hoog

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  hoog    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /ɦoʊ̯χ/ /'ɦoʊ̯χə/ /ˈɦoʊ̯χst/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ɦoːx/ /'ɦoːɣə/ /ˈɦoːxst/

Woordafbreking

• hoog

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘boven een ander punt, verheven’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1130

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	hoog	hoger	hoogst
verbogen	hoge	hogere	hoogste
partitief	hoogs	hogers	-

Bijvoeglijk naamwoord

hoog

1. fysiek ver boven iets anders
2. vergevorderd in een rangorde of volgorde

   ▸ Zo zag ik erg op tegen onbekende gevaren op de trail zoals ratelslangen, beren, steile bergen, felle zon en hoge temperaturen in de woestijn.

   ▸ ‘Van Gooooo,’ klonk een tijdje later het trage zuidelijke Tennessee accent van Pogue, ‘Is er daar water?’ Ik knikte en wees naar beneden in de richting van de groene plas. Ze liepen in een veel hoger tempo dan ik en hadden me razendsnel ingehaald.

3. (geluid) met een groot aantal trillingen per tijdseenheid
4. met een groot aanzien
5. (aardrijkskunde) meer boven de zeespiegel gelegen

   ▸ Bliksem en storm. Op de hoogste top van Californië. Geen enkele beschutting, behalve een hutje met een metalen dak.

   • de Hoge Ardennen 

6. (aardrijkskunde) meer naar het Noorden gelegen

   • het Hoge Noorden 

Synoniemen

• (3) schel
• (4) aanzienlijk, voornaam

Synoniemen

• verheven

Antoniemen

• [1, 2, 3, 4] laag

Hyponiemen

   

driehoog halfhoog hemelhoog huizenhoog kamerhoog kniehoog manshoog metershoog middelhoog omhoog torenhoog tweehoog ultrahoog

Afgeleide begrippen

   

Hoge Raad Hoogalemannisch Hoogduits Hooglied Hoogsilezisch hoge druk hoge feestdagen hoge snelheid hogehoed hogelijk hogepriester hogepriesterschap hogerop hogeschool hoogaars hoogachten hoogaltaar hoogbegaafd hoogbejaard hoogbloei hoogblond hoogboordig hoogbootsman hoogbouw hoogconjunctuur hoogdag hoogdekker hoogdienst hoogdravend hoogdrempelig hoogdringend hoogdruk hoogedel hoogedelgeboren hoogeerwaard hoogeerwaarde hoogeind hoogeloon hoogfeest hoogfrequent hooggaand hooggebergte hooggeboren hooggekwalificeerd hooggeleerd hooggelegen hooggeplaatst hooggerechtshof hooggespannen hooggestemd hooggestreng hooggevoelig hooggewaardeerd hoogglans hooggradig hooghalen hooghartig hoogheemraad hoogheemraadschap hoogheerlijk hoogheid hooghouden hoogkerkelijk hoogkoor hoogland hoogleraar hooglicht hooglijk hooglopend hoogloper hoogmis hoogmoed hoogmoedig hoogmogend hoogmoleculair hoognodig hoogohmig hoogopgeleid hoogopgeleide hoogoplopend hoogoven hoogpolig hoogrenaissance hoogrood hoogschatten hoogschout hoogseizoen hoogsensitief hoogslaper hoogspanning hoogspringen hoogspringer hoogspringster hoogstaand hoogstam hoogstammig hoogstandje hoogstapelaar hoogte hoogtechnologisch hoogtij hoogtijd hooguit hoogveen hoogverheven hoogverraad hoogvlakte hoogvliegend hoogvlieger hoogwaardig hoogwater hoogwelgeboren hoogwerker hoogwijs hoogzaal hoogzwanger hovaardig verhogen

Uitdrukkingen en gezegden

   

Hoge bomen vangen veel wind. bekende/belangrijk mensen of met een hoge functie krijgen sneller commentaar of kritiek Hoge nood hebben naar de wc moeten Hoge ogen gooien een goede kans maken op iets Hoog spel spelen veel/grote risico's nemen Hoog van de toren blazen opscheppen Een hoge borst opzetten eigenwijs en hoogmoedig zijn Een hoge toon aanslaan doen alsof je het voor het zeggen hebt Ergens geen hoge pet van op hebben geen hoge verwachting hebben van iets Geen hoge pet van iemand op hebben denken dat die andere persoon niet veel kan Geen turf hoog zijn erg klein zijn ofwel: erg teleurgesteld zijn Het hoge woord moet er uit. het moeilijke onderwerp waar iemand mee zit wordt uitgesproken Het hart hoog dragen erg trots zijn Over de hoge schoenen lopen te ver gaan of niet realistisch zijn Wie hoog klimt kan laag vallen. belangrijke zaken snel kwijt raken door kleine dingen

Vertalingen

    1, 2, 3, 4   

Duits: hoch (de) Engels: high (en) Fins: korkea (fi) Frans: haut (fr) Grieks: ψηλός (el) (psilós) Hongaars: magas (hu) Ido: alta (io)

Papiaments: altu Pools: wysoki (pl) m Spaans: alto (es) Vietnamees: cao (vi) Zweeds: hög (sv)

Werkwoord

vervoeging van
hogen

hoog

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van hogen
   

   • Ik hoog. 

2. gebiedende wijs van hogen
   

   • Hoog! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van hogen
   

   • Hoog je? 

Gangbaarheid

• Het woord hoog staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "hoog" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

stellend	vergrotend	overtreffend
hoog hoë	hoër	hoogste

Bijvoeglijk naamwoord

hoog

1. hoog

   «Van 'n hoë dak afval.»

   Van een hoog dak afvallen.