weten

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  weten    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈʋeː.tə(n)/

Woordafbreking

• we·ten

Woordherkomst en -opbouw

Verwant in Germaans: Duits: wissen Engels: wit Oudhoogduits: wizzan Gotisch: witan

Verwant in Romaans: Latijn: videre Italiaans: vedere Spaans: ver Frans: voir

Verwant in Grieks: Grieks: εἴδω, οἶδα

Verwant in Slavisch: Pools: widzieć Russisch: видеть

Opmerkingen

• Het werkwoord is van oorsprong zwak: wist komt van *weetde. Het deelwoord is sterk geworden, maar niet in bijvoorbeeld het woord bewust.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
weten	wist	geweten
onregelmatig	volledig

Werkwoord

weten

1. ergens kennis van hebben

   • Hoe kun je dat nou weten als die stof nog nooit behandeld is? 

2. ~ te: erin slagen

   • Hij wist zijn vader zover te krijgen hem dat geld te geven. 

3. te weten te komen: iets ontdekken

   • De spion probeerde te weten te komen waar de atoomwapens lagen. 

Hyponiemen

• afweten, medeweten, voorweten

Afgeleide begrippen

   

betweter je-weet-wel veelweterij weetal weetbaar weetbrief weetgraag weetlust weetniet weetzucht wetenschap wetenswaardig weter

Uitdrukkingen en gezegden

   

Joost mag het weten Weet wat je zegt, maar zeg niet alles wat je weet. wees voorzichtig met woorden en je informatie Weten hoe de vork in de steel zit precies weten wat er gebeurd is Weten waar Abraham de mosterd haalt Zeer diepgaande kennis van een zaak hebben Weten waar de schoen wringt de oorzaak van de problemen weten Weten wat voor vlees je in de kuip hebt Aan iets een mouw weten te passen een oplossing ergens voor weten Dat mag Joost weten het is volkomen onduidelijk, niemand weet het Heg noch steg weten ergens de omgeving totaal niet kennen Het maar een weet zijn of Het is maar een weet als het eenmaal bekend is, is het niet moeilijk meer Het naadje van de kous willen weten precies van alles de details willen weten hoe het in elkaar zit Hij heeft de klok wel horen luiden maar weet niet waar de klepel hangt hij heeft iets gehoord, trekt conclusies, maar kent niet het totaalplaatje Je weet nooit hoe een koe een haas vangt. het kan altijd wel eens lukken Laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet. als je een ander geld geeft kun je dat beter stilhouden want anderen hoeven het niet te weten Van Teeuwes nog Meeuwes weten ergens van helemaal geen verstand hebben Van de hoed en de rand weten Precies weten hoe het zit Van de prins geen kwaad weten Niet weten dat hij een fout gemaakt heeft Van god noch zijn gebod weten slechte dingen durven doen Van toeten noch blazen weten van iets geen verstand hebben Van wanten weten weten hoe zaken aangepakt moeten worden Willen weten welk vlees men in de kuip heeft eerst willen weten hoe iemand is Willens en wetens iets doen met opzet weten waar men mee bezig is

Vertalingen

    1. ergens kennis van hebben   

Afrikaans: weet (af) Duits: wissen (de) Engels: know (en) Frans: savoir (fr) Italiaans: sapere (it) Japans: 知る (ja) (しる) (shiru) Perzisch: دانستن (fa) Pools: wiedzieć (pl)

Roemeens: ştie (ro) Russisch: знать (ru) Spaans: saber (es) Tsjechisch: vědět (cs) Vietnamees: biết (vi) Xhosa: ukwazi 15 Zweeds: veta (sv)

    weten waar men mee bezig is   

Duits: wissen was man tut

Werkwoord

vervoeging van
wijten

weten

1. meervoud verleden tijd van wijten
   

   • Wij weten. 
     
   • Jullie weten. 
     
   • Zij weten. 

Gangbaarheid

• Het woord weten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd 'weten' herkend door

100 %	van de Nederlanders
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.