blok

Een vier- en een enkelschijfblok

A = het blok van een blokfluit

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  blok    (hulp, bestand)
• IPA: /blɔk/

Woordafbreking

• blok

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘regelmatig gevormd stuk van iets’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1242

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	blok	blokken
verkleinwoord	blokje	blokjes

Zelfstandig naamwoord

[A] blok o

1. een vaak hoekig massief stuk materiaal

   • Het blok viel vanaf een redelijke hoogte op zijn teen. 

2. (techniek), (scheepvaart) een draaischijf waaromheen een touw kan worden gevoerd om een goede trekrichting te verkrijgen of om de benodigde trekkracht op het touw te verminderen, katrol

   • Een takel kan uit één of meerdere blokken zijn samengesteld. 

3. (muziekinstrument) een onderdeel dat de buis van een eindgeblazen fluit afsluit en een luchtkanaal openlaat dat gericht is op het labium, de lip

   • Het verwijderen en het weer plaatsen van het blok is een karweitje voor de vakman. 

4. samenvoeging van een verzameling gelijksoortige elementen bijv. huizenblok

   • In Urk is vrijdagavond blok van zes woningen deels verwoest, deels beschadigd door twee gasexplosies. 

5. (informatica) een fysiek record dat ontstaat door samenvoeging van gelijksoortige logische records
6. (politiek) verzameling gelijksoortig denkende partijen bijv. handelsblok, machtsblok

   • “In het versplinterde veld van een volgende kabinetsformatie zouden PvdA en GroenLinks een krachtig blok kunnen vormen waar je voor een coalitie niet snel omheen kunt.” 

   ▸ Naar de kinderen toe wilden zij als één blok opereren.

7. aaneengesloten periode die besteed wordt aan één zaak

   • Wel snapte ik deze keer beter wat ze van me wilden. Ik leek meer gewend aan de vraagstelling. Ik heb vorig blok ook een vak gevolgd over tekstanalyse, misschien kan ik daarom nu beter hoofdzaken van bijzaken scheiden. Ik sloeg de belangrijke dingen deze keer gelijk op in m’n hoofd. 

Synoniemen

• [1] balk
• [2] katrol

Synoniemen

• dobbelsteen, houtblok, Kanton, klontje, kubus

Uitdrukkingen en gezegden

• een blok aan iemands been

wat een grote hinder voor iemand is

• iemand voor het blok zetten

iemand dwingen een keuze te maken

• als een blok voor iemand vallen

verliefd op iemand worden

Hyponiemen

   

Oostblok aambeeldsblok aanbeeldsblok asblok bamiblok beenblok betonblok boekblok bouwblok bovenblok cellenblok cilinderblok dokblok duoblok eindmaatblok gareelblok geiblok geitouwblok geleiblok gijnblok gordingblok granietblok haakblok hakblok handelsblok hangerblok hartblok heiblok hijsblok holleblok holsblok houtblok huizenblok ijsblok jijnblok jufferblok kantoorblok kapblok karvielblok kerstavondblok kerstblok keukenblok kimblok kinderblok kinnebaksblok kladblok koelblok kogelblok kollerblok krasblok kussenblok laadblok leiblok maatblok machtsblok memoblok messenblok mineralenblok motorblok naslagblok notitieblok offerblok oorlietblok orliëtblok plummerblok prikblok reclameblok regeringsblok remblok richtblok rolblok rollenblok rotsblok scheepsblok schetsblok schrijfblok schrijversblok slagersblok smeedblok snijblok staartblok stampblok stapelblok startblok stemblok stootblok straatblok struikelblok tekenblok theeblok tiendblok tijdsblok toiletblok valblok verstekblok vloeiblok voorslagblok wasblok waterblok wielblok wisselblok woonblok zwerfblok

