slot

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  slot    (hulp, bestand)
• IPA: / slɔt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• slot

Woordherkomst en -opbouw

• [A] erfwoord via Middelnederlands van Oudnederlands slot
  • [1] in de betekenis ‘grendel, begrenzing’ aangetroffen vanaf de 10e eeuw
  • [2] in de betekenis van ‘kasteel’ aangetroffen vanaf 1270-1290
  • [3] in de betekenis van ‘besluit, einde’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1401-1450
• [B] van Engels slot
  • [2] (verkorting) van slotmachine

[A]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	slot	sloten
verkleinwoord	slotje	slotjes

Zelfstandig naamwoord

[A] het slot o

1. (techniek) mechanisme of elektronisch(-mechanische) hulpmiddel waarmee in combinatie met een sleutel of ander mechanisch hulpmiddel, of een cijfercode, een vingerafdruk of ander biometrische eigenschap een object met bijvoorbeeld een deur of een raam kan worden afgesloten

   ▸ En ja.... sta me toe'Hij maakte het pakje open en legde het sieraad snel om de hals van Christa, deed het slotje dicht en zette een paar passen naar achteren.

   ▸ Maar ons appartement is niet gemaakt voor een gezin, alle ruimtes staan met elkaar in open verbinding, en negen van de tien keer geef ik mezelf weg met een krakende traptrede, het geluid van de sleutel in het slot.

   ▸ Maar ons appartement is niet gemaakt voor een gezin, alle ruimtes staan met elkaar in open verbinding, en negen van de tien keer geef ik mezelf weg met een krakende traptrede, het geluid van de sleutel in het slot.

2. (bouwkunde) een middeleeuwse versterkte woning, ook wel kasteel of burcht genoemd
3. einde

Synoniemen

• [2] kasteel, burcht

Hyponiemen

   

akkermaalslot alcoholslot ankerslot beugelslot cijferslot cilinderslot combinatieslot dagslot deurslot fietsslot geweerslot grendelslot hangslot harpoenslot insteekslot jachtslot kabelslot kastslot kettingslot kinderslot klavierslot klokslot letterslot lipsslot nachtslot nummerslot oplegslot pijpslot pincodeslot ringslot rolslot schroefslot schuifslot spookslot springslot stamslot stuurslot tenslotte tijdslot trekslot valslot vuursteenslot waterslot yaleslot

Afgeleide begrippen

   

Slotfeest slotakkoord slotakte slotbalans slotbedrijf slotcadens slotcommuniqué slotconcert slotconclusie slotconference slotdag slotdicht slotdividend slotetappe slotfase slotfeest slotgebed slotgracht slothout slotkapel slotklooster slotkoers slotnotering slotontdooier slotprotocol slotrede slotrit slotscène slotschroef slotsom slotsparing slotsteen slotstemming slotstuk slottoon slotverklaring slotvoogd slotvraag slotwerk slotwoord slotzang slotzin slotzitting slotzuster Zweeds slot

Verwante begrippen

• [1] cilinder, dagschoot, doornmaat, nachtschoot, schoot, sleutel, spang, sleutelgat, sluiting, sluitkast, sluitkom, veiligheidsschoot
• [3] afloop, eind, end

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] achter slot en grendel
  goed en stevig opgesloten (van gedetineerden)
• [1] op slot gaan
  niet meer kunnen bewegen

•  Door de spanning van de afgelopen week was mijn lijf op slot gegaan en ik hoopte dat hij mij weer kon laten ontspannen.  

• per slot van rekening

uiteindelijk

1. ▸ Maar buitenechtelijke lust hoeft zich natuurlijk niet per se op een vreemdeling te richten, want per slot van rekening kan men zich ook amoureus inlaten met voormalige geliefden (dat noemen we dan 'oudgaan') of op lieden die dichtbij staan ('nabijgaan').

Overerving en ontlening

• [1] Indonesisch: selot

Vertalingen

    1. mechanisme waarmee in combinatie met bijvoorbeeld een sleutel een deur of een raam kan worden afgesloten   

Arabisch: قفل (ar) m Bosnisch: brava (bs) v Bulgaars: ключалка (bg) v, брава (bg) v Catalaans: cadenat (ca) m Chinees: 鎻 (zh) (suǒ) Duits: Schloss (de) o Engels: lock (en) Esperanto: seruro (eo), fermilo (eo) Fins: lukko (fi) Frans: serrure (fr) v Gujarati: તાળું (gu) o Hindi: ताला (hi) m (tālā) Hongaars: zár (hu), lakat (hu) Indonesisch: selot (id) Italiaans: lucchetto (it) m, serratura (it) v, chiavistello (it) m Japans: 錠 (ja) (jō)

Koreaans: 자물쇠 (ko) Macedonisch: брава (mk) v Marathi: कुलूप (mr) Perzisch: قفل (fa), قفل (fa) (qofl) Pools: zamek (pl) m Portugees: fechadura (pt) v Schots-Gaelisch: glas (gd) v Servisch: Cyrillisch: брава (sr) v Westers: brava (sr) v Sloveens: ključavnica (sl) v Spaans: cerradura (es) v, cierre (es) m Telugu: తాళము (te) (tALamu) Urdu: تالا (ur) m Vietnamees: khóa (vi), ổ khóa (vi) Zweeds: lås (sv) o

    2. een middeleeuwse versterkte woning   

Bulgaars: замък (bg) m, затвор (bg) m Deens: slot (da) Duits: Schloss (de) o, Kastell (de) o Engels: castle (en) o, palace (en) Frans: château (fr) m Ido: kastelo (io) Italiaans: castello (it) m Noors: slott (no) o Nynorsk: slott (nn) o

Pools: zamek (pl) m Portugees: castelo (pt) Roemeens: castel (ro) o Russisch: замок (ru) m, запор (ru) m, затвор (ru) m Slowaaks: zámok (sk) Spaans: castillo (es) m Tsjechisch: zámek (cs) m Waals: tchestea (wa) Zweeds: slott (sv) o

    3. einde   

Bulgaars: заключение (bg) o, край (bg) m Pools: koniec (pl) m

[B]	enkelvoud	meervoud
naamwoord	slot	slots
verkleinwoord	slotje	slotjes

Zelfstandig naamwoord

[B] het slot o

1. langwerpige dunne opening (bijvoorbeeld in een computer waarin een uitbreidingskaart kan worden bevestigd)
2. vastgesteld tijdsinterval voor een activiteit
3. (luchtvaart) periode waarin een vliegtuig op een bepaalde luchthaven mag opstijgen of landen

Synoniemen

• [1] sleuf

[B] de slot m

1. machine waarmee je na betaling door inworp van een muntje in een gleuf een kansspel voor een prijs kan spelen

Synoniemen

• gokkast

Gangbaarheid

• Het woord slot staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "slot" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• Geluid:  slot (VS)    (hulp, bestand)

enkelvoud	meervoud
slot	slots

Zelfstandig naamwoord

slot

1. gleuf, groef, spleet, sleuf, uitsparing
2. geul
3. tijdsinterval
4. gokautomaat, gokkast
5. hertenspoor
6. (vulgair) vagina

Synoniemen

• [4] slot machine

Werkwoord

slot

1. inergatief in een uitsparing passen
2. overgankelijk een uitsparing maken in
3. overgankelijk achtervolgen
4. overgankelijk inplannen, inlassen [1]