːt/

Woordafbreking

• tot

stellend	vergrotend	overtreffend
tot	toter	am totesten
alle verbuigingsvormen

Bijvoeglijk naamwoord

tot

1. dood

Synoniemen

• gestorben, umgekommen, mausetot

Antoniemen

• lebend

Verwante begrippen

• töten

Latijn

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van totus

Bijwoord

tot

1. zoveel

Nedersaksisch

Voorzetsel

tot

1. tot; het resultaat

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /tɔt/

Woordafbreking

• tot

Zelfstandig naamwoord

tot

1. genitief meervoud van toto

Synoniemen

• toto

Urkers

Voorzetsel

tot

1. tot; het resultaat