moeder

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  moeder    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈmudər/

Woordafbreking

• moe·der

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vrouw met kinderen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

afkomstig van: Middelnederlands: moder Oudnederlands: muoder Germaans: *mōdēr Indo-Europees: *méh₂tēr

Verwant in Germaans: West: Nedersaksisch: Modder, Mudder (Oudsaksisch: mōdar), Engels: mother (Oudengels: mōdor), Fries: moer, moar, Saterfries: muur (Oudfries: mōder), Duits: Mutter (Oudhoogduits: muotar) Noord: Zweeds/Deens/Noors: mor, moder, IJslands/Faeröers: móðir (Oudnoords: móðir) Oost: Gotisch: modar

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	moeder	moeders
verkleinwoord	moedertje	moedertjes

Zelfstandig naamwoord

moeder v

1. (familie) een vrouwelijke ouder
2. persoon of zaak die op een moeder lijkt omdat dit het oorspronkelijk voortbrengende is bijv. moederbedrijf

Synoniemen

• [1] ma, mama, mams, moe, moer

Antoniemen

• [2] dochter

Verwante begrippen

• vader, gezin, familie

Hyponiemen

   

aartsmoeder afstandsmoeder azijnmoeder baarmoeder bestemoeder bibliotheekmoeder bijstandsmoeder binnenmoeder bommoeder buitenmoeder burgermoeder buurtmoeder co-moeder dagmoeder donormoeder doopmoeder draagmoeder drugsmoeder duomoeder grootmoeder homomoeder huismoeder inhaalmoeder koningin-moeder kruikenmoeder kunstmoeder kweekmoeder leenmoeder leesmoeder lijfmoeder luizenmoeder meemoeder meidenmoeder minnemoeder nichtenmoeder oermoeder onthaalmoeder opstapmoeder oudmoeder overblijfmoeder overgrootmoeder overlegmoeder oversteekmoeder peetmoeder pleegmoeder schoonmoeder spijbelmoeder stammoeder stiefmoeder surrogaatmoeder tienermoeder valreepmoeder voedstermoeder wensmoeder ziekenmoeder

Afgeleide begrippen

   

moeder-overste moederaarde moederband moederbedrijf moederbinding moederblad moederbond moederbord moederbrigade moedercategorie moedercel moedercomplex Moederdag moederdier moedergek moedergesteente moedergodin moederhaard moederhart moederheil moederhuis moederinstinct moederkerk moederklok moederklooster moederkoek moederkoorn moederkruid moederland moederlief moederliefde moederlijk moederloog moederloos moedermaatschappij moedermavo moedermelk moedermens moedermens alleen moedernaakt moederneuker moederonderneming moederoog moederplant moederplicht moederrecht moederschap moederschip moederschoot moederskant moedersleutel moedersmart moederspraak moederstad moederszijde moedertaal moedervel moedervennootschap moedervlek moedervorm moedervreugde moederweelde moederwol moederzegen moederziel moederzorg

Uitdrukkingen en gezegden

• bij moeders pappot blijven

niet verder kijken dan het eigen huis

• daar helpt geen lieve moeder aan

daar helpen zelfs lieve woordjes niet

• (jongerentaal) je moeder

beledigend bedoelde afwijzing van een voorstel of andere uitlating

• voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast

door voorzichtheid ontstaat er geen schade

• zo moeder zo dochter

een vrouw lijkt op haar moeder

Vertalingen

    1. een vrouwelijke ouder   

Aragonees: mai (an) v Bretons: mamm (br) v Bulgaars: майка (bg) v Catalaans: mare (ca) v Chickasaw: ishki (cic) Deens: mor (da) Duits: Mutter (de) v Engels: mother (en) Esperanto: patrino (eo) v Estisch: ema (et) Filipijns: ina Fins: äiti (fi) Frans: mère (fr) v Fries: mem (fy) v Georgisch: მემა (ka) (deda) Grieks: μητέρα (el) v Guarani: sy (gn) Hebreeuws: אֵם (he) v Hongaars: anya (hu) Ido: matro (io) Iers: máthair (ga) v IJslands: móðir (is) Indonesisch: ibu (id), bunda (id), ibunda (id) Interlingua: matre (ia) Inupiak: aanaga (ik) Italiaans: madre (it) v Japans: お母さん (ja), 母 (ja)

Kituba: ngudi, mama Koreaans: 어머니 (ko) (eomeoni) Latijn: mater (la) v Lets: māte (lv) Litouws: mótina (lt) Maleis: emak (ms) Napolitaans: mamma, mammélla Noors: mor (no) v Occitaans: maire (oc) v Oekraïens: мати (uk) v Pennsylvania-Duits: Mudder (pdc) v Perzisch: مادَر (fa) Pools: matka (pl) v Portugees: mãe (pt) v Roemeens: mamă (ro) v Russisch: мать (ru) Sloveens: mati (sl) Slowaaks: matka (sk) v Spaans: madre (es) v Tobiaans: micerum Tsjechisch: matka (cs) v Turks: anne (tr) Veluws: moe, moer, moor, mamme Vietnamees: mẹ (vi) Welsh: mam (cy) Zweeds: mor (sv) g, moder (sv) g (verouderd)

Werkwoord

vervoeging van
moederen

moeder

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van moederen
   

   • Ik moeder. 

2. gebiedende wijs van moederen
   

   • Moeder! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van moederen
   

   • Moeder je? 

Gangbaarheid

• Het woord moeder staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'moeder' herkend door

99 %	van de Nederlanders
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Middelnederlands

	enkelvoud	meervoud
nominatief	moeder	moeder
genitief	moeder	moed(e)re
datief	moeder	moed(e)ren
accusatief	moeder	moeder

Zelfstandig naamwoord

moeder v

1. moeder

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

moeder

1. moeder

Veluws

Zelfstandig naamwoord

moeder

1. moeder