vliegen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  vliegen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvliɣə(n) / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈvli.χə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈvli.ɣə(n)/

Woordafbreking

• vlie·gen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘zich in de lucht voortbewegen’ voor het eerst aangetroffen in 901
• Afkomstig van het Middelnederlandse vlieghen, verwant met het Oudnederfrankische fliugon, Middelnederduitse vlēgen, Oudhoogduitse fliogan, Oudengelse fleōgan.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
vliegen	vloog	gevlogen
klasse 2	volledig

Werkwoord

vliegen

1. inergatief zich door de lucht voortbewegen
2. inergatief zich door de lucht voortbewegen met behulp van een vliegtuig

   • Hoe vaak per jaar vliegt u naar het buitenland? 

   ▸ Mijn vrouw houdt niet van vliegen waardoor zij dertig jaar geleden de bewuste keuze heeft gemaakt dat nooit meer te doen.

3. heel snel en gehaast voortbewegen

   ▸ Maar Duitsland spaarde hen en liet hen ongestoord naar hun eiland vliegen om hun wonden te likken.

   ▸ Toen zij weer bij het paleis kwamen, vlogen alle Pieten naar buiten en riepen: `Hebben jullie de toverdrank?'

   ▸ De wildste scenario’s vlogen door mijn hoofd.

4. snel gaan; snel bewegen

   ▸ Ziet ze nu een grijns op zijn gezicht, of is het een grimas? Of misschien allebei? De gedachte gaat verloren in het geraas in haar hoofd en haar handen vliegen naar haar ogen.

   ▸ De grappen vliegen in hoog tempo over tafel, en ook al heb ik eigenlijk geen zin om te luisteren, toch schiet ik af en toe spontaan in de lach.

Hyponiemen

   

aanvliegen afvliegen bevliegen binnenvliegen buitenvliegen deltavliegen doorvliegen erin vliegen formatievliegen invliegen kunstvliegen laagvliegen langsvliegen losvliegen meevliegen modelvliegen motorvliegen nachtvliegen navliegen omhoogvliegen omvliegen ontvliegen openvliegen opvliegen overvliegen rondvliegen rugvliegen skivliegen sleepvliegen sproeivliegen spuitvliegen stuntvliegen terugvliegen toevliegen uitvliegen vervliegen voorbijvliegen voortvliegen vooruitvliegen wegvliegen zeilvliegen zweefvliegen

Afgeleide begrippen

   

vliegactiviteit vliegafstand vliegangst vliegas vliegbaan vliegbasis vliegbedrijf vliegbeeld vliegbelasting vliegbereik vliegbeweging vliegbij vliegbiljet vliegboot vliegbrevet vliegclub vliegconsument vliegcrash vliegcruise vliegdek vliegdemonstratie vliegden vliegdienst vliegdiscounter vliegeigenschappen vliegeiland vliegervaring vliegfeest vliegfiets vlieggat vlieggedrag vlieggewicht vlieghaven vlieghelm vlieghoogte vlieghoorn vlieghuid vlieghuis vliegincident vlieginstructeur vlieginstructrice vliegkamp vliegkosten vliegkunst vlieglawaai vlieglengte vliegles vliegmaatschappij vliegmachine vliegmarkt vliegmijl vliegmobiel vliegnet vliegoefening vliegongeluk vliegopening vliegopleiding vliegpassagier vliegplan vliegprobleem vliegramp vliegreis vliegrestrictie vliegroest vliegroute vliegschaamte vliegschema vliegschool vliegshow vliegsimulator vliegsnelheid vliegsport vliegstoel vliegstrip vliegtaks vliegtarief vliegtaxi vliegtechniek vliegterrein vliegticket vliegtijd vliegtocht vliegtoestel vliegtrombose vliegtuig vlieguur vliegvaardigheid vliegvakantie vliegveiligheid vliegveld vliegverbinding vliegverbod vliegvergunning vliegverkeer vliegvermogen vliegvissen vliegvuur vliegwedstrijd vliegweer vliegwerk vliegwezen vliegwiel vliegzalf

Uitdrukkingen en gezegden

• in de lucht vliegen

exploderen

• vliegende start

bij een race met tijdmeting: de tijd en afstand van het op gang komen tellen niet mee

• vliegende start

figuurlijk: snel op gang komen

• ik zie ze vliegen

figuurlijk: ik heb grote honger

Vertalingen

    1. zich door de lucht voortbewegen   

Afrikaans: vlieg (af) Catalaans: volar (ca) Chinees: 驾驶飞机 (zh) Duits: fliegen (de) Engels: fly (en) Frans: voler (fr) Italiaans: volare (it) Japans: 飛ぶ (ja) Latijn: volare (la) Nahuatl: patlāni (nah)

