aankomen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  aankomen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈaŋkomə(n) / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• aan·ko·men

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  aan bw  en  komen ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
aankomen	kwam aan	aangekomen
klasse 4	volledig

Werkwoord

aankomen

1. ergatief een bestemming bereiken

   • U bent aangekomen in Overveen. 

   ▸ 'Als ik na het eten nog cafeïne drink, doe ik geen oog dicht, en ik kan natuurlijk niet met dikke wallen aankomen op mijn auditie.

   ▸ Want stel je voor dat Sint hier in een ouwe, grauwe paardedeken was aangekomen. Hadden jullie hem dan herkend?

   ▸ Wanneer we bij de 'huisjes' aankomen, blijken het twee ruïnes te zijn.

2. een kort bezoek brengen*

   • Zullen we even aankomen als we toch in Zwolle zijn. 

3. treffen

   • Het ongeval was harder aangekomen dan we aanvankelijk dachten. 

4. ergatief zwaarder worden

   • Hij is de laatste paar maanden aardig aangekomen. 

5. dichterbij komen

   • Zij hoorde de elektrische auto niet aankomen. 

   ▸ Meestal zie ik al van mijlenver aankomen wat er aan de hand is en wat er mis dreigt te gaan.

6. aanraken

   • Hoewel zijn ouders het hem verboden hadden, kwam de kleuter aan de knopjes in de lift. 
   • Nergens aankomen! 

7. emotioneel raken; emotioneel beroeren

   ▸ Winnaars creëren hun eigen geluk, verliezers hun eigen nederlaag. Geen wonder dat de consequenties van teleurstellende prestaties dan zo ontzettend hard aankomen.

8. iets zien aankomen: iets verwachten

   ▸ ' 'Net zoals ik gisteravond niet zag aankomen dat ik Caspar Witsen in de ontvangkamer zou aantreffen'.

   ▸ Meestal zie ik al van mijlenver aankomen wat er aan de hand is en wat er mis dreigt te gaan.

   ▸ 'Wát? Wist je ervan?' Ze voelt de snik aankomen - dit is haast nog erger dan de aanblik van Jack en haar naakte echtgenoot op de chaise longue in zijn kantoor.

Vaste voorzetsels

1. aankomen aan: krijgen
2. aankomen op: berusten op
3. erop aankomen: beslissend zijn, van belang zijn

   ▸ De anekdote laat zien dat Terlouws vertrouwen grensde aan naïviteit. Het was zijn kracht en zwakte. Zijn open houding bezorgde hem als D66-leider populariteit en stemmenwinst, maar toen het erop aankwam ging hij ten onder in de politieke slangenkuil.

4. aankomen met: met iets komen aandragen

Synoniemen

• [1] arriveren, toekomen*
• [4] kazen
• [5] naderen

Opmerkingen

• De betekenis 2 "een kort bezoek brengen" is vooral gangbaar in Nederland.
• "Toekomen" als synoniem voor de betekenis 1. "een bestemming bereiken" is vooral gangbaar in België.

Afgeleide begrippen

• aankomeling, aankomst

Uitdrukkingen en gezegden

• er zit een mooie tijd aan te komen

vol hoop zijn dat er goede tijden komen

• iemand zien aankomen

iemand geen kans gunnen

• ergens aankomen

met je handen iets aanraken

• het ergens op aan laten komen

riskeren, de gok wagen

• kunnen zien aankomen

voorspellen

∗ Ze zagen het niet aankomen. Natuurlijk niet. Wie wil er nu iedere dag op zijn hoede zijn voor gevaar? Je sluit je er zo lang mogelijk voor af. Zelfs de autoriteiten zagen het niet aankomen.

∗ Dat ze nu alweer terugkeert, zag ze daarom echt niet aankomen. "Ik had mijn spulletjes gepakt, ik had afscheid genomen. Ik heb een borrel gehad, een etentje gehad, een gouden horloge gehad. En ik ben weggegaan", aldus Van Veen, die een tijdje na haar afscheid plots een mailtje kreeg met de vraag of ze wilde komen "praten". "Natuurlijk wilde ik dat!"

• niet kunnen aankomen met

niet als excuus kunnen gebruiken dat

Vertalingen

    1. een bestemming bereiken   

Catalaans: arribar (ca) Duits: ankommen (de) Engels: arrive (en), end up (en) Esperanto: alveni (eo) Fins: saapua (fi) Frans: arriver (fr) Italiaans: arrivare (it)

Latijn: advenire (la) Noors: ankomme (no) Papiaments: yega Pools: przybywać (pl) Siraya: irua Spaans: llegar (es) Tsjechisch: docházet (cs) imperfectief / dojít (cs) perfectief, přicházet (cs) Vietnamees: đến (vi)

    4. zwaarder worden   

Duits: zunehmen (de) Engels: gain weight (en) Frans: gagner (fr) (poids)

Nynorsk: holde (nn) seg Pools: tyć (pl) Spaans: engordar (es)

    6. aanraken   

Frans: toucher (fr)

Spaans: tocar (es)

    er zit een mooie tijd aan te komen   

Duits: es steht eine schöne Zeit bevor

    ergens hard aankomen   

Duits: jemand hart treffen

Gangbaarheid

• Het woord aankomen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "aankomen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.