stam

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stam    (hulp, bestand)
• IPA: /stɑm/

Woordafbreking

• stam

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘deel van boom’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	stam	stammen
verkleinwoord	stammetje	stammetjes

Zelfstandig naamwoord

stam m

1. (biologie) een stengel, de dikke houtige stam van een plant

   ▸ Verwijder bij het snoeien van vlierbesplanten alle dode, gebroken of merkbaar lage opbrengststokken uit de struik aan de stam met de schaar.

   ▸ De Zweedse bossen konden kant-en-klare stammen van twintig meter leveren, maar voor het werk met de palen in de rivier hadden ze de dubbele lengte nodig. Ze moesten daarom twee stammen samenvoegen om een paal van veertig meter te krijgen.

2. (biologie) een boomstam, het deel van de boom tussen de wortels en de kruin

   ▸ Wederom slingerde hij mijn touw in één keer over de hoge tak, bevestigde mijn voedselzak eraan, hees hem vier meter de lucht in en bond het touw vast aan de stam van de boom.

3. (genealogie) geslacht, familielijn
4. (antropologie) een volksstam, een samenlevingsvorm bestaande uit groep meer en minder verwante mensen, die meestal minder technologisch gevorderd is

   ▸ En in het noorden van de Verenigde Staten leefde een stam waar ook de vrouwen veren droegen.

5. (biologie) een grote ader die in kleinere aderen vertakt
6. (biologie) een taxon dat bestaat uit een of meer klassen en dat deel uitmaakt van een rijk

   • Een uitgestorven taxonomische stam. 

7. (taalkunde) een onvervoegde of onverbogen woordvorm

   • De stam van het werkwoord. 

Hyponiemen

   

boomstam bosnegerstam grauwstam halfstam hersenstam hoogstam indianenstam kerststam laagstam lansing-stam nomadenstam onderstam virusstam vocaalstam volksstam woordstam

Afgeleide begrippen

   

hoogstammig stamanalyse stambestand stamboek stamboom stamboon stambreuk stamcafé stamcel stamgast stamgebied stamgenoot stamgoed stamhoofd stamhouder stamhout stamhuis stamhut stamkaart stamkapitaal stamklinker stamkroeg stamland stamlijn stamlokaal stammenoorlog stammenstrijd stammentwist stammerrie stammoeder stammorfeem stamnummer stamouder stamplant stampot stamrecht stamreeks stamregister stamroos stamslaboon stamslot stamtaal stamtafel stamtijd stamtoon stamuil stamvader stamverwant stamverwantschap stamvorm stamwapen stamwoord stamwortel

Vertalingen

    1. (biologie) een stengel, de dikke houtige stam van een plant   

Duits: Stamm (de) m Engels: trunk (en) Fins: varsi (fi), runko (fi) Italiaans: ceppo (it) m

Japans: 茎 (ja) 幹 (ja) Russisch: ствол (ru) m, стебель (ru) m Zweeds: stjälk (sv) g

    2. (biologie) een boomstam, het deel van de boom tussen de wortels en de kruin   

Albanees: trung (sq) m Armeens: բուն (hy) Catalaans: tronc (ca) m Duits: Stamm (de) m Engels: trunk (en), tree-trunk (en) Fins: runko (fi), puunrunko (fi) Frans: tronc (fr) Grieks: κορμός (el) m Hongaars: törzs (hu), fatörzs (hu) Italiaans: tronco (it) m Japans: 幹 (ja) Koerdisch: qurm (ku) Koreaans: 그루 (ko)

Kroatisch: stablo (hr) o, deblo (hr) o Latijn: truncus (la) m Pools: pień (pl) m Portugees: tronco (pt) m Roemeens: trunchi (ro) m v Russisch: ствол (ru) m Servisch: deblo (sr) o, stablo (sr) o, strom (sr) m Sloveens: deblo (sl) o Spaans: tronco (es) m Telugu: కాండము (te) Tsjechisch: kmen (cs) m Zweeds: stam (sv) g

    4. (antropologie) een samenlevingsvorm bestaande uit groep meer en minder verwante mensen, die meestal minder technologisch gevorderd is   

