koning

Uit WikiWoordenboek

Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Nederlands

Uitspraak

Geluid: koning (hulp, bestand)
IPA: / ˈkonɪŋ / (2 lettergrepen)
- (Noord-Nederland): /ˈkonɪŋ/, /ˈkoʊ̯nɪŋ/
- (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈkoːnɪŋ/

Woordafbreking

ko·ning

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘regerend vorst’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 ^[1]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	koning	koningen
verkleinwoord	koninkje	koninkjes

Zelfstandig naamwoord

koning m

(regering)(adel) het mannelijk hoofd van een koninkrijk
- Op 21 juli 2013 legde Filip de eed af als koning der Belgen.
▸ Was hun koning, Willem de Veroveraar, niet tijdens een geweldige storm, dankzij de heilige Nicolaas, veilig van Normandië naar Engeland gevaren? Want Nicolaas was in staat de wind en de onstuimige kracht der golven te doen bedaren!^[2]
een speelkaart waarvan de waarde meestal tussen die van de vrouw en de aas ligt
(schaak) het stuk dat, wanneer het verslagen wordt, tot direct verlies leidt
iemand die met koningschieten de laatste van de boom schiet

Synoniemen

(kaartspel) heer

Hyperoniemen

heerser, regeerder, vorst (1)

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Verwante begrippen

koningin, koninkrijk

Spreekwoorden

[1] eet ontbijt als een koning, lunch als een prins en dineer als een arme
[1] ontbijt als een koning, lunch als een edelman en dineer als een bedelaar
De klant is koning.

Men probeert altijd zo goed mogelijk aan de wensen van de klant te voldoen

De koning te rijk zijn

Het heel goed hebben/heel blij zijn

In het land der blinden is eenoog koning.

Iemand met geringe kennis of maar weinig vaardigheden, munt toch uit in een gezelschap van personen die nog minder weten of nog minder vaardigheid hebben

Leven als een koning

Veel geld uitgeven

Vertalingen

1. het mannelijk hoofd van een koninkrijk

Afrikaans: koning ^(af)
Akkadisch: šar
Angelsaksisch: cyning ^(ang) m
Arabisch: مَلِكٌ ^(ar) (malik)
Bretons: roue ^(br) m
Catalaans: rei ^(ca) m
Chinees: 国王 ^(zh)
Duits: König ^(de) m
Engels: king ^(en)
Esperanto: reĝo ^(eo)
Fins: kuningas ^(fi)
Frans: roi ^(fr) m
Galicisch: rei ^(gl)
Grieks: βασιλιάς ^(el) (vassiliás)
Hawaïaans: Ali'i
Hebreeuws: מלך ^(he) m
Hongaars: király ^(hu)
Indonesisch: raja ^(id)
Interlingua: rege ^(ia)
Italiaans: re ^(it) m
Japans: 国王 ^(ja) (こくおう, kokuō), 王様 ^(ja) (おうさま, ōsama), 王 ^(ja) (おう)

Koreaans: 임금 ^(ko) (imgeum), 왕 ^(ko) [王] (wang)
Latijn: rex ^(la) m
Litouws: karalius ^(lt) m
Mantsjoe: (wang)
Middelnederlands: coninc
Noors: konge ^(no)
Perzisch: شاه ^(fa), پادِشاه ^(fa)
Pools: król ^(pl) m
Portugees: rei ^(pt) m
Roemeens: rege ^(ro)
Russisch: король ^(ru)
Sloveens: kralj ^(sl) m
Slowaaks: kráľ ^(sk) m
Spaans: rey ^(es) m
Tsjechisch: král ^(cs) m
Turks: kral ^(tr)
Vietnamees: Vua ^(vi), Vương ^(vi) [王]
Volapük: reg ^(vo), hireg ^(vo)
Welsh: brenin ^(cy)
Xhosa: ukumkani
Zweeds: kung ^(sv) g

2. speelkaart waarvan de waarde meestal tussen die van de vrouw en de aas ligt

Engels: king ^(en)
Pools: król ^(pl) m

Turks: papaz ^(tr)

3. het stuk dat, wanneer het verslagen wordt, tot direct verlies leidt

Turks: şah ^(tr)

Gangbaarheid

Het woord koning staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "koning" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[3]

Meer informatie

Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "koning" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Marijke van Raephorst “Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten” (1973), Lemniscaat , p. 10
↑ Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be

Afrikaans

Uitspraak

geluid

Woordafbreking

ko·ning

Zelfstandig naamwoord

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	koning	konings

koning

Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=koning&oldid=4514913"