kaas

Kaas.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kaas    (hulp, bestand)
• IPA: /kas/

Woordafbreking

• kaas

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘zuivelproduct’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• [1] van Latijn caseus, dat op zijn beurt teruggaat tot de Proto-Indo-Europese wortel ku̯at-, "gisten"
• [2] mogelijk verkorting van kaaskop of naar analogie van Frans fromage blanc

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kaas	kazen
verkleinwoord	kaasje	kaasjes

Zelfstandig naamwoord

kaas m

1. (voeding) voedingsproduct gemaakt van gestremde melk

   • Veel Nederlanders eten vaak kaas. 

   ▸ Gelukkig zou de trail binnenkort een weg kruisen waarlangs ik het legendarische ‘Paradise Café’ kon bereiken. Daar werden de ‘Best Burgers in the World’ geserveerd, stond in een commentaar in de Guthook App. Al dagen fantaseerde ik wat ik zou gaan bestellen: een dubbele hamburger met kaas, augurken en ketchup en hopelijk hadden ze ook mayo voor bij de friet.

   ▸ Tijdens deze tochten kun je elke avond in een van de Italiaanse berghutten slapen met voortreffelijk Italiaans eten en met een keuze uit 25 lokale kazen voor in je lunchpakket.

   1. hoeveelheid kaas in de vorm waarin die gewoonlijk gemaakt of verhandeld wordt

      • Hij kon de grote kaas maar met moeite op de plank tillen. 

   2. (verkorting) kaassoort bepaalde variant van kaas

      • Kaas uit Gouda is wereldberoemd. 

   3. gang van een diner bestaande uit een plankje met verschillende kaasje

   ▸ 'Voor mij is een fatsoenlijke maaltijd: entree, plat, kaas, dessert', zegt Frédéric Deidier (49), terwijl hij enthousiast op zijn enorme buik kletst.

2. (scheldwoord) blanke Nederlander

   • Dat snapt zo'n domme kaas toch niet. 

Gelijkklinkende woorden

• k's

Hyperoniemen

• melkproduct, zuivelproduct

Hyponiemen

   

abdijkaas analoogkaas blauwschimmelkaas boerenkaas chesterkaas commissiekaas gatenkaas geitenkaas Goudse kaas graskaas gruyèrekaas hoofdkaas hooikaas imitatiekaas kanterkaas kieskaas komijnekaas kortekaas leverkaas marollenkaas meikaas nagelkaas nepkaas pindakaas plattekaas rookkaas roomkaas schapenkaas scheikaas schepkaas schimmelkaas schuifkaas smeerkaas smeltkaas sojakaas stinkkaas tenenkaas trappistenkaas weikaas zweetkaas

Afgeleide begrippen

   

boter-kaas-en-eieren kaasachtig kaasblokje kaasboer kaasboerderij kaasbolletje kaasboor kaasburger kaascracker kaasdoek kaasdrager kaasfabriek kaasfondue kaasfonduen kaasgerecht kaashandelaar kaashoer kaasjager kaaskamer kaaskleursel kaaskoekje kaaskop kaaskoper kaaskroket kaasleb kaaslinnen kaasmade kaasmaken kaasmaker kaasmakerij kaasmarkt kaasmees kaasmeisje kaasmes kaasmijt kaaspannenkoek kaaspapier kaaspers kaasplank kaasplankje kaasplateau kaasrasp kaasschaaf kaassnijer kaassoort kaassoufflé kaassouflé kaasstad kaasstengel kaasstof kaasstolp kaasstremsel kaastaart kaastobbe kaasvat kaasvorm kaaswaag kazemat verkazen worstkaasscenario

Verwante begrippen

• feta, kwark, stremsel, wrongel

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] zich de kaas niet van het brood laten eten
  zich niet makkelijk laten overwinnen

• Maar coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie laten zich de kaas niet van het brood eten.

• [1] ergens geen kaas van gegeten hebben
  ergens geen verstand van hebben
• [1] ergens geen kaas van kunnen maken
  ergens geen raad mee weten

Vertalingen

    1. voedingsproduct gemaakt van gestremde melk   

Afrikaans: kaas (af) Albanees: djathë (sq) Asturisch: quesu (ast) Baskisch: gazta (eu) Bretons: fourmaj (br) Bulgaars: кашкавал (bg) m, сирене (bg) o Catalaans: formatge (ca) Deens: ost (da) Duits: Käse (de) m Engels: cheese (en) Esperanto: fromaĝo (eo) Estisch: juust (et) Fins: juusto (fi) Frans: fromage (fr) m Fries: tsiis (fy) Galicisch: queixo (gl) Grieks: τυρί (el) o (tyrí) Guarani: kesú (gn) Hongaars: sajt (hu) Ido: fromajo (io) Iers: cáis (ga) IJslands: ostur (is) Italiaans: formaggio (it) m Jiddisch: kez (yi)

Kroatisch: sir (hr) Latijn: caseus (la) Litouws: sūris (lt) Malagasy: fromàzy (mg) Maleis: keju (ms) Maltees: gobon (mt) Maori: tiihi (mi) Noors: ost (no) Occitaans: fromatje (oc) Oekraïens: сир (uk) m (syr) Papiaments: keshi Pools: ser (pl) Portugees: queijo (pt) Russisch: сыр (ru) m Schots-Gaelisch: càise (gd) Sloveens: sir (sl) Spaans: queso (es) m Swahili: jibini (sw) Tsjechisch: sýr (cs) Turks: peynir (tr) Waals: froumadje (wa) Welsh: caws (cy) Zweeds: ost (sv)

Werkwoord

vervoeging van
kazen

kaas

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kazen
   

   • Ik kaas. 

2. gebiedende wijs van kazen
   

   • Kaas! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van kazen
   

   • Kaas je? 

Gangbaarheid

• Het woord kaas staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "kaas" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Afrikaans

Uitspraak

• IPA

  /kɑːs/

  geluid

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kaas	kase

Zelfstandig naamwoord

kaas

1. (voeding) kaas