pas

Niet te verwarren met: pás

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  pas    (hulp, bestand)
• IPA: / pɑs / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• pas

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘nationaliteitsverklaring’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1688
• In de betekenis van ‘bijwoord van tijd: zo-even’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1669
• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘schrede’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1265

Bijwoord

pas

1. even tevoren.

   • Ik heb pas de nieuwe plaat van mijn favoriete band gekocht. 

2. nog niet lang.

   • Ik ben nog maar pas afgestudeerd. 

3. niet eerder dan.

   • Die winkel gaat pas om half twee weer open. 

   ▸ Pas na lange tijd was ik ontspannen genoeg om de fles te vullen.

4. in nog hogere mate.

   • Vind jij dat mooi? Dit is pas een mooi schilderij! 

Synoniemen

1. (even tevoren)
   • net
2. (nog niet lang)
   • net
3. (niet eerder dan)
   • maar

Antoniemen

• onpas

Verwante begrippen

• daarnet, daarstraks, juist, zo-even, zojuist, zonet

Anagrammen

• sap
• spa

Uitdrukkingen en gezegden

• Pas uit de dop komen

nog niet lang ergens aan deelnemen

Vertalingen

    1. even tevoren   

Engels: just (en) Frans: venir de (fr)

Spaans: sólo (es), recién (es), hace un momento (es)

    2. nog niet lang   

Engels: only just (en)

Frans: récemment (fr)

    3. niet eerder dan   

Duits: erst (de) Engels: only (en)

Frans: ne que (fr)

    4. in nog hogere mate   

Engels: now (en)

Tussenwerpsel

pas

1. om aan te geven dat men de beurt voorbij laat gaan.

   • Ik kan geen goede zet doen. Pas! 

Werkwoord

vervoeging van
passen

pas

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van passen
   

   • Ik pas. 

2. gebiedende wijs van passen
   

   • Pas! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van passen
   

   • Pas je? 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	pas	passen
verkleinwoord	pasje	pasjes

Zelfstandig naamwoord

pas m

1. het plaatsen van de ene voet voor de andere bij het gaan.

   • Let op je passen en trap niet in die hondendrol! 

2. manier van lopen.

   • Vertraag je pas eens zodat de rest van de groep kan volgen. 

3. door een overheid verkregen identiteitsbewijs.

   • Laat je pas eens zien, onder de 18 jaar mag je hier niet binnen. 

4. doorgang tussen bergtoppen, waar men over de bergkam heen kan.

   • Die pas voerde hen over de bergkam heen. 

5. (in België) (sport) schot naar een medespeler

   • De voetballer geeft een pas naar zijn ploeggenoot. 

Synoniemen

1. (het plaatsen van de voet)
   • schrede
   • stap, voetstap
2. (manier van lopen)
   • tred
3. (identiteitsbewijs)
   • paspoort
4. (doorgang tussen bergtoppen)
   • bergpas
5. (schot naar een medespeler)
   • pass

Hyponiemen

   

amandelpas bankpas bejaardenpas bergpas betaalpas bibliotheekpas bijtrekpas clubpas chauffeurspas chippas danspas driepas drogerpas ganzenpas giromaatpas giropas grabbelpas kiezerspas klantenpas looppas magneetpas mispas nansenpas paradepas pinpas plus-3-pas poespas reispas schaatspas seniorenpas Sint-Bernhardpas skipas sorrypas stadspas stempas stormpas tankpas u-pas veiligheidspas verlofpas vispas wandelpas waterpas wietpas zopas zorgpas zwembadpas

Afgeleide begrippen

• pascontrole, pasfoto, pasgang, pashouder, pasjesmaatschappij, paskaart, paspoort

Uitdrukkingen en gezegden

• Ergens bij te pas komen

Ergens bruikbaar, handig voor zijn

• Geen pas geven

Niet zijn zoals het hoort

• Iemand de pas afsnijden

Iemand de voortgang belemmeren (ook fig.)

• Kwalijk te pas zijn

Er slecht aan toe zijn

• Te pas en te onpas

Zo nu en dan

• Van pas komen

Bruikbaar, handig zijn

∗ Zijn oude wolfshuid kwam goed van pas wanneer het werk in de pikzwarte ochtend begon met het verwarmen van het hout.

