muur

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

[A 1.] muur
Uitspraak
Woordafbreking
  • muur
Woordherkomst en -opbouw
  • [A] ‘gemetselde wand’; aangetroffen vanaf 901 [1]; Middelnederlands muur m, mūre v, vroeg leenwoord uit Latijn mūrus.[2] Evenzo ontleend zijn Nederduits Müür, Duits Mauer en Fries muorre.
  • [B] ‘kruidachtige plant’; uit vroeger muer(kruyd), uit Middelnederlands miere, mure v, ontwikkeld uit Oergermaans *meurja- o,[3] verdere herkomst onbekend.[4] Evenals Nederduits Mier, Duits dial. Miere, Meier en Fries mier, mierre.
1 enkelvoud meervoud
naamwoord muur muren
verkleinwoord muurtje muurtjes

Zelfstandig naamwoord

[A] muur m

  1. (bouwkunde) verticale vlakke constructie van metselwerk [2]
    • Op deze oude muur is een al bijna even oude schildering te zien. 
  2. (informeel) een heel steile weg
     De Touretappe van donderdag eindigt op een gevreesde Vogezentop. Die onvervalste muur zal de eerste schifting in de Tour doorvoeren.[5]
  3. (figuurlijk) iets met het uiterlijk of andere kenmerken van een steile wand
     Toen ik de gigantische muur inktzwarte wolken op me af zag komen barstte ik in tranen uit.[6]
Synoniemen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Spreekwoorden
  • De muren hebben oren
let op wat je zegt, iedereen kan het horen
  • Gekken en dwazen schrijven hun namen op muren (of deuren) en glazen
mensen die het minst te melden hebben, schreeuwen vaak het hardst
  • Iemand van het kastje naar de muur sturen
iemand aan het lijntje houden, altijd ergens anders naartoe sturen ofwel: niemand die hem wil helpen en hem steeds maar doorstuurt
  • Met de rug tegen de muur staan
geen kant op kunnen, hooguit een laatste uitweg
  • Met het hoofd tegen de muur lopen
mislopen
Vertalingen
2 enkelvoud meervoud
naamwoord muur -
verkleinwoord muurtje muurtjes

Zelfstandig naamwoord

[B 1.] Stellaria media

[B] muur v / m

  1. (bloemplanten) een geslacht Stellaria op Wikispecies van kruidachtige planten uit de anjerfamilie (Caryophyllaceae op Wikispecies). De typesoort is Stellaria graminea op Wikispecies. Het geslacht komt wereldwijd voor met zo'n 175 soorten. De meeste soorten hebben vijftallige, witte kroonbladen [4]
    • Muur kun je ook door de sla doen. 
Synoniemen
Hyperoniemen
Hyponiemen (in taxonomische zin)
Verwante begrippen
Hyponiemen
Vertalingen

Gangbaarheid

100 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[7]

Meer informatie

  • [B 1] muur op Wikidata op Wikidata

Verwijzingen

  1. "muur" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. 2,0 2,1 muur op website: Etymologiebank.nl
  3. Guus Kroonen, Etymological Dictionary of Proto-Germanic, Leiden: Brill, 2013, blz. 368.
  4. 4,0 4,1 muur op website: Etymologiebank.nl
  5. Bronlink Weblink bron
    Rob Gollin
    “De helling van de mooie meisjes knijpt de renner de keel dicht” (10 juli 2019), de Volkskrant
  6. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  7. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be