wijn

Nederlands

fles en glas witte wijn

Uitspraak

• Geluid:  wijn    (hulp, bestand)
• IPA: / wɛin / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ʋɛɪ̯n/
  • (Vlaanderen, Brabant): /β̞ɛːn/
  • (Limburg): /wɛɪ̯n/

Woordafbreking

• wijn

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘sterke drank van gegiste druiven’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901.
• Middelnederlands wijn, uit Oudnederlands wīn, ontwikkeld uit Oergermaans *wīna-, vroege ontlening aan Latijn vīnum ‘wijn, wijndruif’. Evenzo ontleend zijn Nedersaksisch Wien, Duits Wein en Zweeds vin.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wijn	wijnen
verkleinwoord	wijntje	wijntjes

Zelfstandig naamwoord

de wijn m

1. (oenologie), (drinken) sterke drank met alcoholgehalte van 10 tot 15 procent die verkregen wordt door de gisting van druivensap.

   • 88-jarige Spanjaard rijdt 24 uur rond om wijn te halen 

   ▸ De wijn uit het Rhônedal heeft de afgelopen decennia aan prestige gewonnen door productverbetering en slimme marketing. De Côtes du Rhône is allang geen onaanzienlijk slobberwijntje meer, maar een succesvol exportproduct.

   ▸ Een van de andere jongens kreeg die avond zijn trailnaam. Ik had hem gevraagd de wijn vast open te trekken. Hij draaide de kurkentrekker de fles in en de wijn spoot over hem heen. De fles bleek namelijk geen kurk, maar een draaidop te hebben.

Hyponiemen

   

aalbessenwijn alsemwijn appelwijn azewijn basiswijn beaujolaiswijn belletjeswijn bessenwijn bewaarwijn bisschopswijn bisschopwijn bloedwijn bordeauxwijn bourgognewijn braakwijn brandewijn bubbeltjeswijn bulkwijn champagnewijn chateauwijn chiantiwijn dadelwijn deelwijn dessertwijn doordrinkwijn erewijn etiketwijn evenementenwijn fraudewijn fruitwijn ganzenwijn gerstewijn gletsjerwijn gloeiwijn harswijn honingwijn hoofdpijnwijn huiswijn ijswijn januariwijn kanariewijn kasteelwijn kerstwijn kinawijn koelewijn korenwijn kruidenwijn kwaliteitswijn landwijn lekwijn lijnwijn likeurwijn madeirawijn málaga-wijn meiwijn metawijn miswijn moezelwijn mopwijn morgenwijn mousserende wijn moutwijn muskaatwijn muskadellenwijn muskadelwijn natuurwijn omfietswijn palmwijn perenwijn perswijn peter-simonswijn portwijn primeurwijn rijnwijn rijstwijn rode wijn roséwijn rozijnenwijn schuimwijn slobberwijn staalwijn stookwijn tafelwijn tapwijn topwijn vrouwenwijn vruchtenwijn witte wijn woekerwijn xereswijn

Afgeleide begrippen

   

Wijngaarde wijn-spijscombinatie wijnaccijns wijnachtig wijnalcohol wijnalmanak wijnappel wijnappelsien wijnarrangement wijnavond wijnazijn wijnbak wijnbal wijnbar wijnbedrijf wijnbeker wijnbereiding wijnberg wijnbes wijnbeurs wijnbladeren wijnboek wijnboer wijnboerderij wijnbouw wijnbouwer wijncoöperatie wijncultuur wijndegustatie wijndeskundige wijndistrict wijndomein wijndorp wijndrab wijndrinker wijndroesem wijndruif wijnetiket wijnexporteur wijnfeest wijnfles wijnfonds wijngaard wijngaardenier wijngaardslak wijngebied wijngeest wijngids wijngilde wijnglas wijngod wijngoed wijnhandel wijnhandelaar wijnhef wijnheffe wijnhelling wijnhevel wijnhuis wijnimporteur wijnindustrie wijnjaar wijnkaart wijnkan wijnkaraf wijnkast wijnkasteel wijnkelder wijnkelner wijnkenner wijnkers wijnkeuze wijnkist wijnkleur wijnkleurig wijnkoeler wijnkoningin wijnkoop wijnkoper wijnkristal wijnkruik wijnkuip wijnkurk wijnland wijnlandschap wijnliefhebber wijnlokaal wijnmaand wijnmaker wijnmakerij wijnmand wijnmarkt wijnmerk wijnmeter wijnmoer wijnmost wijnmuseum wijnnap wijnnapje wijnoogst wijnpeer wijnpers wijnperzik wijnpijp wijnplas wijnpluk wijnpokken wijnproducent wijnproducerend wijnproductie wijnproef wijnproeven wijnproever wijnproeverij wijnpruim wijnrank wijnrek wijnrestaurant wijnroemer wijnrood wijnrotting wijnroute wijnruit wijnsaus wijnschimmel wijnschrijver wijnsector wijnsinaasappel wijnsoep wijnsoort wijnstad wijnsteen wijnsteker wijnstok wijnstreek wijnsuggestie wijntapper wijnteelt wijntje wijntoerisme wijntortel wijnvat wijnveiling wijnveld wijnverlater wijnvlek wijnwereld wijnwinkel wijnzak wijnzee wijnzuiper wijnzuurkool