Afgeleide begrippen

   

blokband blokbeest blokbeugel blokboek blokboeking blokbreker blokcursus blokdiagram blokdruk blokfluit blokgolf blokhaak blokhak blokhoofd blokhuis blokhut blokkanaal blokkendoos blokker blokland blokletter blokletteren blokmaker blokmodel blokmotor bloknoot blokperiode blokpolis blokpost blokrem blokrijden blokschaaf blokschrift blokstelsel bloktrein blokuur blokvercijfering blokverkaveling blokverwarming blokverzoek blokvormig blokvorming verblokken

Verwante begrippen

• [1] brok, houtzagerij, klomp
• [2] hijskraan, lift, takel

Vertalingen

    1. een vaak hoekig massief stuk materiaal   

Duits: Block (de) m Engels: block (en)

Frans: bloc (fr) m Oudnoords: húnn m

    2. een katrol   

Duits: Rolle (de) v Engels: pulley (en)

Frans: poullie (fr) v

    3. een onderdeel van een fluit   

Duits: Block (de) m Engels: fipple (en)

1. verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen

Woordherkomst en -opbouw

• van Engels block "blokkeren"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	blok	bloks
verkleinwoord	blokje	blokjes

Zelfstandig naamwoord

[B] blok o

1. (sport) volleybal: verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen

   • Alleen voorspelers mogen een blok voltooien, maar op het moment van het balcontact moet een gedeelte van het lichaam hoger zijn dan de bovenkant van het net. 

2. (wikitaal) aanpassing van de registratie van iemand die zich bij het bewerken van een wiki ongewenst gedraagt zodat deze geen nieuwe bewerkingen meer kan doen

   • Indien de meerderheid van de stemmen is uitgebracht voor handhaving van een blok, dan wordt het kortste blok opgelegd waarvoor het totaal van de stemmen voor dat blok, voor een korter blok of voor geheel opheffen van het blok, minimaal de helft van het totaal aantal uitgebrachte stemmen bedraagt. 

Synoniemen

• [2] bewerkingsblokkade

Afgeleide begrippen

• [1] tweemansblok
• [2] blokpeiling, blokverzoek

Werkwoord

vervoeging van
blokken

blok

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van blokken
   

   • Ik blok. 

2. gebiedende wijs van blokken
   

   • Blok! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van blokken
   

   • Blok je? 

Gangbaarheid

• Het woord blok staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "blok" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	blok	blokke

Woordafbreking

• blok

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Nederlands

Zelfstandig naamwoord

blok

1. (scheikunde) blok; een serie van aangrenzende groepen

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Fries

Zelfstandig naamwoord

blok

1. blok; een vaak hoekig massief stuk materiaal
2. blok; samenvoeging van een verzameling gelijksoortige elementen bijv. huizenblok
3. (sport) blok; in volleybal het verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Limburgs

Zelfstandig naamwoord

blok

1. notitieblok; een aantekenboekje met afscheurbare blaadjes
2. blok; een vaak hoekig massief stuk materiaal, in het Mofers meestal met betrekking tot hout
3. (politiek) blok; verzameling gelijksoortig denkende partijen bijv. handelsblok, machtsblok
4. blok; aaneengesloten periode die besteed wordt aan één zaak

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

blok

1. (sport) blok; in volleybal het verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen

Pools

Uitspraak

• IPA: /blɔk/

Woordafbreking

• blok

Zelfstandig naamwoord

blok monbezield

1. blok; een stuk materiaal
2. (politiek) blok; verzameling gelijksoortig denkende partijen bijv. handelsblok, machtsblok
3. (sport) blok; in volleybal het verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen
4. (scheikunde) blok; een serie van aangrenzende groepen

Afgeleide begrippen

• bloczek m
• blokować
• blokowy

Verwante begrippen

• blokada

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Slowaaks

Woordafbreking

• blok

Zelfstandig naamwoord

blok m

1. (sport) startblok; hulpmiddel dat door bepaalde sporters gebruikt wordt om een snelle start te maken
2. blok; samenvoeging van een verzameling gelijksoortige elementen bijv. huizenblok
3. (scheikunde) blok; een serie van aangrenzende groepen

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Tsjechisch

Uitspraak

• IPA: /blɔk/
• Geluid:  blok    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• blok

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Duitse Block, het Engelse block en het Franse bloc

Zelfstandig naamwoord

blok monbezield

1. notitieblok; een aantekenboekje met afscheurbare blaadjes

   «Vytáhněte si bloky a dělejte si poznámky.»

