col

Niet te verwarren met: Col

Nederlands

Uitspraak

Geluid: col (hulp, bestand)
IPA: / kɔl / (1 lettergreep)
- (Noord-Nederland): /kɔɫ/
- (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /kɔl/

Woordafbreking

col

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘bergpas’ voor het eerst aangetroffen in 1865 ^[1]
Ontleend aan het Franse col.

Zelfstandig naamwoord

de col m

hoge kraag van een trui
- Mijn tweede tip: we noemen het geen presentatie meer. Want van dat woord krijgen mensen rode vlekken in de nek (die ze dan vervolgens weer op zijn Steve Jobs moeten afdekken met een coltrui). En daar wordt natuurlijk niemand beter van. Sterker nog: dat is mijn derde tip: geen coltrui. Steve Jobs was echt de enige uitzondering. Alle andere mensen die ik heb zien presenteren in een coltrui moesten al na een paar minuten als een piepende fluitketel worden weggedragen. Presenteren zorgt namelijk voor oververhitting en die kan in een coltrui nergens heen. Zorg daarom voor luchtige kleding. Presenteer desnoods topless. Dan heb je sowieso meteen goed de aandacht te pakken. Een coltrui is overigens ook in alle andere kantoorsituaties niet toegestaan.^[2]
bergpas, bergengte vooral bekend via het wielrennen
- Onder het roze zijn bloedrode schaafplekken te zien, net als op zijn linkerknie en -elleboog, die gezwollen zijn als gevolg van zijn val op de Col D’Angel.^[3]

Afgeleide begrippen

[1] coltrui, colkraag

Vertalingen

1. hoge kraag van een trui

Duits: Stehkragen ^(de) m, Rollkragen ^(de) m

2. bergpas, bergengte vooral bekend via het wielrennen

Duits: Pass ^(de) m, Gebirgspass ^(de) m

Gangbaarheid

Het woord col staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "col" herkend door:

77 %	van de Nederlanders;
76 %	van de Vlamingen.^[4]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "col" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ NRC Japke-d. Bouma 18 maart 2015
↑ NRC Dennis Meinema 28 mei 2016
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Catalaans

Uitspraak

IPA: /kɔl/

Woordafbreking

col

Woordherkomst en -opbouw

Van het Latijnse caulis.

Zelfstandig naamwoord

col v

(groente) kool

Engels

Uitspraak

IPA: /kɒl/

Woordafbreking

col

Woordherkomst en -opbouw

Ontleend aan het Franse col.

Zelfstandig naamwoord

col

bergpas

Verwante begrippen

bealach, mountain pass, pass, saddle

Francoprovençaals

Uitspraak

IPA: /kɔl/

Woordafbreking

col

Woordherkomst en -opbouw

Van het Latijnse collum.

Zelfstandig naamwoord

col m

(anatomie) hals

Frans

Uitspraak

IPA: /kɔl/

Woordafbreking

col

Woordherkomst en -opbouw

Van het Latijnse collum.

enkelvoud		meervoud
zonder lidwoord	met lidwoord	zonder lidwoord	met lidwoord
col	le col	cols	les cols

Zelfstandig naamwoord

col m

kraag, boord, halsboord
«Le col d'une chemise.»
De kraag van een hemd.
(verouderd), (nog wel vóór een klinker) hals
«Celui-là, tué d'hier, les loups lui on déchiqueté la chair sur le col en si longues aiguillettes qu'on le dirait paré […] d'une touffe de rubans rouges.^[1]»
Bij die man daar, die gisteren gedood is, hebben de wolven het vlees in zulke lange repen van de hals gescheurd dat men zou zeggen dat hij [...] een bos rode linten om zijn nek had.
(anatomie), (figuurlijk) hals
«Le col de l'utérus.»
De baarmoederhals.
flessenhals
«Le col d’une bouteille.»
De hals van een fles.
bergpas, pas
«L’armée se saisit de tous les cols des montagnes.»
Het leger maakte zich meester van alle bergpassen.