stoel

Nederlands

Een stoel [1]

Uitspraak

• Geluid:  stoel    (hulp, bestand)
• IPA: / stul / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /stuɫ/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /stul/

Woordafbreking

• stoel

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zitplaats’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stoel	stoelen
verkleinwoord	stoeltje	stoeltjes

Zelfstandig naamwoord

de stoel m

1. (meubel) een zitmeubel voor één persoon met een rugleuning

   • Halen jullie de stoelen even naar buiten, dan gaan we buiten eten. 

   ▸ Terwijl ik goedkeurend met mijn vinger langs de vergulde lambrisering streek, de dikte voelde van de stof van de zware, oker overgordijnen en de stoel wegschoof om de openslaande deuren te openen naar het terras, dat uitzicht bood op de rozentuin, of wat daarvan over was, en de vijver met de defecte fontein, bedacht ik dat ik nog tijd genoeg zou hebben om deze kamer en detail te beschrijven.

2. (plantkunde) wortelstel met stengelvoet van een plant (-> bananenstoel)
3. (plantkunde), (verouderd) bloembodem
4. (plantkunde), (verouderd) paddenstoel
5. (techniek) onderstel waar iets op rust (-> dakstoel, klokkenstoel, zaagstoel)
6. (techniek) weefgetouw
7. (medisch) faeces, ontlasting [2], stoelgang

Verwante begrippen

• fauteuil, kruk, zetel
• tafel

Meroniemen

• stoelpoot, rugleuning, armlegger, zitting, zitvlak

Hyponiemen

   

Heilige Stoel aanslagstoel armstoel asstoel autostoel baarstoel badstoel bakerstoel bamboestoel behandelstoel bestuurdersstoel bevalstoel bezoekersstoel bidstoel biechtstoel bijrijdersstoel bioscoopstoel bisschopsstoel bladzijdestoel bobstoel breeuwstoel bureaustoel bureelstoel burgemeestersstoel campingstoel chauffeursstoel dagobertstoel dakstoel dekstoel designstoel dijkstoel directiestoel douchestoel draagstoel draaistoel eetkamerstoel geboortestoel genadestoel haarstoel handstoel hangstoel hobbelstoel hoofdstoel ijsstoel kakstoel kamerstoel kantoorstoel kappersstoel karnstoel kerkstoel keukenstoel kinderstoel klapstoel klokkenstoel knipstoel knopstoel kratstoel kuipstoel kunststofstoel kussenstoel ladderstoel leerstoel leesstoel leuningstoel leunstoel ligstoel linkerstoel loopstoel luierstoel maalstoel massagestoel maststoel melkstoel oordjesstoel orgelstoel paddenstoel passagiersstoel pianostoel pikkelstoel postoel praatstoel predikstoel preekstoel rechterstoel regisseursstoel remstoel rijstoel roepstoel rokerstoel rolstoel rookstoel rotanstoel ruststoel scheidsrechtersstoel schietstoel schommelstoel schopstoel sessiestoel slaapstoel sportstoel spreekstoel sprekersstoel strandstoel stuurstoel tafelstoel tandartsstoel terrasstoel tonnenstoel trapstoel tuinstoel veldstoel verjaardagsstoel visstoel vliegstoel vliegtuigstoel vluchtstoel voetstoel voorstoel voorzittersstoel vouwstoel weefstoel weegstoel wiebelstoel wipstoel zaagstoel zetelstoel ziekenstoel zorgstoel

Afgeleide begrippen

   

gestoelte legestoelpolitiek stoelcomfort stoelen stoelendans stoelenfabrikant stoelenmatten stoelenproject stoelenrij stoelgang stoelgarantie stoelgeld stoelklok stoelkussen stoelleuning stoelmassage stoelnummer stoelplank stoelpoot stoelriem stoelvast stoelverwarming stoelzitting

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "meubel"

• In zijn stoel neerploffen

(Al dan niet letterlijk) Vermoeid in zijn stoel gaan zitten; neerploffen, neerzijgen

• Op de stoel van de rechter gaan zitten

In een kwestie zelf voor rechter spelen (terwijl men daarvoor eigenlijk niet in de gepaste positie is)