Occitaans: volar (oc) Oudnederlands: fliugon Perzisch: پرواز کردن (fa) Pools: latać (pl) Portugees: voar (pt) Russisch: (про)летать (ru) Spaans: volar (es) Turks: uçmak (tr) Zweeds: flyga (sv)

Zelfstandig naamwoord

de vliegen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord vlieg
2. meervoudsvorm als officiële benaming (tweevleugeligen) Brachycera  een onderorde van de tweevleugeligen (Diptera). De onderorde omvat zo'n 120 families. De meest bekende vlieg is de huisvlieg, een lid van de familie echte vliegen (Muscidae)

   ▸ Tegen de plinten lagen dode vliegen op hun rug.

   ▸ De zon prikt door haar mutsje heen, het paard slaat met zijn staart vliegen in haar richting.

Hyperoniemen

• [2] tweevleugeligen, insecten, zespotigen, geleedpotigen, dieren

Hyponiemen (in taxonomische zin)

• [2] afvalvliegen, bijenluizen, blaaskopvliegen, bloemvliegen, bochelvliegen, boomschorsvliegen, boorvliegen, bromvliegen, dambordvliegen, dansvliegen, dazen, drekvliegen, echte vliegen, fruitvliegen, halmvliegen, horzels, houtvliegen, luisvliegen, miljoenpootvliegen, mineervliegen, oevervliegen, pissebedvliegen, prachtvliegen, roofvliegen, slakkendoders, sluipvliegen, snavelvliegen, venstervliegen, viltvliegen, wapenvliegen, wolzwevers, wortelvliegen
• [2] alpenbijvlieg, beek-bronzweefvlieg, behaarde wespvlieg, bergbijvlieg, bergfopwesp, berglangsprietplatbek, bergplatvoetje, berookte bladloper, bij-woudzwever, bijlsprietje, bijmallota, blauw doflijfje, blauw gitje, blinde bij, bloedrode bladloper, bloembladloper, bokserwaterzweefvlieg, bokspootplatbek, bolle fopwesp, bontzweefvlieg, boogkommazweefvlieg, bosbandzweefvlieg, bosbijvlieg, bosfluweelzweefvlieg, bosgitje, bosglimmer, bosknikspriet, brandingsvlieg, brede bandzweefvlieg, brede langsprietplatbek, breedband-korsetzweefvlieg, breedkop-bandzweefvlieg, breedkopdoflijfje, bretel-wimperzweefvlieg, broekbijvlieg, broekbosbreedvoet, bruin gitje, citroenpendelvlieg, daslookgitje, dennendidea, dennenglanszweefvlieg, dennenroetneusje, dennensapzweefvlieg, dennenspitsbek, dikdijbastvlieg, dofbuikgitje, donker doflijfje, donker elfje, donkere fopwesp, donkere glanszweefvlieg, donkere kommazweefvlieg, donkere korsetzweefvlieg, donkere langlijf, donkere melkzweefvlieg, donkere platbek, donkere veenzweefvlieg, donkere wespvlieg, donkere wimperzweefvlieg, donkerhaarplatbek, donkerklauwzandgitje, doodskopzweefvlieg, doorzichtig-gele melkzweefvlieg, driehoekselfje, duinbollenzweefvlieg, duinheidedwerg, duister schaduwplatvoetje, duistere bollenzweefvlieg, echte wespvlieg, eikenspitsbek, enkele-bandzweefvlieg, fijngestippelde platbek, fluwelen gitje, Friese bijvlieg, gedeukte sapzweefvlieg, geel platvoetje, geelbandkrieltje, geelbandwimperzweefvlieg, geelborstel-bandzweefvlieg, geelbuikplatbek, geelpootgitje, geelsnoet-wimperzweefvlieg, gele glanszweefvlieg, gele halvemaanzweefvlieg, gele heidedwerg, gele kommazweefvlieg, gele myolepta, gele reus, gele veenzweefvlieg, gespoorde platbek, gestreepte molmzweefvlieg, gevlekt kalkkrieltje, gevlekt roetneusje, gevlekte bollenzweefvlieg, gevlekte gouden bladloper, gevlekte molmzweefvlieg, gewone bollenzweefvlieg, gewone bronzweefvlieg, gewone citroenzweefvlieg, gewone driehoekszweefvlieg, gewone fluweelzweefvlieg, gewone grashalmdansvlieg, gewone kopermantel, gewone korsetzweefvlieg, gewone langsprietplatbek, gewone pendelvlieg, gewone rode bladloper, gewone snuitvlieg, gewone wimperzweefvlieg, gewoon glimlijfje, gewoon krieltje, gewoon platvoetje, gewoon schaduwplatvoetje, glimmend roetneusje, glimmende platbek, golvende kommazweefvlieg, gouden glanszweefvlieg, graslanglijf, grasvliegen, grijsvlekbreedvoet, grijze honingzwambreedvoet, groen doflijfje, groene didea, grofgestippelde platbek, groot gevlekt roetneusje, grootoog-bollenzweefvlieg, grootsprietgitje, grootsprietmolmzweefvlieg, grootvlekplatbek, grote bollenzweefvlieg, grote bronzweefvlieg, grote fopblaaskop, grote gevlekte langlijf, grote gouden bladloper, grote grijze bladloper, grote kommazweefvlieg, grote