gerecht

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gerecht    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ge·recht

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘eten in één gang’ voor het eerst aangetroffen in 1040
• In de betekenis van ‘rechtbank’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1237
• vervoeging van rechten: de stam met omvoegsel ge- -t, zonder -t omdat de stam al op -t eindigt
• Naamwoord van handeling van rechten met het voorvoegsel ge-

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gerecht	gerechten
verkleinwoord	gerechtje	gerechtjes

Zelfstandig naamwoord

gerecht o

1. (kookkunst) een bepaald soort voedsel op een bepaalde wijze bereid

   • Welk gerecht staat er vanavond op het menu? 

   ▸ De meester van Trail Magic was Coppertone, die ik meer dan acht keer ben tegengekomen tussen Mexico en Canada. Hij reed in zijn camper naar het noorden en dook op de gekste plekken op. Hij deelde dan zijn befaamde root-beer-float Trail Magic uit: een wonderlijk Amerikaans gerecht dat bestond uit een bolletje vanille-ijs in een plastic bekertje met root-beer (een soort ginger ale).

2. (juridisch) rechtbank, de rechter

   • Hij moest voor het gerecht verschijnen. 

3. (geschiedenis), (juridisch) lokale bestuursvorm

   • Aan de westzijde van het gerecht Oostveen bevonden zich respectievelijk de soortgelijke uitgestrekte gerechten. 

Verwante begrippen

• [1] eten, etenswaar, spijs
• [2] gericht, balie, gerechtsgebouw, tribunaal

Hyponiemen

   

ambtenarengerecht bijgerecht (1) eenpansgerecht (1) halsgerecht hoofdgerecht (1) kaasgerecht (1) kant-en-klaargerecht (1) kantongerecht kerstgerecht kipgerecht (1) klassengerecht lievelingsgerecht (1) meelgerecht (1) nagerecht (1) rijstgerecht (1) scheidsgerecht tussengerecht (1) voorgerecht (1) vredegerecht

Afgeleide begrippen

   

eigengerechtig gerechtelijk gerechtig gerechtsauditeur gerechtsbestuur gerechtsbode gerechtsdag gerechtsdeurwaarder gerechtsdienaar gerechtsgebouw gerechtshof gerechtskind gerechtskosten gerechtsoefening gerechtsplaats gerechtspsychiater gerechtssecretaris gerechtszaak

Vertalingen

    1. een bepaald soort voedsel op een bepaalde wijze bereid   

Duits: Gericht (de) o Engels: dish (en), food (en) IJslands: matur (is) m Oekraïens: страва (uk) v

Pools: danie (pl) o Russisch: блюдо (ru) o Spaans: guiso (es) m, manjar (es) m, plato (es) m

    2. rechtbank, de rechter   

Duits: Gericht (de) o Engels: court (en), tribunal (en) Frans: tribunal (fr) m

Oekraïens: суд (uk) m Pools: sąd (pl) m Russisch: суд (ru) m Spaans: juzgado (es) m, tribunal (es) m

Werkwoord

vervoeging van:	rechten…
verbogen vorm:	gerechte

gerecht

1. voltooid deelwoord van rechten

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	gerecht	gerechter	gerechtst
verbogen	gerechte	gerechtere	gerechtste
partitief	gerechts	gerechters	-

Bijvoeglijk naamwoord

gerecht

1. rechtvaardig

   • hij zal zijn gerechte straf niet ontlopen 

Gangbaarheid

• Het woord gerecht staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "gerecht" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Duits

Bijvoeglijk naamwoord

gerecht

1. rechtvaardig