liggen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  liggen    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈlɪɣə(n)/

Woordafbreking

• lig·gen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘uitgestrekt zijn, zich bevinden’ voor het eerst aangetroffen in 1100

afkomstig van: Middelnederlands: licghen Oudnederlands: liggen Germaans: *ligjanan Indo-Europees: *legʰ-.

Verwant in Germaans: West: Engels: lie (Angelsaksisch: licgan), Duits: liegen, (Oudhoogduits: liggen), Fries: lizze (Oudfries: lidzia) Noord: Zweeds: ligga, Deens/Noors: ligge, (Nynorsk: ligga, liggja, liggje, Oudnoords: liggja), IJslands: liggja Oost: Gotisch: ligan

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
liggen /'lɪɣə(n)/	lag /lɑx/	gelegen /ɣə'leɣə(n)/
klasse 5	volledig

Werkwoord

liggen

1. inergatief zich horizontaal in toestand van rust gelegd hebben

   • Hij heeft een tijdje op bed gelegen. 

   ▸ In een urinoir kan het ook soms moeilijk zijn om met iemand naast je te plassen. Hier was het nog lastiger omdat er twee mensen naast mij lagen, waarvan één tot overmaat van ramp de enige aanwezige vrouw was.

2. ergatief op een bepaalde plaats bevinden

   • Dat is mooi gelegen daar. 

   ▸ Ik filterde zo snel mogelijk een liter water voor mijn avondmaal en zocht een wat hogerop gelegen plek in de hoop daar wat minder last van de insecten te hebben.

   ▸ Het was een ijskoude nacht en ik werd meerdere malen bibberend wakker. Verbaasd zag ik de volgende ochtend dat er een dun laagje ijs op mijn tent lag.

3. overgankelijk tamelijk prettig worden gevonden door

   • De filmster heeft altijd al van zingen en dansen gehouden, dus musicals liggen hem eigenlijk wel, maar avond aan avond optreden, dat ligt hem niet zo. 

4. hulpwerkwoord ~ te: duratief hulpwerkwoord: iets doen terwijl men ligt

   • Hij lag vredig te dromen toen de bliksem insloeg. 
   • Hij heeft daar nog lang over liggen nadenken. 

Synoniemen

• [3] bevallen

Verwante begrippen

[2] (van mensen) wonen

• Een soldaat ligt in een kazerne.

Hyponiemen

   

aaneenliggen aanliggen achterliggen afliggen bakliggen bijliggen blootliggen bovenliggen doodliggen doorliggen dwarsliggen geleeg gelijkliggen gereedliggen klaarliggen kromliggen losliggen neerliggen omliggen onderliggen openliggen overhoopliggen overliggen platliggen stilliggen thuisliggen uitliggen vastliggen verliggen voorliggen

Afgeleide begrippen

   

bedlegerig gelig leger ligbad ligbank ligbed ligbox ligdag ligfiets liggeld ligger ligging ligniet ligplaats ligstoel ligstuur ligtaxi ligweide

Uitdrukkingen en gezegden

[1] Voor de hand liggen.

• Vanzelfsprekend zijn.

[1] Dubbel liggen; krom liggen van het lachen.

• Hevig lachen.

[1] Iemand goed liggen hebben.

• Iemand op een bedrieglijke manier behandelen; een poets bakken, beet nemen

Opmerkingen

• [3] In samengestelde tijden vervalt te.

Vertalingen

    1. zich horizontaal in toestand van rust gelegd hebben   

Duits: liegen (de) Engels: be situated (en), lie (en) Noors: ligge (no) Latijn: iacere (la)

Spaans: yacer (es) Turks: yatmak (tr) Zweeds: ligga (sv)

    2. op een bepaalde plaats bevinden   

Duits: (om bedrijf, praktijk) liegen (de)

Noors: (om bedrijf, praktijk) holde (no) til Spaans: estar (es), estar echado (es), estar situado (es), ubicarse (es) Zweeds: ligga (sv)

Gangbaarheid

• Het woord liggen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "liggen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Nedersaksisch

Werkwoord

liggen

1. liggen