halen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  halen    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈɦalə(n)/

Woordafbreking

• ha·len

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘(bij zich) brengen, bemachtigen’ voor het eerst aangetroffen in 1265

afkomstig van: Middelnederlands: halen Oudnederlands: halon Germaans: *halōnan

Verwant in Germaans: Engels: hale, Duits: holen, (Oudhoogduits, Oudsaksisch: halon), Fries: helje (Oudfries: halia)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
halen	haalde	gehaald
zwak -d	volledig

Werkwoord

halen

1. overgankelijk ergens heengaan met als doel om iets of iemand mee terug te brengen

   • Hij is even vrienden van het station aan het halen. 

Hyponiemen

   

aanhalen achterhalen achteromhalen ademhalen afhalen bakzeilhalen behalen bijeenhalen bijhalen binnenhalen bovenhalen doorhalen herhalen hooghalen Houthalen inhalen kielhalen laaghalen leeghalen neerhalen omhalen omhooghalen omlaaghalen omverhalen onderhalen onderuithalen onthalen openhalen ophalen overhalen overhoophalen rondhalen samenhalen terughalen toehalen uithalen verhalen voorhalen waterhalen weghalen

Afgeleide begrippen

   

gehaal haalbaar haalbier haalbij haalboom haalgolf haalketting haalmes haalsteen haalweide haler herhaling

Overerving en ontlening

• Frans: haler, Spaans: halar, Portugees: alar.

Uitdrukkingen en gezegden

   

Aan de haal gaan ergens mee vandoor gaan Bakzeil halen moeten toegeven Dat haal je de koekoek. dat zal wel waar zijn De kastanjes voor iemand uit het vuur halen Iemand anders het gevaarlijke werk laten doen De luizenkam erdoor halen. Ongewenste zaken verwijderen. Door een ringetje halen (kunnen) er goed verzorgd uit zien Een boterbriefje halen Een streep door de rekening halen de schuld van iemand kwijtschelden en het er niet meer over hebben Een wit voetje halen Het ene woord haalt het andere uit. als de ene persoon een grote mond opzet, krijgt die dat van de ander terug Het paard van Troje binnen halen Ongemerkt de vijand binnen halen Iemand door de mangel halen iemand lang en streng ondervragen Iemand door de mosterd halen op duidelijke wijze te horen krijgen wat iemand fout gedaan heeft Iemand het bloed onder de nagels vandaan halen schuldeisers die iemand het bedrag tot op de laatste cent laten betalen ofwel: iemand verschrikkelijk irriteren Iemand het vel over de oren halen iemand te veel laten betalen Iemand over de hekel halen allerlei slechte dingen vertellen over iemand Iemands naam door de slijk halen lelijke dingen over iemand vertellen Jij haalt mij de woorden uit mijn mond. Op geen stukken na (halen) met grote achterstand iets niet halen Oude koeien uit de sloot halen Oude problemen die niet meer ter zake doen oprakelen Weten waar Abraham de mosterd haalt Zeer diepgaande kennis van een zaak hebben Zijn gram halen zich op de hals halen

Vertalingen

    1. ergens heengaan met als doel om iets of iemand mee terug te brengen   

Deens: hente (da) Duits: bekommen (de), erreichen (de), holen (de) Engels: fetch (en), go get (en)

Frans: aller chercher (fr) Ido: querar (io)

Zelfstandig naamwoord

halen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord haal

Gangbaarheid

• Het woord halen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "halen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Deens

Woordafbreking

• ha·len

Zelfstandig naamwoord

halen, g

1. bepaalde vorm nominatief enkelvoud van hale

Nedersaksisch

Werkwoord

halen

1. halen; ergens heengaan met als doel om iets of iemand mee terug te brengen

Noors

Woordafbreking

• ha·len

Naar frequentie	4392

Zelfstandig naamwoord

halen, m

1. bepaalde vorm nominatief enkelvoud van hale

Nynorsk

Woordafbreking

• ha·len

Zelfstandig naamwoord

halen, m

1. bepaalde vorm nominatief enkelvoud van hale

Spaans

Werkwoord

vervoeging van
halar

halen

1. aanvoegende wijs derde persoon meervoud tegenwoordige tijd (presente) van halar
2. gebiedende wijs (bevestigend en ontkennend) derde persoon meervoud tegenwoordige tijd (presente) van halar

Veluws

Werkwoord

halen

1. halen; ergens heengaan met als doel om iets of iemand mee terug te brengen

Welsh

enkelvoud	meervoud
halen	—

Zelfstandig naamwoord

halen m

1. (scheikunde) zout