zeil

Niet te verwarren met: zijl

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zeil    (hulp, bestand)
• IPA: / zɛil / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• zeil

Woordherkomst en -opbouw

• van Middelnederlands seil dat net als Middelnederlands segel (voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240) teruggaat op Oudnederlands segil

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zeil	zeilen
verkleinwoord	zeiltje	zeiltjes

Zelfstandig naamwoord

zeil o

1. (scheepvaart) doek dat in een mast gehesen is om wind te vangen en die het schip voortbeweegt
2. (scheepvaart) het geheel van alle zeilen van een schip
3. vloerbedekking met een onderlaag van weefsel (jute) en een harde kunststof bovenlaag (zoals linoleum)
4. doek voor diverse doeleinden (afdekken)

   ▸ Hij vertelde me dat hij ooit vijf dagen volledig afgezonderd in de Australische outback was gedropt met niet meer dan een stuk zeil, wat eten en drinken en een bijbel.

Gelijkklinkende woorden

• zijl

Hyponiemen

   

achterstagzeil bakzeil boegzeil bovenkruiszeil bovenlijzeil bovenzeil bramzeil brandzeil brikzeil dekzeil druilzeil emmerzeil fokzeil gaffeltopzeil gaffelzeil goverzeil grondzeil grootzeil hoofdzeil jagerzeil kurkzeil leizeil lijzeil loggerzeil marszeil molenzeil onderlijzeil onderzeil razeil roezeil scheizeil schijnzeil schoenerzeil schooverzeil schoverzeil smakzeil spanzeil spatzeil sprietzeil springzeil stagzeil stormzeil tafelzeil tentzeil topzeil vangzeil vloerzeil waarzeil waterzeil zonnezeil

Afgeleide begrippen

   

zeilaanwijzing zeilberging zeilbewijs zeilboom zeilboot zeilcanadees zeilclub zeilcursus zeildoek zeildoft zeileigenschap zeilelger zeilen zeilenmaker zeiler zeilervaring zeilgaren zeiljacht zeilkamp zeilkar zeilklaar zeilletter zeilmaker zeilmakerij zeilnummer zeiloor zeiloppervlak zeilplaat zeilplan zeilplank zeilpriem zeilpunt zeilrace zeilree zeilreis zeilring zeilschip zeilschool zeilschuit zeilsport zeilsteen zeilster zeilteam zeilteken zeiltocht zeilvaardig zeilvaart zeilvaartuig zeilvakantie zeilval zeilvereniging zeilvermogen zeilvis zeilvliegen zeilvloot zeilvolk zeilwagen zeilwedstrijd zeilweer zeilwerk zeilwind

Verwante begrippen

1. zeilboot, surfplank
2. onder zeil
3. linoleum, marmoleum
4. zeildoek
5. vloot

Typische woordcombinaties

• [1] zeil hijsen, zetten
  zeil de mast in omhoog halen
• [1] zeil in top zetten
  zeil helemaal naar boven hijsen
• [1] zeil reven
  het zeiloppervlak verminderen
• [1] zeil strijken
  zeil uit de mast weer omlaag halen
• [1] zeil trimmen
  zeil in optimale stand zetten
• [2] onder zeil
  zeilend (zie ook onder: Uitdrukkingen en gezegden)
• [2] veel zeil voeren
  met veel zeilen gehesen varen

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] alle zeilen bijzetten
  alles uit de kast halen om het alsnog te halen
• [1] een oogje in het zeil houden
  bewaken, toezien op
• [1] met volle zeilen
  met grote snelheid (letterlijk: met alle zeilen gehesen)
• [1] met de zeilen voor de mast liggen
  niet goed verder kunnen, hulpeloos zijn
• [1] met de zeilen voor de mast (op)wachten
  helemaal klaar staan om het tegen iemand op te nemen
• [1] met een nat zeil thuis komen
  ondanks tegenwind (tegenwerking) toch bij het doel aankomen
• [1] met opgestoken zeilen
  driftig
• [1] onder zeil
  naar bed, slapend (zie ook onder: Typische woordcombinatie)
• [2] een vloot van twintig zeilen
  een vloot van twintig schepen

Spreekwoorden

• [1] onder een staand zeil is het goed roeien
  naast een vast inkomen met wat klusjes wat bijverdienen om goed rond te kunnen komen

Vertalingen

    1. doek dat in een mast gehesen is met als doel wind te vangen   

Deens: sejl (da) o Duits: Segel (de) o Engels: sail (en) Fins: purje (fi) Frans: voile (fr) v Grieks: πανί (el) o Hebreeuws: מפרש (he) (mifrás) IJslands: segl (is) o Italiaans: vela (it) v Koreaans: 돛 (ko) (dotsj, dot) Latijn: velum (la) o Noors: seil (no)

Pools: żagiel (pl) m Portugees: vela (pt) v Roemeens: velă (ro) v Servisch: jedro (sr) o Sloveens: jadro (sl) o Spaans: vela (es) v Telugu: తెరచాప (te) (teracaapa) Tsjechisch: plachta (cs) v Vietnamees: buồm (vi) Welsh: hwyl (cy) Zweeds: segel (sv) o

    2. het geheel van alle zeilen van een schip   

Duits: Segelwerk (de) o Engels: sail (en)

Frans: voilure (fr) v Vietnamees: bộ buồm (vi)

    3. vloerbedekking met een onderlaag van weefsel (jute) en een harde kunststof bovenlaag   

Duits: Linoleum (de) o Engels: linoleum (en)

Frans: linoléum (fr) m Kroatisch: linoleum (hr) m

    4. doek voor diverse doeleinden   

Duits: Segeltuch (de) o, Plane (de), v Engels: canvas (en), sailcloth (en), tarpaulin (en)

Frans: bâche (fr) v

    5. schip (een vloot van x zeilen)   

Duits: Segelschiff (de) o, Segler (de) m Engels: sail (en)

Frans: navire (fr) v

Werkwoord

vervoeging van
zeilen

zeil

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zeilen
   

   • Ik zeil. 

2. gebiedende wijs van zeilen
   

   • Zeil! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van zeilen
   

   • Zeil je? 

Gangbaarheid

• Het woord zeil staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "zeil" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.