grens

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  grens    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣrɛns / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• grens

Woordherkomst en -opbouw

• In de 12e of 13e eeuw ontleend aan het Nederduitse grenitse/grentse/grense, wat verder valt te herleiden tot het Oudpoolse granitsa (Pools: granica).
• In de betekenis van ‘scheidingslijn’ voor het eerst aangetroffen in 1573

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	grens	grenzen
verkleinwoord	grensje	grensjes

Zelfstandig naamwoord

de grens v / m

1. een al dan niet denkbeeldige scheidingslijn

   • . De grens tussen twee stroomgebieden. 

2. (aardrijkskunde) (politiek) de raaklijn tussen twee landen

   • Als we geluk hebben kunnen we morgen de Poolse grens bereiken. 

   ▸ Het was nog donker toen Jack arriveerde om mij met zijn auto naar de Mexicaanse grens brengen.

   ▸ De anderhalve dag in volkomen isolement die hier genoemd werd, was voor ons drieënhalve dag geworden: De eilanden Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee, waartussen de Zeeuws-Zuid- Hollandse grens loopt, werden eigenlijk pas in de loop van maandag ontdekt als de twee gebieden, die het hevigst in nood verkeerden.

3. (figuurlijk) uiterste mate (bijv. waarin men zich iets kan veroorloven)

   • Met deze acties is wat mij betreft de grens bereikt. 

   ▸ Zijn er dan toch grenzen aan het sadisme? Wie het haalt tot de laatste bocht naar links, weet het antwoord. Daar ligt weliswaar weer wat asfalt, maar het is een onvervalste muur: 24 procent. Het is hier dat la belle fille op haar fiets om hulp van boven smeekt.

   ▸ Ik heb een grens overschreden door jou, als mijn ondergeschikte, over mijn ziekte te vertellen.

Synoniemen

• [3] limiet, schreef

Antoniemen

• grenzeloos

Uitdrukkingen en gezegden

[3]

• De grens is bereikt

De maat is vol, het kan niet nog langer zo doorgaan

• Een grens stellen/trekken

Bepalen tot hoever iets mag gaan voordat er wordt ingegrepen

Hyponiemen

   

Oder-Neissegrens aanslaggrens alarmgrens alcoholgrens armoedegrens bebouwdekomgrens benedengrens binnengrens boomgrens bovengrens buitengrens datumgrens doelstellingsgrens dooigrens e-grens elasticiteitsgrens erfgrens explosiegrens fatsoensgrens gehoorgrens geluidgrens geluidsgrens gemeentegrens gevarengrens haargrens handelsgrens hongergrens inkomensgrens irritatiegrens kleurgrens knikgrens knoflookgrens komgrens landgrens landsgrens leeftijdgrens leeftijdsgrens liberalisatiegrens loongrens maximumgrens milieugrens minimumgrens noordgrens nulgrens omzetgrens ondergrens oostgrens partijgrens perceelgrens perceelsgrens pijngrens plaatgrens premiegrens prijsgrens proportionaliteitsgrens provinciegrens puntengrens rekgrens rentabiliteitsgrens rijksgrens rijngrens secondegrens sneeuwgrens staatsgrens stadsgrens systeemgrens taalgrens tijdgrens tijdsgrens tilgrens tolerantiegrens twaalfmijlsgrens uitstootgrens vloeigrens vorstgrens weerstandsgrens welstandsgrens westgrens woordgrens zeegrens ziekenfondsgrens zonegrens zuidergrens zuidgrens

Afgeleide begrippen

   

grens aaneen grens af grensakkoord grensarbeider grensarts grensautoriteiten grensbedrag grensbedrijf grensbelemmering grensbepaling grensbewaker grensbewaking grensbewoner grensboer grensboom grensconflict grenscontrole grenscorrectie grensdocument grensdorp grensexpediteur grensformaliteiten grensganger grensgebied grensgemeente grensgeschil grensgeval grensgevangenis grenshandel grenshoek grenshospitium grensincident grenskantoor grenskwestie grenslaag grensland grensligging grenslijn grenslinie grenslogies grensloos grensmuur grensoorlog grensovergang grensoverschrijdend grensoverschrijder grensoverschrijding grenspaal grenspendel grensplaats grenspolitie grenspomp grenspost grensprovincie grenspunt grensrechter grensregeling grensregio grensrivier grensscheiding grensschending grenssituatie grenssnelheid grenssoldaat grensstaat grensstad grensstation grenssteen grensstreek grensstrook grensteam grensteken grenstraktaat grenstroepen grensverandering grensverdrag grensverkeer grensverleggend grensvervaging grensvesting grensvlak grensvlakte grensvolk grenswaarde grenswacht grenswachter grensweer grensweg grenswerker grenswetenschap grenswijziging grenswisselkantoor grenszone grenzeloos

Vertalingen

    1. een al dan niet denkbeeldige scheidingslijn   

Duits: Grenze (de) v Engels: border (en), frontier (en), limit (en)

Frans: frontière (fr), limite (fr), bord (fr) m Spaans: frontera (es) v, límite (es) m

    2. de raaklijn tussen twee landen   

Arabisch: حدود (ar) m Aragonees: muga (an) v Armeens: սահման (hy) Baskisch: muga (eu) Bosnisch: granica (bs) v Bulgaars: Граница (bg) Chinees: 国境 (zh) Deens: grænse (da) g Duits: Grenze (de) v, Gemerke (de) o Engels: border (en) Estisch: piir (et) Fins: raja (fi) Frans: frontière (fr) v Grieks: ανάχωμα (el), άκρο (el), παρυφή (el), μεθόριος (el) Hebreeuws: גבול (he) m Hongaars: határ (hu) IJslands: landamæri (is) Indonesisch: perbatasan (id) Italiaans: frontiera (it), confine (it) v

Japans: 国境 (ja) Jiddisch: גרענעץ (yi) v Koreaans: 국경 (ko) Latijn: finis (la) m Noors: grense (no) m Papiaments: frontera Pools: brzeg (pl), granica (pl) v Portugees: fronteiras (pt), fronteira (pt) v Roemeens: graniță (ro) v Russisch: граница (ru) v Servisch: granica (sr) v Sloveens: meja (sl) Slowaaks: hranica (sk) Spaans: frontera (es) v Thai: ชายแดน (th) Tsjechisch: hranice (cs) v Vietnamees: biên giới (vi) Zweeds: gräns (sv)

    3. uiterste mate (bijv. waarin men zich iets kan veroorloven)   

Engels: limit (en) Frans: limite (fr) v, frontière (fr) v

Werkwoord

vervoeging van
grenzen

grens

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van grenzen
   

   • Ik grens. 

2. gebiedende wijs van grenzen
   

   • Grens! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van grenzen
   

   • Grens je? 

Gangbaarheid

• Het woord grens staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "grens" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.