gok

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gok    (hulp, bestand)
• IPA: / ɣɔk / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /χɔk/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ɣɔk/

Woordafbreking

• gok

Woordherkomst en -opbouw

• [1], [2]: via Bargoens en Jiddisch (zchok) “plezier, spel” van Hebreeuws  צְחוֹק zn  (tschok) "gelach, plezier", in de betekenis van “(kans)spel”, aangetroffen begin 20e eeuw (zie vindplaats hieronder)
• [3]: herkomst onzeker, mogelijk (oorspronkelijk) Rotterdams, voor het eerst aangetroffen in 1948
  Een verkorte vorm van kokkerd “iets groots, grote neus” (met dissimilatie van k .... k > g ... k) ?

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gok	gokken
verkleinwoord	gokje	gokjes

Zelfstandig naamwoord

gok m

1. (verouderd) (Jiddisch-Hebreeuws) een zeker kansspel, vooral met dobbelstenen

   ▸ Het Gok-spel op de Wandelpier. Er wordt zwaar gegokt op de wandelpier, Riep een Kam er groepje met heel veel getier

   ▸ kerels, die vrouwen en kinderen lieten krepeeren van honger in winternaakte. Zoo ging laatste duit in hevige zuipkoorts en driftigen gok, naar vettige, joviale, buldoggige kasteleins, die meerookten pijpen, pijpen vol zware tabak,

   ▸ Maar Jan Voetlicht verklaarde, ondanks het gevaar waarin de jongens verkeerden, dat alles moest wijken voor de chaske, den gok en den bik.

2. een keuze zonder het juiste antwoord te weten

   ▸ Maar zoo heeft Lange Willem het ook weer niet bedoeld. Als ze allemaal meedoen, dan zal hij niet mankeeren. Zoo is Lange Willem niet! Het blijft alleenig een gok, as je dat maar weet.

   • Het was een gok, maar ik heb toch het juiste antwoord gekozen. 

3. een buitensporig grote neus

   ▸ Zijn neus (die van den Amsterdammer) is zijn snuffer, een aardig beeldend woord, of zijn voorgevel, scheg, kokkel, gok en bom, vooral als het voorwerp wat groot van stuk is.

   • Je zal toch met zo'n gok gezegend zijn... 

Afgeleide begrippen

• gokautomaat, gokbaas, gokhal, gokhuis, gokkast, goklust, gokmachine, gokspel, goktent, gokverslaafde, gokverslaving

Synoniemen

• [2] gissing, waagstuk
• [3] kokkerd, voorgevel

Vertalingen

    2. een keuze zonder het juiste antwoord te weten   

Afrikaans: waagstuk (af) Duits: Glücksspiel (de) o, Wagnis (de) o Engels: bet (en), gamble (en), venture (en) Frans: coup de dés (fr) m Italiaans: azzardo (it) m

Limburgs: gok (li) m Russisch: риск (ru) m Spaans: aventura (es) v Zweeds: chansning (sv) g

    3. neus   

Afrikaans: snoet (af), neus soos 'n voorgewel (af), tjokker (af) Duits: Zinken (de) m, Gurke (de) v, Kolben (de) m, Rüssel (de) m Engels: snout (en), snozzle (en), schnozzle (en), hooter (en), honker (en), conk (en) Frans: pif (fr) m, tarin (fr) m

Italiaans: nasone (it) m, proboscide (it) v Russisch: рубильник (ru) m Spaans: napias (es) vmv, narizota (es) v Zweeds: kran (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
gokken

gok

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gokken
   

   • Ik gok. 

2. gebiedende wijs van gokken
   

   • Gok! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gokken
   

   • Gok je? 

Gangbaarheid

• Het woord gok staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "gok" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.