januari

Nederlands

Uitspraak

Geluid: januari (hulp, bestand)
IPA: / jɑnyˈwari / (4 lettergrepen); /jɑnyˈwaːri/

Woordafbreking

ja·nu·a·ri

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘eerste maand’ voor het eerst aangetroffen in 1293 ^[1]
eponiem: van het Latijnse mensis Ianuarius (de maand van de Romeinse god Janus, met het achtervoegsel -arius)

Zelfstandig naamwoord

de januari m

(tijdrekening) de eerste maand van het jaar volgens de gregoriaanse kalender
- Januari is een van de koudste maanden van het jaar.
▸ In de tuin groeiden Teresa's zaadjes voorspoedig; uit de bemeste voren waar ze ze in januari samen met Olive in had gestopt, kwamen piepkleine blaadjes op.^[2]

▸ Jonge zeehonden: Ollie en Brandy zijn allebei nog jonge zeehonden. Ollie werd half januari gevonden op Schiermonnikoog, pas tien dagen oud, met een abces op zijn rug. Brandy kwam begin maart van Terschelling, met diepe wonden aan zijn flippers. Beiden waren na weken van verzorging gisteren weer fit genoeg om terug te keren naar zee. Ze werden uit hun bassin in Pieterburen gehaald, in kisten gedaan en naar Lauwersoog vervoerd. Vanaf daar voeren ze met de boot naar een zandplaat bij Schiermonnikoog.^[3]

Schrijfwijzen

jan.

Synoniemen

hardmaand, louwmaand

Verwante begrippen

Maanden in het Nederlands
januari	februari	maart	april	mei	juni	juli	augustus	september	oktober	november	december

Vertalingen

1. de eerste maand van het jaar

Abchazisch: ажьырныҳәа ^(ab)
Afrikaans: Januarie ^(af)
Alabama: lokbahaháhpa
Albanees: janari ^(sq)
Angelsaksisch: æfterra Gēola ^(ang)
Arabisch: يناير ^(ar) m
Aragonees: chinero ^(an) m
Armeens: հունվար ^(hy)
Asturisch: xineru ^(ast) m
Azeri: yanvar ^(az)
Baskisch: urtarril ^(eu)
Bosnisch: januar ^(bs) m
Bretons: Genver ^(br) m
Bulgaars: януари ^(bg) m
Catalaans: gener ^(ca) m
Cherokee: ᏚᏃᎸᏔᏂ ^(chr)
Chinees: 一月 ^(zh)
Cornisch: Mys Genver ^(kw)
Corsicaans: ghjennaghju ^(co), ghjinnaghju ^(co)
Deens: januar ^(da) g
Duits: Januar ^(de) m
Engels: January ^(en)
Esperanto: januaro ^(eo)
Estisch: jaanuar ^(et)
Faeröers: januar ^(fo)
Filipijns: Enero
Fins: tammikuu ^(fi)
Frans: janvier ^(fr) m
Fries: jannewaris ^(fy) g, jannewaarje ^(fy) g
Galicisch: xaneiro ^(gl) m
Georgisch: იანვარი ^(ka)
Grieks: Ιανουάριος ^(el) m
Hawaïaans: Ianuali
Hebreeuws: ינואר ^(he)
Hindi: जनवरी ^(hi)
Hongaars: január ^(hu)
Ido: januaro ^(io)
Iers: Eanáir ^(ga) v
IJslands: janúar ^(is)
Iloko: enero
Indonesisch: Januari ^(id)
Interlingua: januario ^(ia)
Italiaans: gennaio ^(it) m
Japans: 1月 ^(ja)
Javaans: januar ^(jv)
Kabylisch: yennayer
Kannada: ಜನವರಿ ^(kn)
Kasjoebisch: stëcznik ^(csb) m
Khmer: មករា ^(km)
Kituba: januali
Koerdisch: rêbendan ^(ku)
Koreaans: 일월 ^(ko)
Krim-Tataars: yanvar
Kroatisch: siječanj ^(hr) m
Laotiaans: ມັງກອນ ^(lo)
Latijn: Ianuarius ^(la) m
Lets: janvāris ^(lv)
Lezgi: гьер
Limburgs: jannewarie ^(li) m
Litouws: sausis ^(lt) m
Luxemburgs: Januar ^(lb) m
Macedonisch: јануари ^(mk) m

