winnen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  winnen    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /ˈʋɪnə(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant): /ˈβ̞ɪnə(n)/
  • (Limburg): /ˈwɪnə(n)/

Woordafbreking

• win·nen

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘overwinnaar zijn’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1350
• In de betekenis van ‘verwerven’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1237

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
winnen	won	gewonnen
klasse 3	volledig

Werkwoord

winnen

1. overgankelijk als beste partij uit een wedstrijd komen

   • Hij won het schoolkampioenschap hardlopen. 

2. overgankelijk iets verkrijgen voor een goede prestatie

   • Hij won de bronzen medaille bij de Olympische Spelen. 

   ▸ De wijn uit het Rhônedal heeft de afgelopen decennia aan prestige gewonnen door productverbetering en slimme marketing. De Côtes du Rhône is allang geen onaanzienlijk slobberwijntje meer, maar een succesvol exportproduct.

3. overgankelijk een grondstof uit de natuur halen

   • Dat bedrijf gaat proberen goud te winnen in de Andes. 

4. overgankelijk iemand ~ voor: iemand bereid vinden zich ergens voor in te zetten

   • Deze politicus bleek niet te winnen voor het plan. 

Antoniemen

• [1]: verliezen

Hyponiemen

• aanwinnen, afwinnen, bijwinnen, gewinnen, herwinnen, inwinnen, ontwinnen, overwinnen, terugwinnen, uitwinnen, verwinnen

Afgeleide begrippen

• gewin, winbaar, wingebied, wingewest, winnaar, winner, winning, winplaats, winziek, winzucht, winzuchtig

Vertalingen

    1. als beste partij uit een wedstrijd komen   

Duits: gewinnen (de) Engels: win (en) Frans: gagner (fr) IJslands: sigra (is), vinna (is)

Noors: vinne (no) Nynorsk: vinne (nn) Papiaments: gana Spaans: ganar (es) Zweeds: vinna (sv)

    2. iets verkrijgen voor een goede prestatie bij een wedstrijd   

Duits: gewinnen (de) Frans: gagner (fr) IJslands: hreppa (is) Noors: vinne (no)

Nynorsk: vinne (nn) Papiaments: gana Spaans: ganar (es) Zweeds: vinna (sv)

    3. een grondstof uit de natuur halen   

Engels: extract (en) Pools: wydobywać (pl)

Spaans: producir (es) Zweeds: extrahera (sv), urvinna (sv)

    4. iemand bereid vinden zich ergens voor in te zetten   

Duits: gewinnen (de) Spaans: ganar (es)

Vietnamees: thắng (vi)

Gangbaarheid

• Het woord winnen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "winnen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Luxemburgs

Uitspraak

• IPA: /vinən/

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Middelhoogduitse wenen

Werkwoord

winnen

1. opbrengen, opvoeden, verzorgen

Middelengels

Uitspraak

• IPA: /winən/

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Angelsaksische winnan

Werkwoord

winnen

1. vechten tegen (iets)
2. overwinnen

Schrijfwijzen

wen wene when whin whyn

win wine winne winnie

winnien wunnen wyn wyne

wynne wynnen wynnye wynnyen

Verwante begrippen

• awinnen
• biwinnen
• iwinnen
• wynner
• wynnyng

Overerving en ontlening

• Engels: win
• Schots: win

Middelnederduits

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudsaksische winnan

Werkwoord

winnen

1. winnen

Overerving en ontlening

• Nedersaksisch: winnen

Middelnederlands

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Oudnederlandse winnan

Werkwoord

winnen

1. winnen

Schrijfwijzen

• wennen
• wijnen

Overerving en ontlening

• Limburgs: winne
• Nederlands: winnen
  • Afrikaans: wen

Overerving en ontlening

• Vroegmiddelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal
• Middelnederlands Woordenboek - Instituut voor de Nederlandse taal

Nedersaksisch

Woordherkomst en -opbouw

• Afgeleid van het Middelnederduitse winnen

Werkwoord

winnen

1. winnen

Westfaals

Werkwoord

winnen

1. (Münsterlands) winnen