langlijf, grote langsprietplatbek, grote Limburgse glimmer, grote narcisvlieg, grote rode bladloper, grote sapzweefvlieg, haantjesbandzweefvlieg, heenzweefvlieg, heidefopwesp, heidegitje, heidelanglijf, hommelbijvlieg, hommelmallota, hommelreus, hommelwoudzwever, hoogveenlanglijf, iepenschaduwplatvoetje, ingesnoerde waterzweefvlieg, juweelzweefvlieg, kaal doflijfje, kale fopwesp, kale sapzweefvlieg, kale wespvlieg, kalkbollenzweefvlieg, kalkknikspriet, kegelbijvlieg, kegelnarcisvlieg, kervelgitje, kleine bandzweefvlieg, kleine bijvlieg, kleine bronzweefvlieg, kleine elfenbankjesbreedvoet, kleine fopblaaskop, kleine gevlekte langlijf, kleine grijze bladloper, kleine kamervlieg, kleine langlijf, kleine narcisvlieg, kleine rode bladloper, kleine rooddij-bladloper, kleine woudzwever, kleinvlekplatbek, klitgitje, knobbelbollenzweefvlieg, knobbeldijplatbek, knobbellangsprietplatbek, knotszweefvlieg, kommawimperzweefvlieg, korte bladloper, korte platbek, korte-snuitvlieg, kortlijfplatbek, kortspriet-korsetzweefvlieg, kruiskruidgitje, krulhaarplatvoetje, kustbijvlieg, kustgitje, kustplatvoetje, kustvlekoog, laat hoefbladgitje, langpootvliegen, Lena's wimperzweefvlieg, lichtklauwzandgitje, Limburgs bosgitje, Limburgs platvoetje, Limburgse korsetzweefvlieg, Limburgse langsprietplatbek, loofhoutsapzweefvlieg, melkelfje, menuetzweefvlieg, mestvliegen, micaplatvoetje, mierenwolzwever, moerasgitje, moerasglimlijfje, moerasgrashalmdansvlieg, moerasknikspriet, moeraspendelvlieg, moerasplatvoetje, moeraszweefvlieg, moesdistelgitje, nagelkruidgitje, nazomergitje, noordse kommazweefvlieg, noordse pendelvlieg, normale fopblaaskop, onderbroken-bandzweefvlieg, ongeschoren gitje, onvoorspelbare bijvlieg, oogkopvliegen, oostelijke grashalmdansvlieg, oostelijke sapzweefvlieg, oosterse langlijf, oranje zilvervlekbreedvoet, paddenstoelgitje, parasolzwambreedvoet, peksteelbreedvoet, piemelkrieltje, pionierplatbek, platte zweefvlieg, pluimwoudzwever, populierenwoudzwever, primulagitje, puntbijvlieg, pyjamazweefvlieg, rechte waterzweefvlieg, ringpootroetneusje, rode honingzwambreedvoet, rode snuitvlieg, rood kalkkrieltje, roodbruine sapzweefvlieg, roodkapje, roodpootbijvlieg, roodpuntbladloper, roodsprietkopermantel, Saksische fopwesp, scheefvlek-korsetzweefvlieg, scheefvlekplatvoetje, slank gitje, slank platvoetje, slanke driehoekszweefvlieg, slanke platbek, slankpootvliegen, snavelzeggeplatvoetje, snuitbijvlieg, snuitplatvoetje, snuitwaterzweefvlieg, spiegelelfje, spillebeenvliegen, spinvliegen, spits elfje, sprinkhaanvlieg, stadsreus, stipfopwesp, stippelelfje, stomp elfje, streepcitroenzweefvlieg, streepfopwesp, tengere korsetzweefvlieg, terrasjeskommazweefvlieg, tonderzwambreedvoetvlieg, toortsgitje, trapeziumgitje, trilvlieg, truffelgitje, tseetseevlieg, tuingitje, tweekleurig gitje, variabel elfje, variabele fopwesp, variabele kommazweefvlieg, veelvlek-korsetzweefvlieg, veenbijvlieg, veenfluweelzweefvlieg, veenglimmer, veenplatvoetje, veranderlijke kommazweefvlieg, verborgen platbek, verborgen sapzweefvlieg, verdwenen heidedwerg, vermiljoenzweefvlieg, vetplantgitje, vliegende speld, vliegerplatbek, vosrood gitje, vroeg elfje, vroege glimmer, vroegste gitje, wappervliegen, waterdazen, weegbreegitje, weidedoflijfje, weidevlekoog, wespenbastvlieg, wespreus, wiervliegen, wilgenelfje, wilgengitje, wilgenplatbek, wilgenplatvoetje, wimpercitroenzweefvlieg, wimperzomerelfje, wipneusgitje, withaarmelkzweefvlieg, witte halvemaanzweefvlieg, witte reus, wollig gitje, woudplatvoetje, wratjesplatbek, zandlanglijf, zilte langlijf, zilveren krieltje, zilverkopgitje, zoenwaterzweefvlieg, zomerelfje, zomers doflijfje, zomerse glimmer, zorroplatvoetje, zuidelijk weidegitje, zuidelijke bandzweefvlieg, zuidelijke halvemaanzweefvlieg, zwartbek-bandzweefvlieg, zwartborstel-bandzweefvlieg, zwarte champignonbreedvoet, zwarte hertenzwambreedvoet, zwarte myolepta, zwarthaar-bandzweefvlieg, zwarthaarmelkzweefvlieg, zwartpootgitje, zwartpootroetneusje, zwartspriet-bandzweefvlieg, zwartsprietwimperzweefvlieg

