hoogte

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  hoogte    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈhoxtə / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• hoog·te

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘afmeting in verticale richting’ voor het eerst aangetroffen in 1452
• Afgeleid van hoog met het achtervoegsel -te.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hoogte	hoogtes hoogten
verkleinwoord	hoogtetje	hoogtetjes

Zelfstandig naamwoord

de hoogte v

1. (geologie) een verheffing van de aardkorst
2. (algemeen) de mate waarin iets hoog is, niveau, peil, stand

   ▸ Na een tijdje merkte ik duidelijk aan mijn oren dat we van zeeniveau naar duizend meter hoogte aan het klimmen waren.

   ▸ De postcodes, de bakstenen, de wel of niet aanwezige rozenstruik, de voetenschraper, de hoogte van een stoepje of het ontbreken ervan was een taal die ik nu ook sprak.

   • Denver ligt op een hoogte van 1600 meter. 

3. (natuurkunde) door de frequentie bepaalde klank, toonhoogte

Hyponiemen

   

aanvangshoogte antennehoogte berghoogte borsthoogte bouwhoogte deltahoogte dijkhoogte doorgangshoogte doorvaarthoogte drukhoogte golfhoogte halverhoogte heuphoogte kniehoogte kruishoogte letterhoogte lichthoogte loonhoogte maaiveldhoogte manshoogte meridiaanshoogte middaghoogte ooghoogte opvoerhoogte overhoogte poolshoogte premiehoogte prikkelhoogte recordhoogte reikhoogte rijhoogte schobbejakshoogte schofthoogte schouderhoogte schuthoogte stahoogte stijghoogte synchronisatiehoogte toonhoogte uitkeringshoogte valhoogte vlieghoogte vloedhoogte waakhoogte waterhoogte werkhoogte zadelhoogte zithoogte zonshoogte

Afgeleide begrippen

   

hoogte-breedteverhouding hoogte-instelling hoogtebalk hoogtebegrenzer hoogteburcht hoogtecirkel hoogtefront hoogtegraad hoogtekaart hoogtelat hoogteligging hoogtelijn hoogtemerk hoogtemeter hoogtemeting hoogteparallel hoogtepunt hoogterecord hoogteroer hoogtesprong hoogtestage hoogtestraling hoogtestroming hoogtetraining hoogtetrog hoogteverschil hoogteverstelling hoogtevlucht hoogtevrees hoogtewerker hoogtezak hoogteziekte hoogtezon ter hoogte van

Verwante begrippen

• heuvel, verheffing, verhevenheid, verhoging

Uitdrukkingen en gezegden

• Geen hoogte van iemand/iets [kunnen] krijgen

Iemand niet kunnen doorgronden/iets niet kunnen beoordelen

• Iemand in de hoogte steken

Iemand (te veel) prijzen

• Op de hoogte zijn [van/met]

Bekend zijn met iets, kennis hebben van iets

• Op de hoogte zijn [van]

Kennis hebben van iets

∗ Heel even is het of er een ander op dit adres woont en het huis ritmen en gewoonten kent waarvan zij niet op de hoogte is.

• Op de hoogte blijven

Kennis blijven houden door ontwikkelingen en het nieuws te volgen

• Op de hoogte houden

Iemand blijvend informeren

• Op de hoogte brengen/stellen

Iemand ergens over in kennis stellen, iemand over iets informeren

• Tot grote hoogte stijgen

veel bereiken

• Uit de hoogte doen

je beter voelen dan een ander en dat ook laten merken

• Zich op eenzame hoogte bevinden

Veel beter in iets zijn dan ieder ander

Opmerkingen

• Vanaf de 19e eeuw kwam op de hoogte steeds vaker voor als een vaste verbinding. De betekenis ontwikkelde zich daarbij van letterlijk "zich op dezelfde hoogte bevindend als" naar het figuurlijke "op het vereiste niveau", en dus "bekend met".

Vertalingen

    1. een verheffing van de aardkorst   

Baskisch: altitude (eu) Bulgaars: Височина (bg) Deens: højde (da) Duits: Höhe (de) v Engels: altitude (en) Estisch: kõrgus (et) Fins: korkeus (fi) Frans: altitude (fr) Grieks: υψόμετρο (el), ύψος (el) Hongaars: magasság (hu) Italiaans: altitudine (it)

Noors: høyde (no) Pools: wysokość nad poziomem morza (pl) Portugees: altitude (pt) Russisch: высота (ru) (геогр.) Sloveens: nadmorska višina (sl) Slowaaks: výška (sk) Spaans: altitud (es) v Tsjechisch: výška nadmořská (cs) Welsh: uchder (cy) Zweeds: höjd (sv)

    2. niveau   

Engels: height (en), level (en) Pools: wysokość (pl) v

Spaans: nivel (es) m

    op de hoogte zijn   

Duits: im Bilde sein

    op de hoogte zijn van iets   

Duits: von etwas wissen

Gangbaarheid

• Het woord hoogte staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "hoogte" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.