Arabisch: قبيلة (ar) v Catalaans: tribu (ca) v Duits: Stamm (de) m Engels: tribe (en), ethnic group (en) Fins: heimo (fi) Frans: tribu (fr) v Grieks: φύλο (el) o, φυλή (el) v Hongaars: törzs (hu) Indonesisch: suku (id) Interlingua: tribo (ia) Japans: 民族 (ja) Koreaans: 겨레 (ko)

Kroatisch: pleme (hr) o Latijn: tribus (la) m, natio (la) Litouws: gentis (lt) m Navajo: tribu Pools: plemię (pl) o Portugees: tribo (pt) v Russisch: племя (ru) o Schots-Gaelisch: cinneadh (gd) m, seòrsa (gd) m, sliochd (gd) m Servisch: pleme (sr) o Spaans: tribu (es) v Tsjechisch: kmen (cs) m Zweeds: stam (sv)

    7. (taalkunde) een onvervoegde of onverbogen woordvorm   

Duits: Wortstamm (de) m Engels: stem (en) Frans: racine (fr) v, radical (fr) m Fins: vartalo (fi) Italiaans: radice (it) v, radicale (it) m, tema (it) m Japans: 語幹 (ja)

Russisch: основа (ru) v Pools: temat (pl) m Portugees: radical (pt) m Spaans: raíz (es) v, radical (es) m Tsjechisch: kmen (cs) m Zweeds: ordstam (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
stammen

stam

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stammen
   

   • Ik stam. 

2. gebiedende wijs van stammen
   

   • Stam! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stammen
   

   • Stam je? 

Gangbaarheid

• Het woord stam staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "stam" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Deens

Woordafbreking

• stam

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamme

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / stɑm /

Woordafbreking

• stam

Woordherkomst en -opbouw

• Bijvoeglijk naamwoord: Afkomstig van het Oudnoorse bijvoeglijke naamwoord stamr
• Zelfstandig naamwoord: Herkomst onbekend, misschien afkomstig van het Noorse zelfstandige naamwoord stamme

Naar frequentie	> 50000

		stellend	vergrotend	overtreffend
onbepaald (sterk)	m/v enkelvoud	stam	stammere	stammest
	o enkelvoud	stamt
	meervoud	stamme
bepaald (zwak)	enkelvoud en meervoud	stamme	stamme	stammere

Bijvoeglijk naamwoord

stam

1. hakkelend, hakkelig, stamelend, stotterig

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamme

To stammer (Squalius cephalus).
Twee kopvoorns.

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammer	stammene
genitief	stams	stammens	stammers	stammenes

Zelfstandig naamwoord

stam m

1. (vissen) Squalius cephalus  (ook: Leuciscus cephalus ), kopvoorn, kopvoren

Synoniemen

• breinakke
• raufjæring
• årbuk

Hyperoniemen

• karpefisk (Cyprinidae )

Nynorsk

Woordafbreking

• stam

Woordherkomst en -opbouw

• Bijvoeglijk naamwoord: Afkomstig van het Oudnoorse bijvoeglijke naamwoord stamr
• Zelfstandig naamwoord: Herkomst onbekend, misschien afkomstig van het Nynorske zelfstandige naamwoord stamme

		stellend	vergrotend	overtreffend
onbepaald (sterk)	m/v enkelvoud	stam	stammare	stammast
	o enkelvoud	stamt
	meervoud	stamme
bepaald (zwak)	enkelvoud en meervoud	stamme	stamme	stammare

Bijvoeglijk naamwoord

stam

1. hakkelend, hakkelig, stamelend, stotterig

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamma

Schrijfwijzen

• stamma
• stamme

Werkwoord

stam

1. gebiedende wijs van stamme

Schrijfwijzen

• stamma
• stamme

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammar	stammane

Zelfstandig naamwoord

stam m

1. (vissen) Squalius cephalus  (ook: Leuciscus cephalus ), kopvoorn, kopvoren

Synoniemen

• breinakke
• raufjæring
• årbuk

Hyperoniemen

• karpefisk (Cyprinidae )

Zweeds

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stam	stammen	stammar	stammarna
genitief	stams	stammens	stammars	stammarnas

Zelfstandig naamwoord

stam, g

1. boomstam
2. stam (samenlevingsvorm)