stil

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  stil    (hulp, bestand)
• IPA: / stɪl / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• stil

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘geruisloos, roerloos, bedaard’ voor het eerst aangetroffen in 814

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	stil	stiller	stilst
verbogen	stille	stillere	stilste
partitief	stils	stillers	-

Bijvoeglijk naamwoord

stil

1. geen of weinig geluid producerend

   ▸ Zo stil mogelijk ging ik rechtop in mijn slaapzak zitten en probeerde mijn overvolle blaas geruisloos te legen.

2. onbeweeglijk
3. rustig, kalm

   ▸ Binnen de kortste tijd hadden we de stille kroeg volledig overgenomen.

Antoniemen

• [1] luid
• [3] druk, bruisend

Hyponiemen

• (intensivering) bladstil, doodstil, muisstil, overstil,
• [1] grafstil
• [2] blakstil, windstil

Afgeleide begrippen

   

stilaan stilbeen stilheid stilhouden stilstaan stilstand stilte stilvallen stilzetten stilzitten stilzwijgen stilleggen stilleven stillezen stilliggen

Typische woordcombinaties

• [1]: stille motoren
• [1]: een stil wegdek
• [2]: Sta stil!
• [3]: stille revolutie

Vertalingen

    1. geen of weinig geluid producerend   

Duits: ruhig (de), still (de)

Engels: still (en), quiet (en)

    2. onbeweeglijk   

Duits: ruhig (de), still (en), unbeweglich (de)

    3. rustig, kalm   

Duits: ruhig (de), still (de)

Engels: still (en)

Bijwoord

stil

1. op stille wijze

   • Stil maakte hij zijn examen af en leverde het in. 

2. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord

   • stilvallen: Plotseling viel de wind stil. 

Werkwoord

vervoeging van
stillen

stil

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stillen
   

   • Ik stil. 

2. gebiedende wijs van stillen
   

   • Stil! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stillen
   

   • Stil je? 

Gangbaarheid

• Het woord stil staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "stil" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Deens

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ˈsdiˀl /

Woordafbreking

• stil

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Latijnse zelfstandige naamwoord stilus (= stylus, griffel)

Naar frequentie	834

[A]	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stil	stilen	-	-
genitief	stils	stilens	-	-

Zelfstandig naamwoord

[A] stil, g

1. stijl (kenmerken, bijv. in vorm, type, smaak)
2. (kunst) stijl, stroming
3. (sport) houding

Hyperoniemen

• [1]: kendetegn
• [1]: præg
• [2]: genre
• [3]: måde

Afgeleide begrippen

• [2]: stilart
• [2]: stilretning

Typische woordcombinaties

• [1]: personlig stil

de persoonlijke stijl

• [2]: gotisk stil

de gotische stijl

[B]	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stil	-	-	-
genitief	stils	-	-	-

Zelfstandig naamwoord

[B] stil, g

1. stijl
2. (grammatica) mondelinge of schriftelijke presentatie

Synoniemen

• [1]: format
• [1]: klasse

Hyperoniemen

• [1]: kvalitet
• [2]: fremstillingsform

[C]	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stil	stilen	stile	stilene
genitief	stils	stilens	stiles	stilenes

Zelfstandig naamwoord

[C] stil, g

1. (onderwijs) opzet

Typische woordcombinaties

• [3]: skrive norsk stil

een Noors opstel schrijven

Verwijzingen

• stil in:
  Det Danske Sprog- og Litteraturselskab
  Den Dankse Ordbog
  op website:ordnet.dk

Noors

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / stiːl /

Woordafbreking

• stil

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoorse naamwoord still (= schrijfwijze), dat van het Latijnse naamwoord stilus (= stylus, griffel) komt

Naar frequentie	1766

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stil	stilen	stiler	stilene
genitief	stils	stilens	stilers	stilenes

Zelfstandig naamwoord

stil, m

1. stijl
2. (kunst) stijl, stroming
3. (sport) houding
4. (onderwijs) opstel

Hyperoniemen

• [1-2]: særpreg
• [1]: eventyrstil
• [1]: kansellistil
• [1]: sagastil
• [1]: operettestil

Typische woordcombinaties

• [1]: en kirke i romansk stil

een kerk in de Romaanse stijl

• [1]: opptre med stil og eleganse

optreden met stijl en elegantie

• [4]: skrive norsk stil

een Noors opstel schrijven

Nynorsk

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / stiːl /

Woordafbreking

• stil

Woordherkomst en -opbouw

• Afkomstig van het Oudnoorse naamwoord still (= schrijfwijze), dat van het Latijnse naamwoord stilus (= stylus, griffel) komt

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	stil	stilen	stilar	stilane

Zelfstandig naamwoord

stil, m

1. stijl
2. (kunst) stijl, stroming
3. (sport) houding
4. (onderwijs) opstel

Typische woordcombinaties

• [4]: skrive norsk stil

een Noors opstel schrijven