Verwante begrippen

• beeksteenvliegen, borstelsteenvliegen, breedvoetvliegen, bruine gaasvliegen, dwerggaasvliegen, elzenvliegen, gaasvliegen, gewone eendagsvliegen, groene steenvliegen, hangvliegen, kameelhalsvliegen, naaldsteenvliegen, schorpioenvliegen, sponsvliegen, steenvliegen, vleesvliegen, vroege steenvliegen, watergaasvliegen, witte vliegen, zandvliegen, zomereendagsvliegen, zwarte vliegen, zweefvliegen
• afvalvlieg, beeksteenvlieg, bessenbandzweefvlieg, blaaskopvlieg, bleke gaasvlieg, bloemvlieg, bochelvlieg, boorvlieg, borstelsteenvlieg, breedvoetvlieg, bromvlieg, bruinrode gaasvlieg, dambordvlieg, dansvlieg, dennengaasvlieg, drekvlieg, Duitse schorpioenvlieg, dwerggaasvlieg, elzenvlieg, franjegaasvlieg, fruitvlieg, gaasvlieg, geelkopgaasvlieg, gele gaasvlieg, gespoorde rouwvlieg, gestreepte gaasvlieg, gevlekte gaasvlieg, gewone gaasvlieg, gewone schorpioenvlieg, grasvlieg, groenbuikgaasvlieg, groene eendagsvlieg, groene gaasvlieg, halmvlieg, hangvlieg, houtvlieg, kameelhalsvlieg, kaswittevlieg, kleine rouwvlieg, kommagaasvlieg, koolwittevlieg, koortsvlieg, kortsprietrouwvlieg, langpootvlieg, late zwartpootrouwvlieg, luisvlieg, maartse vlieg, mestvlieg, miljoenpootvlieg, mineervlieg, naaldsteenvlieg, negendoornige wintersteenvlieg, oevervlieg, oogkopvlieg, pissebedvlieg, prachtvlieg, roofvlieg, schorpioenvlieg, sierlijke gaasvlieg, slanke gaasvlieg, slankpootvlieg, sluipvlieg, snavelvlieg, Spaanse vlieg, spillebeenvlieg, spinvlieg, sponsgaasvlieg, sponsvlieg, steenvlieg, tabakswittevlieg, tiprouwvlieg, viltvlieg, vleesvlieg, vroege rouwvlieg, wapenvlieg, wappervlieg, watergaasvlieg, weideschorpioenvlieg, wiervlieg, witstreepgaasvlieg, zandgaasvlieg, zandvlieg, zomereendagsvlieg, zwartbuikgaasvlieg, zwartstreepgaasvlieg, zweefvlieg

Afgeleide begrippen

• bleke vliegendoder, Boultons vliegenvanger, gewone vliegendoder

Uitdrukkingen en gezegden

• we zij hier niet om vliegen te vangen

we zijn hier om te werken niet om onze tijd te verdoen met onnutte zaken

Gangbaarheid

• Het woord vliegen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vliegen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.