Spreekwoorden

• als de wijn is in de man, dan is de wijsheid in de kan

Wie dronken is, kan niet meer helder nadenken

• bier na wijn geeft venijn

(Vooral historisch) Wie bier drinkt i.p.v. wijn, behoort meestal tot een lagere sociale klasse (dus wie eerst wijn drinkt en later bier, is kennelijk aan lager wal geraakt)

• goede wijn behoeft geen krans

Men komt vanzelf op goede producten af, die verkopen zichzelf, en daarom is reclame daarvoor niet nodig

• wijn na bier geeft plezier

Wie eerst bier drinkt en later wijn, heeft inmiddels een betere de maatschappelijke positie verworven

Uitdrukkingen en gezegden

• Klare wijn schenken

Eerlijk en duidelijk vertellen hoe de situatie in elkaar steekt

• Oude wijn in nieuwe zakken

Met een ander uiterlijk en een andere naam, maar dezelfde inhoud als voorheen

• Water bij de wijn doen

Compromissen sluiten door alsnog genoegen nemen met iets wat eerst niet acceptabel was, minder eisen, eisen bijstellen, genoegen nemen met minder

Vertalingen

    1. sterke drank van gegiste druiven   

Afrikaans: wyn (af) Albanees: verë (sq) v Arabisch: نَبِيذ‎ (ar) (nabīḏ) m, خَمْر‎ (ar) (ḵamr) v Azeri: şərab (az), шэраб (az) Baskisch: ardo (eu) Bretons: gwin (br) m Bulgaars: вино (bg) o Catalaans: vi (ca) Chinees: 葡萄酒 (zh) (pútáojiǔ), 酒 (zh) (jiǔ) Corsicaans: vinu (co) Deens: vin (da) g Duits: Wein (de) m Engels: wine (en) Estisch: vein (et) Faeröers: vin (fo) Fins: viini (fi) Frans: vin (fr) m Fries: wyn (fy) g Galicisch: viño (gl) Georgisch: ღვინო (ka) (ğhvino) Grieks: κρασί (el) o, οίνος (el) m Hebreeuws: יין (he) m Hongaars: bor (hu) Ido: vino (io) Iers: fíon (ga) Igbo: mmị (ig) IJslands: vín (is) o Indonesisch: anggur (id) Italiaans: vino (it) m Japans: ワイン (ja) (wain), 葡萄酒 (ja) (ぶどうしゅ, budoōshu) Jiddisch: װײַן (yi) (vayn) Kasjoebisch: sharap (csb) Koerdisch: şerab (ku) Koreaans: 포도주 (ko) (podoju) Latijn: vinum (la) o Lets: vīns (lv) Litouws: vynas (lt) m Luxemburgs: Wäin (lb) m

Macedonisch: вино (mk) (vino) Malagasy: divay (mg) Maleis: wain (ms) Maltees: inbid (mt) Nederduits: Wien (nds) m Noors: vin (no) m Nynorsk: vin (nn) m Occitaans: vin (oc) m Oekraïens: вино (uk) (vyno) Oezbeeks: şarob (uz), vino (uz) Oromo: vaynii (om) Oudnoords: vín o Papiaments: biña Perzisch: شراب‎ (fa) (šarâb) Pools: wino (pl) o Portugees: vinho (pt) m Quechua: shamusca (qu) Reto-Romaans: vin (rm) Roemeens: vin (ro) o Russisch: вино (ru) (vino) Schots-Gaelisch: fìon (gd) Servo-Kroatisch: вино (sh) (vino) Sesotho: veine (st) Sloveens: vino (sl) o Slowaaks: víno (sk) Spaans: vino (es) m Surinaams: win Swahili: vin (sw) o, mvinyo (sw), divai (sw) Thai: ไวน (th) (waj) Tok Pisin: wain (tpi) Tsjechisch: víno (cs) o Tsjetsjeens: чагӀар (čaġar) Tswana: mofine (tn), wine (tn) Turks: şarap (tr) Welsh: gwin (cy) Wit-Russisch: вино (be) (vyno) Wolof: sangara (wo) Xhosa: iwayini 9 Zweeds: vin (sv) o

Werkwoord

vervoeging van
wijnen

wijn

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wijnen
   

   • Ik wijn. 

2. gebiedende wijs van wijnen
   

   • Wijn! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wijnen
   

   • Wijn je? 

Gangbaarheid

• Het woord wijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "wijn" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.