Naar inhoud springen

spelen

Uit WikiWoordenboek
  • spe·len
  • In de betekenis van ‘zich vermaken’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1236 [1]
stamtijd
onbepaalde
wijs
verleden
tijd
voltooid
deelwoord
spelen
speelde
gespeeld
zwak -d volledig

spelen

  1. onovergankelijk recreatief en/of ontspannend bezig zijn
    • De kinderen zijn rustig aan het spelen. 
  2. (muziek) muziek maken op een muziekinstrument
     In een begeleidend citaat vertelt Muskee dat ze dixieland speelden op VVD-feestjes voor mensen met een clubsjaal en glazen sherry in de hand - niet leuk, een beetje oubollig. Hij stapte spoedig over naar The Rocking Strings, dat Shadows-achtige rock & roll speelde, compleet met pakjes en pasjes. Ze hadden een heel talentvolle gitarist, Muskees vriend Eelco Gelling.[2]
     Tatertot was helemaal op dreef en had inmiddels geregeld dat Necktie met zijn gitaar kon meedoen met de lokale bluegrassband die in de brouwerij aan het spelen was.[3]
  3. onovergankelijk niet serieus bezig zijn
  4. onovergankelijk ~ met onvoorzichtig/ondoordacht/onbezonnen omgaan met iets kostbaars
    • Hij speelt met zijn leven! 
  5. (seksualiteit) met zichzelf ~ masturberen
  6. overgankelijk, (toneel), (filmkunst) invulling geven aan een rol [3]
  7. het vervullen van een functie
     Waarschijnlijk was het helemaal niet terecht geweest dat hij de twee Duitse schrijvers had vervloekt die om een of andere reden niet samen in het Grand Hotel in Saltsjôbaden wilden verblijven, zodat een van hen, helaas de bolsjewiek en niet de Nobelprijswinnaar, bij hen thuis in Villa Bellevue moest logeren. Wat tot gevolg had dat hij naar huis moest om de gastheer te spelen.[4]
     Buikhuisen kwam eind jaren 70 in opspraak nadat hij had aangekondigd onderzoek te willen doen naar de rol die erfelijkheid speelt bij crimineel gedrag. Buikhuisen was op dat moment werkzaam als hoogleraar criminologie aan de Universiteit van Leiden. Zowel in het maatschappelijk debat als onder zijn collega's kregen zijn onderzoeksvoorstellen felle kritiek.[5]
Iemand die iets verkeerds heeft gedaan, desondanks verdedigen
  • De eerste viool spelen
Het hoogste woord hebben en de baas spelen
  • De vermoorde onschuld spelen
  • Hoog spel spelen
veel of grote risico's nemen
  • Hoog spel spelen
Veel of grote risico's nemen
  • Iemand in de kaart spelen
Iemand onbewust helpen (terwijl dat juist niet de bedoeling is)
  • Luistervinkje spelen
Stiekem een gesprek tussen anderen afluisteren
  • Met vuur spelen
Met gevaarlijke dingen laks omgaan, gevaarlijke dingen doen
  • Mooi weer spelen
Iets mooier voordoen dan het is, vaak om het eigen gezicht te redden (vgl. de schone schijn ophouden)
  • Onder één hoedje spelen
Samen iets oneerlijks doen
  • Op de poot spelen
Bij de kleinste tegenslag flink tekeergaan/razen
  • Open kaart spelen
Eerlijk en openhartig zijn
  • Parten spelen
  • Poot-aan spelen
Hard doorwerken (om op tijd te zijn)
  • Va-banque spelen

despelenmv

  1. meervoud van het zelfstandig naamwoord spel
  • Brood en spelen
Voedsel en vermaak, in het bijzonder opgevat als middelen waarmee een regiem de bevolking rustig houdt
99 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.[6]
  1. "spelen" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. Bronlink geraadpleegd op 11 mei 2025 Weblink bron “Window of my eyes: Harry Muskee en de verloren tijd” (zaterdag 16 januari 2016, 13:44), NOS
  3. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  4. Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
    “Kop in het zand” (2015), Uitgeverij Prometheus op Wikipedia, ISBN 9789044628142
  5. Bronlink geraadpleegd op 11 mei 2025 Weblink bron “Criminoloog Wouter Buikhuisen (91) overleden” (10 mei 2025), NOS
  6. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be