schieten

[1] Schieten.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  schieten    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈsxitə(n) / (2 lettergrepen)
  • (Noord-Nederland): /ˈsχi.tə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈsxi.tə(n)/

Woordafbreking

• schie·ten

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘snel bewegen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1285
• In de betekenis van ‘projectiel met werktuig werpen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
schieten /sxitə(n)/	schoot /sxot/	geschoten /ɣəsxotə(n)/
klasse 2	volledig

Werkwoord

schieten

1. overgankelijk een projectiel afvuren met een wapen

   ▸ Het schieten hield tot mijn grote opluchting snel hierna op.

2. inergatief (sport) de bal een trap geven (bv. in het voetbal) of een slag geven (bv. met een hockeystick)
3. ergatief zich snel voortbewegen

   • Toen de hagel begon neer te komen schoot het gehele gezelschap onder de brug om te schuilen. 

4. plotseling iets doen

   ▸ Ik corrigeer mezelf: niet te veel in mijn rol als therapeut schieten, ik hoef me niet in te houden.

   ▸ We schieten in de lach.

1. (plantkunde), (figuurlijk) snel groeien

Verwante begrippen

• [1] paffen, vuren

Uitdrukkingen en gezegden

   

[4] als paddenstoelen uit de grond schieten snel en in grote massa tevoorschijn komen [1] een bok schieten een grote fout begaan of zich lelijk vergissen [1] in de roos schieten het precies goed raden/doen [3] in het verkeerde keelgat schieten [1] in de zijn wiek geschoten zijn zich beledigd voelen [1] met een kanon op een mug schieten ophef maken om niks [1] met spek schieten overdrijven of opscheppen [1] onder de duiven schieten van klanten of andere relaties beroven door die met een aantrekkelijk aanbod te verleiden [3] uit de slof schieten erg boos worden ofwel: erg actief worden

Spreekwoorden

• [1] je moet de huid van de beer niet verkopen voor hij geschoten is
  loop niet vooruit op een resultaat zolang dat nog niet zeker is

Verwante begrippen

• schootsafstand, schootshoek, schootslijn, schootsrichting, schootsveld, schotenwisseling

Hyponiemen

   

aanschieten afschieten bakschieten beschieten bijschieten binnenschieten blikschieten boogschieten carbidschieten doodschieten doorschieten handboogschieten inschieten kleiduifschieten kleiduivenschieten klootschieten koningschieten kruisboogschieten kuitschieten lekschieten losschieten misschieten neerschieten omhoogschieten omschieten omverschieten ontschieten openschieten opschieten overhoopschieten overschieten pistoolschieten platschieten prijsschieten rondschieten schijfschieten stukschieten tekortschieten terugschieten toeschieten uitschieten verschieten vogelschieten volschieten voorbijschieten voorschieten voortschieten vooruitschieten wegschieten wipschieten

Afgeleide begrippen

   

geschiet geschut schietbaan schietbeitel schietbioscoop schietbout schietbuis schietcamera schietdraad schieter schietgat schietgebed schietgerst schietgeweer schietgraag schiethamer schietijzer schietkamp schietkans schietkat schietkatoen schietklaar schietkraam schietlaag schietlap schietlijn schietlood schietmasker schietmot schietnet schietpartij schietpen schietplank schietproef schietschijf schietschool schietschop schietschouw schietsleuf schietspel schietspoel schietsport schietstoel schietstroom schiettent schiettuig schietvaardig schietvereniging schietvoorraad schietvoorschrift schietwilg

Vertalingen

    1. een projectiel afvuren met een wapen   

Duits: schießen (de) Engels: shoot (en) Frans: tirer (fr) Noors: skyte (no)

Nynorsk: skyte (nn) Papiaments: tira Pools: strzelać (pl) Spaans: tirar (es), disparar (es)

    2. de bal een trap geven   

Noors: skyte (no) Nynorsk: skyte (nn)

Pools: strzelać (pl)

    als paddenstoelen uit de grond schieten   

Duits: wie Pilze aus dem Boden schießen

Gangbaarheid

• Het woord schieten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "schieten" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.