wijn

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  wijn    (hulp, bestand)
• IPA: / wɛin / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ʋɛɪ̯n/
  • (Vlaanderen, Brabant): /β̞ɛːn/
  • (Limburg): /wɛɪ̯n/

Woordafbreking

• wijn

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands wijn en Oudnederlands win van Latijn vinum, in de betekenis van ‘drank van gegiste druiven’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	wijn	wijnen
verkleinwoord	wijntje	wijntjes

Zelfstandig naamwoord

wijn m

1. (oenologie), (drinken) alcoholhoudende drank die verkregen wordt door de gisting van druiven

   • 88-jarige Spanjaard rijdt 24 uur rond om wijn te halen 

   ▸ De wijn uit het Rhônedal heeft de afgelopen decennia aan prestige gewonnen door productverbetering en slimme marketing. De Côtes du Rhône is allang geen onaanzienlijk slobberwijntje meer, maar een succesvol exportproduct.

   ▸ Een van de andere jongens kreeg die avond zijn trailnaam. Ik had hem gevraagd de wijn vast open te trekken. Hij draaide de kurkentrekker de fles in en de wijn spoot over hem heen. De fles bleek namelijk geen kurk, maar een draaidop te hebben.

Hyponiemen

   

aalbessenwijn alsemwijn appelwijn azewijn belletjeswijn bessenwijn bisschopswijn bloedwijn bordeauxwijn braakwijn brandewijn bubbeltjeswijn bulkwijn champagnewijn dadelwijn deelwijn dessertwijn ganzenwijn gerstewijn gletsjerwijn honingwijn huiswijn ijswijn kanariewijn kasteelwijn kerstwijn kinawijn koelewijn korenwijn kruidenwijn kwaliteitswijn landwijn likeurwijn madeirawijn málaga-wijn meiwijn metawijn miswijn moezelwijn mopwijn morgenwijn mousserende wijn moutwijn muskaatwijn muskadellenwijn muskadelwijn palmwijn perenwijn peter-simonswijn portwijn primeurwijn rijnwijn rijstwijn rozijnenwijn schuimwijn slobberwijn staalwijn tafelwijn tapwijn vruchtenwijn witte wijn woekerwijn xereswijn

Afgeleide begrippen

   

mousserende wijn rode wijn wijnaanbod wijnachtig wijnappel wijnazijn wijnbak wijnbal wijnbeker wijnbereiding wijnberg wijnbes wijnbladeren wijnboer wijnbouw wijnbouwer wijndrab wijndroesem wijndruif wijnetiket wijnfeest wijnfles wijngaard wijngaardenier wijngaardslak wijngebied wijngeest wijnglas wijngoed wijnhandel wijnhandelaar wijnhef wijnheffe wijnhelling wijnhevel wijnhuis wijnjaar wijnkaart wijnkan wijnkasteel wijnkelder wijnkelner wijnkenner wijnkleur wijnkleurig wijnkoeler wijnkoningin wijnkoop wijnkoper wijnkristal wijnkuip wijnland wijnlokaal wijnmaand wijnmeter wijnmoer wijnmost wijnnapje wijnoogst wijnpeer wijnpers wijnperzik wijnpijp wijnplas wijnproef wijnproever wijnproeverij wijnpruim wijnrank wijnrek wijnroemer wijnrood wijnrotting wijnruit wijnschimmel wijnsoort wijnsteen wijnsteker wijnstok wijnstreek wijnsuggestie wijntapper wijnteelt wijntje wijntoerisme wijnvat wijnverlater wijnvlek wijnzak wijnzee wijnzuiper wijnzuurkool

Uitdrukkingen en gezegden

• Klare wijn schenken

Eerlijk en duidelijk vertellen hoe de situatie in elkaar steekt

• Oude wijn in nieuwe zakken

Met een ander uiterlijk en een andere naam, maar dezelfde inhoud als voorheen

• Water bij de wijn doen

Compromissen sluiten door alsnog genoegen nemen met iets wat eerst niet acceptabel was, minder eisen, eisen bijstellen, genoegen nemen met minder

Spreekwoorden

• als de wijn is in de man, dan is de wijsheid in de kan

Wie dronken is, kan niet meer helder nadenken

• bier na wijn geeft venijn

(Vooral historisch) Wie bier drinkt i.p.v. wijn, behoort meestal tot een lagere sociale klasse (dus wie eerst wijn drinkt en later bier, is kennelijk aan lager wal geraakt)

• goede wijn behoeft geen krans

Men komt vanzelf op goede producten af, die verkopen zichzelf, en daarom is reclame daarvoor niet nodig

• wijn na bier geeft plezier

Wie eerst bier drinkt en later wijn, heeft inmiddels een betere de maatschappelijke positie verworven

Vertalingen

    1. alcoholhoudende drank   

Afrikaans: wyn (af) Albanees: verë (sq) Azeri: şərab (az), шэраб (az) Baskisch: ardo (eu) Bosnisch: vino (bs) Bretons: gwin (br) m Bulgaars: вино (bg) o Catalaans: vi (ca) Chinees: 葡萄酒 (zh) (pútáojiǔ), 酒 (zh) (jiǔ) Corsicaans: vinu (co) Deens: vin (da) g Duits: Wein (de) m Engels: wine (en) Estisch: vein (et) Faeröers: vin (fo) Fins: viini (fi) Frans: vin (fr) m Fries: wyn (fy) Galicisch: viño (gl) Georgisch: ღვინო (ka) (ğhvino) Grieks: κρασί (el) o, οίνος (el) m Hebreeuws: יין (he) m Hongaars: bor (hu) Ido: vino (io) Iers: fíon (ga) Igbo: mmị (ig) IJslands: vín (is) o Indonesisch: anggur (id), minuman (id) anggur (id) Italiaans: vino (it) m Japans: ワイン (ja) (wain), 葡萄酒 (ja) (budo shu) (ぶどうしゅ (ja)) Jiddisch: װײַן (yi) (vayn) Kasjoebisch: sharap (csb) Koerdisch: şerab (ku) Koreaans: 포도주 (ko) (podoju) Kroatisch: vino (hr) Latijn: vinum (la) Lets: vīns (lv) Litouws: vynas (lt) Luxemburgs: wäin (lb)

Macedonisch: вино (mk) (vino) Malagasy: divay (mg) Maleis: wain (ms) Maltees: inbid (mt) Noors: vin (no) m Nynorsk: vin (nn) m Occitaans: vin (oc) m Oekraïens: вино (uk) (vyno) Oezbeeks: şarob (uz), vino (uz) Oromo: vaynii (om) Oudnoords: vín o Papiaments: biña Perzisch: می (fa) (may) Pools: wino (pl) o Portugees: vinho (pt) Quechua: shamusca (qu) Reto-Romaans: vin (rm) Roemeens: vin (ro) o Russisch: вино (ru) (vino) Schots-Gaelisch: fìon (gd) Servisch: вино (sr) (vino) Sesotho: veine (st) Sloveens: vino (sl) o Slowaaks: víno (sk) Spaans: vino (es) m Surinaams: win Swahili: vin (sw) o, mvinyo (sw), divai (sw) Thai: ไวน (th) (waj) Tok Pisin: wain (tpi) Tsjechisch: víno (cs) o Tsjetsjeens: чагӀар (čaġar) Tswana: mofine (tn), wine (tn) Turks: şarap (tr) Welsh: gwin (cy) Wit-Russisch: вино (be) (vyno) Wolof: sangara (wo) Xhosa: iwayini 9 Zweeds: vin (sv) o

Gangbaarheid

• Het woord wijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "wijn" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.