Maleis: Januari ^(ms)
Maltees: Jannar ^(mt)
Mantsjoe: aniya biya
Maori: hānuere ^(mi)
Marathi: जानेवारी ^(mr)
Napolitaans: jennaro, iennaro, gennàio
Navajo: Yas Niłtʼees, Zas Niłtʼees
Nedersaksisch: jannewaori ^(nds)
Nedersorbisch:
- Romaans: januar ^(dsb)
- Slavisch: wezymski ^(dsb)
Noors: januar ^(no)
Novial: januare
Nynorsk: januar ⁽ⁿⁿ⁾
Occitaans: genièr ^(oc) m
Oekraïens: січень ^(uk) m
Ojibwe: gichi-manidoo-giizis
Oppersorbisch: januar ^(hsb)
Papiaments: yanüari
Perzisch: ژانویه ^(fa)
Pontisch: Καλαντάρτς ^(pnt) m
Pools: styczeń ^(pl) m
Portugees: Janeiro ^(pt) m (Portugees), janeiro ^(pt) m (Braziliaans-Portugees)
Roemeens: ianuarie ^(ro) m
Russisch: январь ^(ru) m
Samoaans: Ianuari ^(sm)
Sardisch: ghennarzu ^(sc) m
Schots: Januar ^(sco)
Servisch:
- Cyrillisch: јануар ^(sr) m
- Latijns: januar ^(sr) m
Servo-Kroatisch: januar ^(sh) m
Shona: kurume ^(sn)
Siciliaans: jinnaru ^(scn) m
Sloveens: prosinec ^(sl), januar ^(sl)
Slowaaks: január ^(sk) m
Somalisch: janaayo ^(so)
Spaans: enero ^(es) m
Soendanees: Januari ^(su)
Swahili: Januari ^(sw)
Tachelhit: innayr
Tagalog: Enero ^(tl)
Tamil: ஜனவரி ^(ta)
Tataars:
- Cyrillisch: гыйнвар ^(tt)
- Latijns: ğínwar ^(tt)
Telugu: జనవర ^(te)
Thai: มกราคม ^(th)
Tigrinya: ትሪ ^(ti)
Tsjechisch: leden ^(cs) m onbezield
Tsjetsjeens: гьер
Tsjoevasjisch: кӑрлач
Turks: ocak ^(tr)
Urdu: جنوری ^(ur)
Vietnamees: tháng một ^(vi)
Volapük: yanul ^(vo)
Waals: djanvî ^(wa)
Welsh: Ionawr ^(cy) m
Wit-Russisch: студзень ^(be)
Xhosa: uJanuwari
Zoeloe: uJanuwari ^(zu)
Zweeds: januari ^(sv) g

Gangbaarheid

Het woord januari staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "januari" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[4]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "januari" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑
Jessie Burton vert. Marja Borg
“De muze” (2017), Luitingh-Sijthoff , ISBN 9789024574704
↑ Weblink bron “Pieterburen is echt (bijna) leeg na vrijlating Ollie en Brandy” (20 april 2025), NOS
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Papiaments

Woordherkomst en -opbouw

Ontleend aan het Nederlandse januari en etymologisch gespeld.

Zelfstandig naamwoord

januari

januari

Schrijfwijzen

Schrijfwijze op Bonaire en Curaçao: yanüari.

Maanden in het Papiaments
Bonaire en Curaçao: Aruba:	yanüari januari januari	febrüari februari februari	mart maart maart	aprel april april	mei mei mei	yüni juni juni	yüli juli juli	ougùstùs augustus augustus	sèptèmber september september	oktober october oktober	novèmber november november	desèmber december december

Zweeds

Zelfstandig naamwoord

januari g

januari

Verbuiging

januaris	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	januari	januarimånaden	januarimånader	januarimånaderna
genitief	januaris	januarimånadens	januarimånaders	januarimånadernas

Maanden in het Zweeds
januari januari	februari februari	mars maart	april april	maj mei	juni juni	juli juli	augusti augustus	september september	oktober oktober	november november	december december

[p{{{1}}}-1] "januari" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[De_muze-2] 
Jessie Burton vert. Marja Borg
“De muze” (2017), Luitingh-Sijthoff , ISBN 9789024574704

[Pieterburen_is_echt_(bijna)_leeg_na_vrijlating_Ollie_en_Brandy-3] Weblink bron “Pieterburen is echt (bijna) leeg na vrijlating Ollie en Brandy” (20 april 2025), NOS

[4] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]