rijden

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  rijden    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈrɛidə(n) / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈrɛɪ̯də(n)/, /ˈræɪ̯də(n)/, /ˈrɛɪ̯.jə(n)/, /ˈræɪ̯.jə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈrɛːdə(n)/, /ˈrɛː.jə(n)/
  • (Limburg): /ˈrɛɪ̯də(n)/

Woordafbreking

• rij·den

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zich voortbewegen in of op een voertuig’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1220

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
rijden /'rɛɪ̯də(n)/	reed /ret/	gereden /ɣə'redə(n)/
klasse 1	volledig

Werkwoord

rijden

1. ergatief zich verplaatsen met behulp van een voertuig

   • Zij reden naar Amsterdam. 

   ▸ Daar zat ik dan, op meer dan drie uur rijden van het dichtstbijzijnde dorp met internet.

2. overgankelijk iemand met een voertuig ergens heen brengen

   • Hij heeft mij naar Amsterdam gereden. 

3. zich voortbewegen op een rijdier (bijv. een paard)

   • Zij reed op een ruin. 

4. het zich rollend verplaatsen van een voertuig

   ▸ Een jaar geleden was hij op een onverharde weg in het bos aan het kamperen toen er ’s nachts een crossmotor recht over zijn tent heen was gereden.

   ▸ Er rijden steeds meer Chinese elektrische auto's op de Europese wegen en dat zullen er in de toekomst niet minder worden. Het afgelopen kwartaal verscheepte China bijna twee keer zo veel auto's naar Europa in vergelijking met een jaar eerder. Dit terwijl de EU afgelopen zomer invoerheffingen op Chinese auto's invoerde om de eigen auto-industrie te beschermen. Hoe weten Chinese automerken toch steeds meer terrein te winnen in Europa?

Hyponiemen

   

aanrijden aardgasrijden achternarijden achteruitrijden afrijden autorijden baantjerijden berijden binnenrijden blokrijden compactrijden daglichtrijden dichtrijden doodrijden doorrijden drankrijden droomrijden erheen rijden figuurrijden filerijden gansrijden grijsrijden hardrijden heenrijden hogeschoolrijden inrijden joyrijden kapotrijden klemrijden kortebaanrijden kunstrijden langsrijden leegrijden lekrijden losrijden meerijden misrijden motorrijden narijden nederrijden nummerplaatrijden omhoogrijden omrijden omverrijden onderrijden oprijden overrijden paardjerijden paardrijden paarrijden platrijden ponyrijden prijsrijden proefrijden quadrijden rallyrijden rekeningrijden ringrijden rondrijden schaatsenrijden schoolrijden schoonrijden slaaprijden sleetjerijden spelerijden spookrijden taxirijden tegemoetrijden terreinrijden terugrijden testrijden tijdrijden uitrijden vastrijden veldrijden verrijden voorbijrijden voorrijden voortrijden vooruitrijden waaierrijden wegrijden wielrijden zwartrijden

Afgeleide begrippen

   

rij-op-rij-afboot rij-op-rij-afschip rijafstand rijangst rijbaan rijbak rijbed rijbereik rijbeurt rijbevoegdheid rijbewijs rijbroek rijclub rijcomfort rijcontract rijcyclus rijdag rijdbaar rijdek rijder rijdier rijding rijdraad rijdster rijeigenschap rijen rijervaring rijexamen rijgedrag rijgenot rijgeschiktheid rijgevaarlijk rijgevoel rijhal rijhelft rijhoogte rijimpressie rijinstructeur rijinstructie rijinstructrice rijkaart rijklaar rijkleding rijkleed rijknecht rijkostuum rijkunst rijkussen rijlaars rijles rijlijn rijmeester rijnagel rijnummer rijontzegging rijopleiding rijpaard rijpad rijpartij rijpedaal rijplaat rijplezier rijproef rijrichting rijrok rijschaal rijschema rijschool rijsimulator rijsnelheid rijspoor rijsport rijstabilisator rijstand rijsteiger rijstijl rijstoel rijstrook rijtaak rijtaks rijtest rijtijd rijtocht rijtoer rijtuig rijvaardigheid rijvak rijverbod rijvereniging rijverkeer rijvlak rijvloer rijweerstand rijweg rijwiel rijwind rijzadel rijzweep

Uitdrukkingen en gezegden

• Een scheve schaats rijden.

verkeerde dingen doen

• Iemand in de wielen rijden.

iemand tegenwerken om te zorgen dat het mis gaat

• Krakende wagens rijden het langst.

nieuw hoeft niet altijd beter te zijn ofwel: mensen die vaak ziek zijn worden vaak toch heel oud

• Men moet een paard de rug niet stuk rijden

men moet niet te veel eisen van een ander

• onder invloed rijden

het besturen van een auto of ander vervoermiddel terwijl men pas geleden alcohol heeft gedronken

∗ De grote strafzaken namen hijzelf en Lars Silbermann natuurlijk voor hun rekening, een juridisch medewerker kon alleen in onbelangrijke zaken pro-deoadvocaat zijn, rijden onder invloed, snelheidsovertredingen, belediging en dat soort dingen.

Vertalingen

    1. zich verplaatsen met behulp van een voertuig   

Duits: fahren (de) Engels: drive (en) Ido: vehar (io) Noors: ake (no), kjøre (no)

Nynorsk: aka (nn), ake (nn), køyre (nn) Oudnoords: líða, reiða, ríða Spaans: conducir (es), dirigir (es), ir en vehículo (es) , Zweeds: köra (sv)

    2. iemand met een voertuig ergens heen brengen   

Duits: fahren (de)

    3. zich voortbewegen op een rijdier (bijv. een paard)   

Duits: reiten (de)

Engels: ride (en)

Werkwoord

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als verleden tijd werkwoord.}

vervoeging van
rijen

rijden

1. meervoud verleden tijd van rijen
   

   • Wij rijden. 
     
   • Jullie rijden. 
     
   • Zij rijden. 

Gangbaarheid

• Het woord rijden staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "rijden" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.