• Tussen twee stoelen in de as vallen

Mislukken

• Voor stoelen en banken praten/preken

Iets vertellen zonder toehoorders

• Zijn mening niet onder stoelen of banken steken

Zijn mening luid en duidelijk verkondigen

Vertalingen

    1. zitmeubel   

Afrikaans: stoel (af) Arabisch: كرسي (ar) Aragonees: cadiera (an) Aramees: ܟܘܪܣܝܐ (arc) Armeens: աթոռ (hy) Assamitisch: চকী (as) Asturisch: siella (ast) Aymara: qunuña (ay) Azeri: kafedra (az) Baskisch: aulki (eu) Bengaals: চেয়ার (bn) Bretons: kador (br) Bulgaars: стол (bg) Catalaans: cadira (ca) v Cebuano: silya Cherokee: ᎦᏍᎩᎶ (chr) Cheyenne: táxe'êséestôtse (chy) Chinees: 椅子 (zh) Deens: stol (da) Duits: Stuhl (de) m Engels: chair (en) Esperanto: seĝo (eo) Estisch: tool (et) Fins: tuoli (fi) Frans: chaise (fr) Fries: stoel (fy) Galicisch: cadeira (gl) Gan: 校椅 (gan) Grieks: καρέκλα (el) v Guarani: guapyha (gn) Haïtiaans Creools: chèz Hebreeuws: כיסא (he) Hindi: कुर्सी (hi) Hongaars: szék (hu) Ido: stulo (io) Iers: cathaoir (ga) Igbo: oche (ig) IJslands: stóll (is) Indonesisch: kursi (id), tempat (id), duduk (id) Interlingua: sede (ia), cathedra (ia) Italiaans: sedia (it) Japans: 椅子 (ja) Javaans: kursi (jv) Jiddisch: שטול (yi) Kasjmiri: کُرسی (ks) Kasjoebisch: stółk (csb) Koerdisch: kursî (ku) Koreaans: 의자 (ko) Kroatisch: stolica (hr) Latijn: sella (la), sedes (la) Lets: krēsls (lv)

Litouws: kėdė (lt) Lombardisch: cadrega (lmo) Luxemburgs: Stull (lb) Macedonisch: столица (mk) Malayalam: കസേര (ml) Maldivisch: ގޮނޑި (dv) Maleis: kerusi (ms) Nahuatl: icpalli (nah) Nedersaksisch: stohl (nds) Nedersorbisch: stoł (dsb) Noors: stol (no) m Nynorsk: stol (nn) m Occitaans: cadièra (oc) v Oekraïens: стілець (uk) Oppersorbisch: stólc (hsb) Oudnoords: stóll m Pennsylvania-Duits: schtuhl (pdc) Perzisch: صندلی (fa) Pools: krzesło (pl) o Portugees: cadeira (pt) v Punjabi: ਕੁਰਸੀ (pa) Quechua: tiyana (qu) Roemeens: scaun (ro) o Russisch: стул (ru) m Schots: chair (sco) Servisch: столица (sr) Servo-Kroatisch: stolica (sh) Siciliaans: sedda (scn) Sloveens: stol (sl) m Slowaaks: stolička (sk) Somalisch: kursi (so) Spaans: silla (es) v Soendanees: korsi (su) Swahili: kiti (sw) Tagalog: upuan (tl) Tamil: நாற்காலி (ta) Tataars: урындык (tt) Telugu: కుర్చీ (te) Thai: เก้าอี้ (th) Tsjechisch: křeslo (cs) o Tswana: setilo (tn) Turks: sandalye (tr) Venetiaans: carega Vietnamees: ghế (vi) Waals: tcheyire (wa) Waray-Waray: lingkuran (war) Welsh: cadair (cy) West-Vlaams: stoel (vls) Wit-Russisch: стул (be) Xhosa: isitulo 7 Zweeds: stol (sv)

    1. in zijn stoel neerploffen   

Duits: sich in seinen Sessel fallen lassen

Werkwoord

vervoeging van
stoelen

stoel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stoelen
   

   • Ik stoel. 

2. gebiedende wijs van stoelen
   

   • Stoel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stoelen
   

   • Stoel je? 

Gangbaarheid

• Het woord stoel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stoel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

Zelfstandig naamwoord

stoel

1. (meubel) stoel

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Fries

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Zelfstandig naamwoord

stoel

1. (meubel) stoel

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

West-Vlaams

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Zelfstandig naamwoord

stoel

1. (meubel) stoel

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.