   Pakken jullie je notitieblokken erbij en maken jullie aantekeningen.

2. blok; een stuk materiaal

   «Na stavbu bylo použito sto betonových bloků.»

   Op de bouwplaats zijn honderd betonblokken gebruikt.

3. (politiek) blok; verzameling gelijksoortig denkende partijen bijv. handelsblok, machtsblok

   «Blok levicových stran v parlamentu zabránil všem pokusům o důchodovou reformu.»

   Het blok van linkse partijen in het parlement verhinderde alle pogingen om het pensioen te hervormen.

4. blokkering, blokkade; obstructie, belemmering, verstopping

   «Na matematiku mám nějaký blok, nedokážu se na to ani soustředit.»

   Bij wiskunde heb ik één of andere obstructie, ik kam me er zelfs niet op concentreren.

5. (scheikunde) blok; een serie van aangrenzende groepen

   «Prvky bloku d se nazývají přechodné kovy.»

   De elementen in het d-blok worden overgangsmetalen genoemd.

6. (informatica) blok; een verzameling statements en declaraties

   «V jazyce Pascal se blok ohraničuje klíčovými slovy begin a end.»

   In de progammeertaal Pascal wordt een blok begrensd met de sleutelwoorden begin en end.

7. (meestal in meervoud) (sport) startblok; hulpmiddel dat door bepaalde sporters gebruikt wordt om een snelle start te maken

   «Běžci zaklekli do bloků a čekají na startovní výstřel.»

   De hardlopers knielen in de startblokken en wachten op het startschot.

8. (sport) blok; in volleybal het verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen
9. blok; samenvoeging van een verzameling gelijksoortige elementen bijv. huizenblok

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	blok	bloky
genitief	bloku	bloků
datief	bloku	blokům
accusatief	blok	bloky
vocatief	bloku	bloky
locatief	bloku	blocích
instrumentalis	blokem	bloky

Gelijkklinkende woorden

• blog monbezield

Synoniemen

1. zápisník monbezield, notes monbezield
2. kus monbezield
3. skupina v
4. zaseknutí o, zneprůchodnění o, znefunkčnění o
5. –
6. –
7. bloky monbezieldonbezield
8. –
9. –

Afgeleide begrippen

dvojblok monbezield bloček monbezield blokáč mbezield blokař mbezield

blokovat imperfectief / perfectief blokový bloky monbezieldmv monoblok monbezield

šestiblok monbezield vnitroblok monbezield trojblok monbezield

Typische woordcombinaties

• blok domů monbezield – huizenblok

Verwante begrippen

blokace v blokáda v blokovací blokování o blokovna v

blokovní bloková v protiblokáda v silentblok monbezield zablokovat perfectief

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

• Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
• Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch / Duits)

Twents

Zelfstandig naamwoord

blok

1. (sport) blok; in volleybal het verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen

West-Vlaams

Zelfstandig naamwoord

blok

1. (scheikunde) blok; een serie van aangrenzende groepen

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Wymysoojs

Uitspraak

• Geluid:  blok    (hulp, bestand)

Zelfstandig naamwoord

blok m

1. (politiek) blok; verzameling gelijksoortig denkende partijen bijv. handelsblok, machtsblok
2. (sport) blok; in volleybal het verhinderen dat de tegenstander de bal hard over het net slaat door op dat punt met gestrekte armen en handen op te springen