hol

vervoeging van
	hollen

Niet te verwarren met: hohl, hole, hòl, hól

Nederlands

Uitspraak

Geluid: hol (hulp, bestand)
IPA: / hɔl / (1 lettergreep)

Woordafbreking

hol

Woordherkomst en -opbouw

bn in de betekenis van ‘leeg’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 918 ^[1]
zn in de betekenis van ‘grot’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240 ^[1]
zn in de betekenis van ‘rennen’: uit het Middelnederlands ^[2]

Bijvoeglijk naamwoord

hol

zonder inhoud, zonder betekenis, leeg
▸ Het is belangrijk om dit soort dingen bespreekbaar te maken, anders blijven de wijze woorden van Kahlil Gibran beperkt tot holle speeches tijdens de huwelijksvoltrekking.^[3]
wat een lege ruimte of voorwerp in zich heeft
▸ Als ze ermee schudt, vermoedt ze dat het hol is.^[4]
alsof het uit een lege ruimte komt, niet vol van klank
naar binnen of naar beneden gebogen
▸ Haar ogen zijn hol van vermoeidheid, maar er brandt nog vuur in haar irissen.^[4]
met hoge golfslag

Antoniemen

bol

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: holle woorden, een holle blik
[2]: een holle boom
[3]: holle klanken
[4]: holle wangen, holle ogen, een holle weg
[5]: een holle zee

Hyponiemen

bolhol, bothol, dubbelhol, plathol

Afgeleide begrippen

Vertalingen

1. zonder inhoud, zonder betekenis, leeg

Duits: hohl ^(de)
Engels: hollow ^(en)

Noors: hol ^(no)
Nynorsk: hol ⁽ⁿⁿ⁾

Bijwoord

hol

verdiept, concaaf
met een lage klank
▸ Haar stem klinkt hol en verdwaasd.^[5]

Vertalingen

1. verdiept, concaaf

Duits: hohl ^(de)

Engels: hollowly ^(en), concavely ^(en)

Zelfstandig naamwoord

het hol o

(geologie) grot, spelonk
▸ `Sinterklaas,' zei het nieuwe Pietje, 'in een hol, hoog in de bergen, woont een heks die toverdranken maakt. Zal ik u de weg wijzen?'^[6]
(dierkunde) ondergrondse woonruimte of schuilplaats van bepaalde diersoorten
- Het hol van een das wordt een dassenburcht genoemd.
(pejoratief)primitieve verblijfsruimte
▸ Ik zag ook toen pas dat ik altijd nieznve kleren droeg die we kochten in een modern warenhuis in Sarajevo, terwijl Milan het moest doen met de afgedragen plunje van een neef En ik zag ook dat wij in januari op wintersport gingen, terwijl Milan achterbleef in dat vochtige hol van zijn oma.^[7]

▸ Ik zou zelf in dit hol blijven slapen.^[8]

Uitdrukkingen en gezegden

het hol van de leeuw

de gevaarlijkste plaats

∗ Dat ik daar durfde te zijn, me in het hol van de leeuw zou wagen, bijna zestig jaar later.^[9]

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Vertalingen

1. grot, spelonk

Baskisch: koba ^(eu), kobazulo ^(eu), harpe ^(eu)
Bulgaars: пещера ^(bg)
Deens: hule ^(da)
Duits: Höhle ^(de), v; Grotte ^(de), v
Engels: cave ^(en)
Estisch: koobas ^(et)
Fins: luola ^(fi)
Frans: grotte ^(fr), v; caverne ^(fr), v
Grieks: σπήλαιο ^(el)
Hongaars: barlang ^(hu)
Italiaans: caverna ^(it)
Koerdisch: zang ^(ku)

Noors: hule ^(no), m/v; grotte ^(no), m/v
Nynorsk: hole ⁽ⁿⁿ⁾, m/v; grotte ⁽ⁿⁿ⁾, v
Papiaments: hòl
Pools: jaskinia ^(pl)
Portugees: gruta ^(pt)
Russisch: пещера ^(ru)
Sloveens: jama ^(sl)
Slowaaks: jaskyňa ^(sk)
Spaans: cueva ^(es), v
Tsjechisch: jeskyně ^(cs)
Zweeds: håla ^(sv)

2. ondergrondse woning of schuilplaats van een dier

Duits: Bau ^(de) m, Höhle ^(de) v
Engels: den ^(en)

Noors: hi ^(no), m/v; hule ^(no), m/v
Nynorsk: hi ⁽ⁿⁿ⁾, v; hole ⁽ⁿⁿ⁾, v

Werkwoord

hol

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van hollen
- Ik hol.
gebiedende wijs van hollen
- Hol!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van hollen
- Hol je?
▸ ' Lot Ik hol een smal paadje de heuvel af op zoek naar Bibi wanneer ik haar vredig in het bronwater zie dobberen.^[10]

▸ ' Lot Ik hol een smal paadje de heuvel af op zoek naar Bibi wanneer ik haar vredig in het bronwater zie dobberen.^[10]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	hol	-
verkleinwoord	holletje	-

Zelfstandig naamwoord

de hol m

onbeheerst rennen van een mens of dier

Hyperoniemen

gehol

Uitdrukkingen en gezegden

op hol slaan
onbeheerst wegrennen
op een holletje
gehaast
het hoofd op hol laten brengen

je laten opwinden door iets of iemand

∗ In Afrika is er een hele industrie uit ontstaan: oude vrouwen die zich het hoofd op hol laten brengen door jonge zwarte mannen die hen vervolgens financieel leegtrekken.^[11]

∗ Ook ik heb moeite mijn hoofd niet op hol te laten slaan.^[11]