Vertalingen

    1. het plaatsen van de voet   

Engels: step (en), pace (en)

Frans: pas (fr) m Spaans: paso (es) m

    2. manier van lopen   

Engels: pace (en)

Frans: pas (fr) m

    3. identiteitsbewijs   

Duits: Pass (de) m Engels: pass (en), passport (en)

Frans: passeport (fr) m Russisch: паспорт (ru) m Spaans: pasaporte (es) m

    4. doorgang tussen bergtoppen   

Duits: Pass (de) m, Gebirgspass (de) m Engels: pass (en)

Frans: col (fr) m Russisch: перевал (ru) m Spaans: paso (es) m, paso de montaña (es) m

    5. schot naar een medespeler   

Duits: Pass (de) m Engels: pass (en)

Frans: passe (fr) v Russisch: пас (ru) m

	stellend
onverbogen	pas
verbogen	(alleen predicaat)

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als bijvoeglijk naamwoord}

Bijvoeglijk naamwoord

pas

1. van de juiste grootte, passend

   • Dat oude gordijn van mijn ouders is precies pas in onze nieuwe logeerkamer. 

2. waterpas

   • Deze vloer ligt niet pas. 

Gangbaarheid

• Het woord pas staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "pas" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Bosnisch

Zelfstandig naamwoord

pas m

1. (roofdieren) hond

Extremeens

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Zelfstandig naamwoord

pas

1. vrede

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Frans

Uitspraak

• IPA: /pɑ/
• Geluid:  pas    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pas

enkelvoud		meervoud
zonder lidwoord	met lidwoord	zonder lidwoord	met lidwoord
pas	le pas	pas	les pas

Zelfstandig naamwoord

pas m

1. pas (het plaatsen van de voet)
2. pas (manier van lopen)

Bijwoord

ne ... pas

1. niet

   «Je ne fume pas.»

   Ik rook niet.

Kroatisch

Zelfstandig naamwoord

pas m

1. (roofdieren) hond

Nedersaksisch

Bijwoord

pas

1. pas

Piëmontees

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Zelfstandig naamwoord

pas

1. vrede

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Slowaaks

Uitspraak

• IPA: /pas/

Zelfstandig naamwoord

pas monbezield

1. pas, paspoort; een door een overheid vergeven identiteitsbewijs

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /pa/

Woordafbreking

• pas

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans

Zelfstandig naamwoord

pas o

1. (dans) pas, stap

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	pas	pas
genitief	pas	pas
datief	pas	pas
accusatief	pas	pas
vocatief	pas	pas
locatief	pas	pas
instrumentalis	pas	pas

Anagrammen

• psa

Typische woordcombinaties

• faux pas
• pas de deux
• pas de grâce
• pas de quattre

Verwijzingen

• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Uitspraak

• IPA: /pas/

Zelfstandig naamwoord

pas monbezield

1. pas, paspoort; een door een overheid vergeven identiteitsbewijs

   «Platnost pasu nelze prodloužit.»

   De geldigheid van een paspoort kan niet verlengd worden.

2. (sport) pas, pass; het overspelen van de bal tussen twee spelers van hetzelfde team
3. (kaartspel) pas; een deelnemer aan een spel die aangeeft dat hij zijn beurt voorbij laat gaan
4. (anatomie) taille
5. (kleding) taille

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	pas	pasy
genitief	pasu	pasů
datief	pasu	pasům
accusatief	pas	pasy
vocatief	pase	pasy
locatief	pasu / pase	pasech
instrumentalis	pasem	pasy

Schrijfwijzen

• [4, 5]: pás monbezield

Hyperoniemen

1. doklad monbezield, průkaz monbezield
2. –
3. –
4. –
5. –

Afgeleide begrippen

• pasový

Typische woordcombinaties

cestovní pas monbezield – paspoort neplatný pas monbezield – ongeldig paspoort odebrat pas – het paspoort afnemen platný pas monbezield – geldig paspoort

předložit pas – het paspoort laten zien zbrojní pas monbezield – vuurwapenpas ztratit / ztrácet pas – het paspoort verliezen

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (1) (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (2) (Tsjechisch)

Bijwoord

pas

1. (kaartspel) pas; een deelnemer aan een spel die aangeeft dat hij zijn beurt voorbij laat gaan

Schrijfwijzen

• Oude schrijfwijze: pass

Verwijzingen

• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Werkwoord

pas

1. informeel tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van het imperfectieve werkwoord pást

Paroniemen

• bas
• pás monbezield
• pes mbezield

Veluws

Bijwoord

pas

1. pas