mond

Nederlands

1. De menselijke mond.

Uitspraak

• Geluid:  mond    (hulp, bestand)
• IPA: / mɔnt /

Woordafbreking

• mond

Woordherkomst en -opbouw

• (erfwoord) via Middelnederlands mont van Oudnederlands, in de betekenis van ‘holte achter de lippen’ voor het eerst aangetroffen in 698; cognaat met Oudhoogduits mund, Oudfries mūth, Angelsaksisch mūð en Gotisch munþs

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	mond	monden
verkleinwoord	mondje	mondjes

Zelfstandig naamwoord

mond m

1. (anatomie) ingang van het spijsverteringskanaal, hoofdzakelijk gezegd van dit orgaan bij mensen; zowel voor de ingang zelf als de achterliggende holte gebruikt

   • Voedsel dat we eten, gaat via de mond en de slokdarm naar de maag. 

2. (figuurlijk) opening of ingang van iets

   • De mond van het kanon was met een extra band rondom verstevigd. 

3. (figuurlijk) overgang waar een kleiner water in een groter water uitstroomt

   • Ze liepen langs de kust tot ze bij de mond van een rivier kwamen. 

Synoniemen

• [3] monding

Meroniemen

• [1] mondbodem, mondholte

Hyponiemen

   

Eemsmond Egmond Helmond IJmond Maasmond Rijnmond Roermond baarmoedermond (2) binnensmonds bovenmond brandermond (2) doelmond goudmond guldenmond havenmond (2) hazenmond kindermond kleinmond maagmond (2) mummelmond pruilmond pruimenmond riviermond (2) scheurmond slamond spuitmond trechtermond verbalemond volksmond vuurmond zoelmond

Afgeleide begrippen

   

balmondig mond-en-klauwzeer mond-op-mondbeademing mond-op-mondreclame mond-tot-mondreclame mondaandoening mondademen mondbacterie mondbeademing mondbodem monddood monddoods monddouche mondelijk monden mondgevoel mondharmonica mondharp mondheelkunde mondhoek mondholte mondhygiëne mondhygiënist mondig mondkanker mondkap mondklem mondkost mondmasker mondorgel mondreclame mondschilder mondspatel mondspiegel mondspoeling mondspray mondstuk mondverzorging mondvol mondvolletje mondvoorraad mondwater mondzorg uitmonden (2) volmondig

Verwante begrippen

• [1] bek, muil

Uitdrukkingen en gezegden

   

[1] geen blad voor de mond nemen ronduit je mening over iets zeggen [1] doe dan je mond open! zeg dan iets! [1] een mond als een schuurdeur hebben een bijzonder grote mond hebben [1] de mond snoeren beletten verder te praten, zijn mening te geven e.d. (zie ook monddood) [1] een grote mond geven onbeschoft toespreken [1] naar de mond praten zeggen wat de toegesprokene graag hoort, vaak zonder er zelf ook achter te staan [1] er de mond vol van hebben er veel over praten [1] in de mond leggen opzettelijk een uitspraak toeschrijven [1] met de mond belijden alleen maar met woorden verdedigen, zonder er in de praktijk ook naar te handelen [1] het eten uit de mond sparen jezelf iets belangrijks ontzeggen om het aan iets of iemand anders te kunnen geven •  Mevrouw Maillard spaarde het eten uit haar mond om hem rood vlees te geven, ervan overtuigd dat hij zo wit was omdat hij een tekort aan bloed had.  [1] je hebt toch een Hollandse mond! je kunt toch praten! [1] met meel in de mond praten om iets heen praten, het over iets hebben maar zonder datgene waar het echt om gaat te noemen, eromheen draaien [1] met de mond vol tanden staan geen passend antwoord weten te geven, beteuterd zijn [1] met open mond volledig verbaasd of intens geboeid [1] niet op zijn mondje gevallen zijn goed kunnen praten [1] uit één mond eenstemmig, unaniem [1] bij monde van in een boodschap overgebracht door, via [1] woorden in de mond nemen termen gebruiken die ernstige gevolgen kunnen hebben

Spreekwoorden

• [1] waar het hart van vol is, loopt de mond van over
  men spreekt graag over iets waar men veel aan denkt (Matth. 12:34)
• [1] de ogen zijn groter dan de mond
  gezegd als iemand meer probeert te eten dan hij op kan

Vertalingen

    1. ingang van het spijsverteringskanaal   

Afrikaans: mond (af) Akkadisch: pû Angelsaksisch: muð (ang) m Bretons: genoù (br) m Catalaans: boca (ca) v Chinees: 嘴 (zh), 口 (zh) Duits: Mund (de) m Engels: mouth (en) Estisch: suu (et) Fins: suu (fi) Frans: bouche (fr) v Fries: mûle (fy) Georgisch: p'iri (ka) Grieks: στόμα (el) o (stóma) Guarani: juru (gn) Hongaars: száj (hu) Indonesisch: mulut (id) Interlingua: bucca (ia) Italiaans: bocca (it) v

Japans: 口 (ja) (くち, kuchi) Latijn: os (la) v Perzisch: دهان (fa) Pools: usta (pl) v Portugees: boca (pt) v Quechua: simi (qu) Russisch: рoт (ru) m Siraya: mutus Sloveens: usta (sl) o mv Slowaaks: ústa (sk) mv Spaans: boca (es) v Tagalog: bibig (tl), bunganga (tl) Taroko: koak Tsjechisch: ústa (cs) mv Tupinambá: îuru Turks: ağız (tr) Oeigoers: ئېغىز، (uig) (éghiz) Vietnamees: mồm (vi) Zweeds: mun (sv)

    1.   

Engels: aperture (en), opening (en)

Spaans: desembocadura (es) v

Gangbaarheid

• Het woord mond staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'mond' herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• IPA

  /mont/

  geluid

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	mond	monde

Zelfstandig naamwoord

mond

1. mond

Hongaars

Werkwoord

mond

1. zeggen