val

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  val    (hulp, bestand)
• IPA: /vɑɫ/

Woordafbreking

• val

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Romani, in de betekenis van ‘Bargoens: deur’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1769

[A] + [B] + [C]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	val	vallen
verkleinwoord	valletje	valletjes

Zelfstandig naamwoord

[A] val m

1. algemeen: het omlaag gaan, de daling
2. ten gevolge van de zwaartekracht naar beneden gaan
3. het ten gevolge van de zwaartekracht onvrijwillig ergens op terecht komen
4. hoogte van waarvandaan iets naar beneden valt
5. van zijn macht beroofd worden
6. richting van de stof, waarbij de figuren op de stof naar beneden gaan
7. fruit dat uit de boom gevallen is, niet geplukt is
8. beweegbare vloer van een ophaalbrug
9. (waterbeheer) verkorte vorm voor dijkval of oeverval

   • De bewoners trokken weg uit vrees voor een val 

10. (Limburg) een naamval

Hyponiemen

• [1] inkomensval

Uitdrukkingen en gezegden

• Een oude rot in de val

Stoett-1957

• Hoogmoed komt voor de val

iemand die erg trots is of hoogmoedig, krijgt gauw de bijbehorende ellende

• In de val lopen ( of geraken)

betrapt worden

Hyponiemen

   

Bagval armoedeval beursval bijval bouwval buitenspelval buitenval darrenval dijkval fokkenval gaffelval grootzeilval hemelval kattenval klauwval knieval koersval lichtval meerval muizenval naamval nokkeval oeverval onval piekeval pitaval regelval regenval sneeuwval spanningsval spraakwaterval tankval toeristenval toeval tongval toonval tussenval uitval vinval voetval voorval waterval werkloosheidsval zaadval zeilval zondeval

Afgeleide begrippen

   

schroomvallig valavond valbeugel valbijl valblok valbreken valbrug valbuis valburg valdeur valduif valfruit valgewicht valgordijn valhek valhelm valhoed valhoek valhoogte valkant valkruid vallicht valluik valmes valnet valoefening valpartij valpasser valpijp valpoort valproef valput valraam valreep valscherm valslot valsteeg valsteiger valstrik valtoren valversnelling valwind

Vertalingen

    1. omlaag gaan   

Engels: fall (en)

Frans: chute (fr) v, descente (fr) v

    2. ten gevolge van de zwaartekracht naar beneden gaan   

Engels: fall (en)

Frans: chute (fr)

    3. onvrijwillig ergens op terecht komen   

Engels: fall (en)

Frans: chute (fr)

    4. hoogte van waarvandaan iets naar beneden valt   

Engels: drop (en)

Frans: chute (fr) v

    5. van zijn macht beroofd worden   

Engels: downfall (en)

Frans: chute (fr) v, écroulement (fr) m

    6. richting van de stof, waarbij de figuren op de stof naar beneden gaan   

Engels: hang (en), drape (en)

Frans: pli (fr)

    7. fruit dat uit de boom gevallen is, niet geplukt is   

Engels: windfall (en)

    8. beweegbare vloer van een ophaalbrug   

Engels: flooring (en), deck (en)

Frans: tablier (fr)

Zelfstandig naamwoord

[B] val v/m

1. apparaat met een vallende deur of klem met als doel dieren te vangen
2. afhangende zoom of strook, bijvoorbeeld van gordijnstof voor een raam ter versiering of tegen de inkijk

Verwante begrippen

• [1]: muizenval

Vertalingen

    10. apparaat met een vallende deur of klem met als doel dieren te vangen   

Duits: Falle (de) v Engels: trap (en) Frans: piège (fr)m

Oudnoords: fella v

    11. lijn waarmee een vlag, zeil of rondhout gehesen kan worden   

Engels: halyard (en)

Frans: drisse (fr)

Zelfstandig naamwoord

[C] val o

1. (scheepvaart) zeilval, lijn waarmee een vlag, zeil of rondhout gehesen kan worden

Verwante begrippen

• zeilval, fokkenval
• lijn, schoot

Werkwoord

vervoeging van
vallen

val

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vallen
   

   • Ik val. 

2. gebiedende wijs van vallen
   

   • Val! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vallen
   

   • Val je? 

   ▸ Niet naar beneden kijken, want anders val je misschien 800 meter naar beneden.

Gangbaarheid

• Het woord val staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "val" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Faeröers

Zelfstandig naamwoord

val, o

1. keuze
2. verkiezing

Galicisch

Zelfstandig naamwoord

val m

1. vallei

IJslands

Uitspraak

• IPA: /vaːl/

Zelfstandig naamwoord

val, o

1. keuze

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

val

1. val

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ʋɑl /

Woordafbreking

• val

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	val	valen	valer	valene
genitief	vals	valens	valers	valenes

Zelfstandig naamwoord

val, m

1. inlaat
2. ondiepte
3. slagveld

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ʋɑl /

Woordafbreking

• val

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoorse naamwoord val

m	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	val	valen	valar	valane

Zelfstandig naamwoord

val, m

1. inlaat
2. ondiepte
3. slagveld

o	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	val	valet	val	vala

Zelfstandig naamwoord

val, o

1. keuze
2. verkiezing

Synoniemen

• Noors: valg

Veluws

Zelfstandig naamwoord

val

1. val

Roemeens

Zelfstandig naamwoord

val o

1. golf

Zweeds

Zelfstandig naamwoord

val, o

1. keuze
2. verkiezing

Zelfstandig naamwoord

val, g

1. (dierkunde) walvis